افزایش وزن در دوران یائسگی؛ دلایل، چالش‌ها و راهکارهای درمانی نوین

یکی از چالش‌ها در مقابله با اضافه‌ وزن در یائسگی، مقاومت بدن به رژیم‌های غذایی و ورزش‌های مرسوم است

تصویر تزیینی‌ــ یک زن کنار ترازو‌ــ canva

در حالی که علائمی چون گرگرفتگی و تعریق شبانه معمولا در گفتگوهای مرتبط با یائسگی مطرح می‌شوند، افزایش وزن نیز پدیده‌ای بسیار شایع است که بسیاری از زنان با آن مواجه می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد حدود ۶۰ درصد زنان در این دوره به‌طور متوسط حدود ۰.۷ کیلوگرم در سال وزن اضافه می‌کنند.

نشانه‌های این افزایش وزن معمولا در ناحیه شکم ظاهر می‌شود؛ وضعیتی که گاه با اصطلاح غیررسمی «شکم یائسگی» (meno belly) از آن یاد می‌شود. در بروز این پدیده مجموعه‌ای از عوامل نقش دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش سطح استروژن اشاره کرد؛ هورمونی که مانند کلاژن با ورود به میانسالی به‌سرعت کاهش می‌یابد و می‌تواند توده عضلانی را کاهش دهد، اشتها را زیاد کند و سوخت‌وساز را مختل کند.

کاهش استروژن همچنین می‌تواند به مقاومت به انسولین منجر شود، یعنی بدن در پردازش قند خون مشکل پیدا می‌کند و قند به‌راحتی به چربی تبدیل می‌شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

نکته مهم‌تر این است که این عوارض تنها بر دغدغه‌‌های زیبایی‌شناختی نمی‌افزایند. انجمن قلب آمریکا دوره یائسگی را زمان اوج‌گیری خطرات قلبی برای زنان می‌داند. نشریه ووگ با برخی از پزشکان درباره داروهای جدید و روندهای درمان نوین این پدیده گفتگو کرده است.

درمان‌های نوین؛ داروهای جی‌ال‌پی‌ــ۱ و درمان هورمونی

یکی از چالش‌ها در مقابله با اضافه‌وزن در این دوران، مقاومت بدن به رژیم‌های غذایی و ورزش‌های مرسوم است. دکتر پمیندا کاباندوگاما، متخصص غدد درون‌ریز و چاقی، تاکید می‌کند که هورمون‌ها تغییراتی ایجاد می‌کنند که کاهش وزن را دشوارتر می‌کند. در چنین شرایطی، داروهای خانواده جی‌ال‌پی‌ــ۱ مانند سِماگلوتاید (با نام‌های تجاری اوزمیپیک و ویگووی) و تیرزپاتاید (مانجارو) می‌توانند کمک‌کننده باشند.

این داروها نه‌تنها حساسیت به انسولین را بهبود و سرعت حرکت دستگاه گوارش را کاهش می‌دهند (که حس سیری ایجاد می‌کند)، بلکه با گیرنده‌های استروژن در بدن نیز تعامل دارند. تغییرات هورمونی یائسگی ممکن است حس گرسنگی را بیشتر کند، زیار کاهش استروژن می‌تواند باعث به هم خوردن تعادل هورمون‌های گرسنگی مانند گرلین و لپتین شود.

مطالعات جدید نشان می‌دهند که ترکیب درمان هورمونی با داروهای جی‌ال‌پی‌ــ۱ می‌تواند نتایج بهتری داشته باشد. به عنوان مثال، مطالعه‌ای از کلینیک مایو نشان داد که زنان یائسه دارای اضافه وزن که هر دو درمان را دریافت کرده‌اند، حدود ۳۰ درصد بیشتر از کسانی که تنها سِماگلوتاید مصرف می‌کردند، وزن کم کردند.

البته پژوهشگران تاکید می‌کنند که این بدان معنا نیست که هورمون‌ها اثر دارو را تقویت می‌کنند، بلکه بدن در حضور استروژن، به درمان دارویی واکنش بهتری نشان می‌دهد؛ به‌ویژه زمانی که علائمی مانند اختلال خواب، تغییرات خلق، درد مفاصل و گرگرفتگی وجود دارد.

با این حال، برخی پزشکان در تجویز این داروها برای زنانی که شاخص توده بدنی طبیعی دارند یا تنها افزایش وزنشان زیاد نیست، محتاطند. آن‌ها هشدار می‌دهد که استفاده بی‌رویه از داروهای جی‌ال‌پی‌ــ۱ بی‌خطر نیست و باید عوارضی مانند تهوع، درد شکم و مشکلات گوارشی را هم در نظر گرفت.

بیشتر از زندگی