در شرایطی که جمهوری اسلامی بیش از پیش سایه فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های گسترده را بر سر خود احساس می‌کند، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه دولت پزشکیان، تماس‌های تلفنی پیاپی را برای نجات از این بحران در دستور کار قرار داده است.
عراقچی در تازه‌ترین تماس تلفنی‌اش با سرگئی لاوروف درباره تحولات مرتبط با پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی گفتگو کرد.
بنا بر اعلام وزارت خارجه جمهوری اسلامی، وزیران خارجه دو کشور در این گفتگو، آلمان، فرانسه و انگلیس را به‌دلیل قصور در اجرای تعهدات برجام و همراهی با آمریکا فاقد «صلاحیت قانونی و اخلاقی» برای فعال کردن مکانیسم ماشه می‌دانند. عراقچی همچنین تاکید کرد که تصمیم‌گیری درباره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ صرفا در صلاحیت شورای امنیت است.
این تماس پس از گفتگوی تلفنی مشترک عراقچی با وزیران خارجه تروئیکای اروپایی در روز جمعه ۳۱ مرداد انجام شد. در آن تماس، وزرای خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس هشدار دادند که «اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران آماده است و وقت رو به پایان است.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در آن گفتگو بار دیگر مدعی شد که تهران مسیر دیپلماسی را هیچ‌گاه ترک نکرده و برای هر راه‌حل دیپلماتیک که حقوق و منافع مردم ایران را تضمین کند آمادگی دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سه کشور اروپایی و نماینده عالی اتحادیه اروپا نیز در آن تماس تلفنی بار دیگر بر آمادگی برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک تاکید کردند و در پایان مقرر شد گفتگوهای ایران با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در سطح معاونین وزارت امور خارجه پیگیری شود.
پس از آن تماس تلفنی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی اکس نوشت که اروپا برای مسئله هسته‌ای ایران به یک راه حل دیپلماتیک متعهد است.
کایا کالاس با اشاره به نزدیک شدن مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، آمادگی تهران برای تعامل با واشینگتن را مهم دانست. او همچنین از ایران خواست که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل داشته باشد.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، نیز با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی اکس تماس تلفنی روز جمعه با وزیر خارجه جمهوری اسلامی را «مهم» خواند و با اشاره به «تحریم‌هایی که آماده اعمال دوباره علیه ایران» هستند، هشدار داد: «وقت دارد تمام می‌شود.»
همچنین وزیر خارجه آلمان یوهان واده‌فول هم با تاکید بر اینکه «زمان بسیار محدود است و ایران باید به‌طور جدی وارد تعامل شود تا از فعال‌سازی سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها جلوگیری کند»، درباره تماس تلفنی روز جمعه نوشت: «ما به‌روشنی گفته‌ایم که اجازه نخواهیم داد مهلت مکانیسم ماشه منقضی شود، مگر آنکه یک توافق قابل راستی‌آزمایی و پایدار حاصل شود.»
رسانه آکسیوس روز جمعه به نقل از منابع آگاه نوشت که تماس وزرای خارجه سه کشور اروپایی با عراقچی هیچ پیشرفتی به همراه نداشته و وزیر خارجه ایران برای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای این کشور هیچ پیشنهاد و طرح تازه‌ای مطرح نکرده است.
به گزارش این رسانه آمریکایی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی تمایلی برای ازسرگیری مذاکرات با ایالات متحده نشان نداده و گفته است این واشینگتن است که علاقه‌ای به مذاکره ندارد. او همچنین علاقه جدی برای دستیابی به توافق نشان نداده و صرفا برگزاری نشستی میان معاونانش با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی را مطرح کرده است.
در سوی دیگر، سعید خطیب‌زاده، سخنگو و معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز جمعه در گفتگو با روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه» (Frankfurter Allgemeine Zeitung) هشدار داد که تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه مشروعیت ندارد و تنها نقش میانجی‌گری اروپایی‌ها را از بین می‌برد. او افزود: «اروپایی‌ها هیچ حقی در این زمینه ندارند و با این کار آخرین کارت خود را بی‌جا مصرف می‌کنند.»
خطیب‌زاده درباره چشم‌انداز گفتگو با آمریکا نیز گفت: «ما دیگر به طرف مقابل اعتماد نداریم. اگر دوباره مذاکره‌ای صورت گیرد، تنها یک مذاکره مسلح خواهد بود و همه انگشت‌ها روی ماشه است.»
او در بخش دیگری بر حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم براساس معاهده عدم اشاعه تاکید کرد و گفت فشار آمریکا برای «غنی‌سازی صفر» پذیرفتنی نیست. خطیب‌زاده افزود: «ایران استثنای حقوق بین‌الملل نخواهد بود. حق غنی‌سازی غیرقابل مذاکره است، هرچند سطح و جزئیات آن می‌تواند موضوع گفتگو باشد.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که مقام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روزهای آینده برای رایزنی با ایالات متحده به واشینگتن خواهند رفت؛ سفری که به دلیل نگرانی‌ها درمورد ناتوانی آژانس در بررسی ذخایر اورانیوم جمهوری اسلامی با غنای نزدیک به سطح تسلیحاتی صورت می‌گیرد.
این تصمیم پس از آن گرفته شد که بازرس ارشد آژانس در تلاش برای جلب موافقت جمهوری اسلامی برای از سرگیری نظارت‌ها ناکام ماند. همچنین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هفته گذشته تاکید کرد که «۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران آسیبی ندیده و این موضوع را با واشینگتن به‌دقت زیر نظر داریم.»
سه دیپلمات مطلع به بلومبرگ گفته‌اند که آژانس از بازگشت بازرسان خود به ایران ناامید شده است، چرا که اخراج آنها در جریان جنگ تهران و تل‌آویو عملا به نظارت بین‌المللی بر دامنه و اهداف برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی پایان داده است.
عباس عراقچی نیز در گفتگویی با ایرنا، که روز چهارشنبه منتشر شد، گفت: «ما هنوز به نقطه قطع کامل همکاری با آژانس نرسیده‌ایم، اما همکاری‌های آینده قطعا شبیه گذشته نخواهد بود.»
رایزنی‌های پیش‌رو در واشینگتن همزمان با نزدیک شدن ضرب‌الاجل بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران انجام می‌شود. قدرت‌های اروپایی تا پایان ماه اوت به ایران فرصت داده‌اند که مذاکرات را از سر بگیرد و اجازه بازرسی‌ها را صادر کند، در غیر این صورت با اقدام شورای امنیت روبه‌رو خواهد شد.
همزمان، علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، درمورد تمدید مهلت مکانیسم ماشه گفت: «بعضی از کشورها این پیشنهاد را داده‌اند، اما ایران قائل به این موضوع نیست؛ یعنی معتقد است که این هم یک ترتیب جدیدی می‌شود که هر‌از‌گاهی بیایند بگویند خب حالا شش ماه شد، دفعه بعد یک سال بشود.»
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز روز شنبه تهدید کرد که در صورت اقدام کشورهای اروپایی به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، جمهوری اسلامی گزینه خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را به‌صورت جدی در دستور کار قرار خواهد داد.
