به ماه ژوئن نزدیک می‌شویم. در این ماه است که همه‌‌ی اعضای اوپک و کشورهای همکار بیرون از سازمان قرار است جلسه داشته باشند. رهبران اوپک در موقعیتی بغرنج و بر سر دو راهی قرار گرفته‌اند. آیا تولید نفت را افزایش دهند یا طبق قرار سال ۲۰۱۸ روزی ۱.۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز تولید خود را کاهش دهند.
از یک طرف کاهش تولید نفت به هدفش رسیده و قیمت متوسط نفت به بالای بشکه‌ای ۶۵ دلار رسیده و میزان ذخایر موجود کم شده است. تبعیت کشورها از کاهش تولید نیز مناسب بوده و علاوه بر آن شاهد اختلال در تولید در نیجریه، لیبی و ونزوئلا، به دلایل مختلفی همچون ناآرامی مدنی، سوءمدیریت و تحریم‌ها بوده‌ایم.
بزرگترین تولیدکنندگان اوپک، عربستان سعودی، امارات و کویت نیز باور دارند که بازار هنوز به توازن نرسیده و مدیریت عرضه برای رسیدن به قیمت مناسب نفت ضروری است. رهبران روسیه همچنان از رضایت خود از قیمت نفت می‌گویند و بازنگری در سطوح تولید را زودهنگام خوانده‌اند.
اما تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای عدم صدور مجدد معافیت‌ها — که نام رسمی‌شان «اس آر ئی» (مخفف «معافیت در کاهش چشمگیر) است — برای کشورهایی که هنوز نفت ایران را وارد می‌کنند، احتمالا فشار بر عربستان و امارات را بالا می‌برد. از این کشورها انتظار می‌رود تولید خود را افزایش دهند تا کاهشی که در اثر کنار رفتن ایران پدید می‌آید جبران شود و جلوی افزایش بیشتر قیمت‌ها گرفته شود. هدف از تصمیم آمریکا اساساً حذف کامل روزی ۱.۲ میلیون بشکه صادرات نفتی ایران از بازار، تا پیش از روز اول ماه مه خواهد بود. صادرات نفت ایران همین الان از روزی ۲.۴ میلیون بشکه (میزان همین موقع سال پیش) نصف شده که این از زمان تحریم‌های جدید آمریکا است.
حرکت آمریکا روسیه را به وسوسه می‌اندازد که قرار کاهش تولیدی را که با اوپک داشته تمدید نکند و با افزایش صادرات از قیمت بالا استفاده ببرد و سهم خودش در بازار را هم حفظ کند. توافق بر سر کاهش تولید شامل ۱۴ کشور عضو اوپک و ۱۰ کشور غیر عضو است که مهم‌ترین‌شان روسیه است. اما اینگونه تصمیمات برای امارات و عربستان بسیار دشوارتر خواهد بود چرا که باید جایگاه سازمان اوپک را هم با توجه به اختلافات درونی با کشورهایی همچون ایران و ونزوئلا حفظ کنند. ابوظبی و ریاض در ضمن به فکر ایجاد توازن در بازار هستند.
اگر امارات و عربستان پیش از دیدار ماه ژوئن تولید را افزایش دهند تا به تقاضای آمریکا پاسخ گویند، امکان دارد قدرت قانع کردن سایر کشورها برای کنترل تولیدشان را از دست بدهند. افزایش تولید و نگرانی‌ها در مورد ظرفیت تولید در صورت اختلال بیشتر در عرضه نفت را (علاوه بر اختلال‌های موجود در نیجریه، لیبی، الجزایر و ونزوئلا) بالا می‌برد.
به نظر می‌رسد عربستان که طبق «توافق کاهش تولید» اجازه دارد تا سقف ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت تولید کند، هنوز تصمیم قطعی نگرفته است. این کشور در حال حاضر۵۰۰ هزار بشکه پایین‌تر‌از این رقم تولید می کند و حتی اگر توافق مورد نظر تمدید شود، هنوز جای زیادی برای افزایش تولید دارد.
طبق تخمین‌ها امارات هم روزی ۲۰۰ هزا بشکه زیر حد مجاز تولید می‌کند (تخمین ماه گذشته پلاتز.) کاهش تولید سایر کشورهای اوپک و اختلال در تولید را هم که حساب کنیم، کاهش عمومی عرضه به روزی ۱ میلیون و ۵۸۰ هزار بشکه می‌رسد و در نتیجه تا پیش از دیدار ماه ژوئن جا برای افزایش تولید هست.
با این همه، و علیرغم خواسته دولت ترامپ، تصمیم عربستان و امارات برای افزایش تولید احتمالا محتاطانه پیش خواهد رفت، چرا که هدف آن‌ها برقرار کردن توازنی ظریف در میان دو هدف است: برطرف کردن کاهش در عرضه و در ضمن حفظ انسجام بین تولیدکنندگان اوپکی و غیراوپکی و کیفیت بازار.
در عین حال، تحلیل‌گران بر این باورند که صادرات نفت ایران بعید است به صفر برسد و ایران خواهد توانست حداقل روزی ۵۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند. از هشت کشوری که در ماه نوامبر معافیت ۱۸۰ روزه از آمریکا گرفتند تا بتوانند نفت ایران را وارد کنند، سه کشور (یونان، تایوان و ایتالیا) صادرات نفت خود را به صفر رسانده‌اند. چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه پنج کشور باقی‌مانده هستند. از این میان، چین و هند و ترکیه بیش از همه متکی به نفت ایران هستند و بعید است ۱۰۰ درصد از تحریم‌ها تبعیت کنند. کره جنوبی و ژاپن نیز در جایگزینی نفت خام و میعانات گازی ایرانی با افزایش هزینه روبرو خواهند بود.
بر اساس معافیت‌های موجودی که آمریکا صادر کرده، چین و هند و ترکیه به ترتیب روزی ۳۶۰ هزار، ۳۰۰ هزار و ۶۰ هزار بشکه نفت ایرانی وارد می‌کنند. چین و ترکیه بخصوص مخالف اعمال یک‌جانبه تحریم‌های آمریکا بوده‌اند. کره جنوبی و ژاپن اجازه داشتند به ترتیب روزی ۲۰۰ هزار و ۱۰۸ هزار بشکه وارد کنند.
عربستان و روسیه قرار است در روز ۱۹ ماه مه دیدار کنند. سپس نوبت دیداراعضای اوپک ( نمایندگان ۲۴ کشور) در روزهای ۲۵ و ۲۶ ژوئن فرا خواهد رسید. احتمالا مسکو و ریاض بازار را تخمین می‌زنند و برای قدم‌های بعدی و سرنوشت اوپک و همچنین ادامه احتمالی توافق کاهش تولید برنامه‌ریزی می‌کنند.
