پژوهشگران ژاپنی دریافته‌اند که استنشاق مداوم رایحه گل رز نه‌تنها خلق‌وخو و حافظه را بهبود می‌بخشد، که حجم ماده خاکستری مغز را نیز افزایش می‌دهد؛ کشفی که امیدهایی تازه برای پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل ایجاد کرده است.
به گزارش پژوهشگران دانشگاه کیوتو و دانشگاه تسوکوبا در ژاپن، ۲۸ زن داوطلب به مدت یک ماه قسمتی از لباس‌هایشان را به افشره روغن معطر گل رز آغشتند، در مقابل، ۲۲ نفر در گروه کنترل فقط آب به لباسشان زدند. نتایج اسکن‌های تصویربرداری ام‌آر‌ای (MRI) نشان داد که حجم ماده خاکستری مغز، به‌ویژه در ناحیه قشر کمربندی خلفی یا «پی‌سی‌سی» (PCC)، در افرادی که رایحه رز را استنشاق کرده بودند افزایش یافته است.
هرچند افزایش حجم ماده خاکستری مغز الزاما به معنای افزایش توانایی‌های ذهنی نیست، اما این یافته‌ها می‌توانند در پیشگیری یا کند کردن روند تحلیل مغزی، ازجمله در بیماری‌هایی مانند زوال عقل، تاثیرگذار باشند. پژوهشگران در مقاله خود نوشتند: «این نخستین پژوهشی است که نشان می‌دهد استنشاق مداوم یک رایحه، به‌ویژه افشره روغن رز، می‌تواند ساختار مغز را تغییر دهد.»
پیش‌تر پژوهش‌ها نشان داده بود که بوها می‌توانند حافظه و عملکرد شناختی را بهبود بخشند، اما هدف این پژوهش بررسی اثرات بلندمدت بود؛ اینکه آیا تحریک مداوم حس بویایی، می‌تواند تغییرات قابل‌سنجشی در ساختار مغز ایجاد کند یا نه.
وبسایت علمی ساینس‌الرت (ScienceAlert) با استناد به این نتایج می‌نویسد، افزایش ماده خاکستری در بخش‌های مختلف مغز یکسان نیست. تغییر اندکی در آمیگدال، که مسئول پردازش هیجان‌ها است، و قشر اوربیتوفرونتال، جایی که بوهای خوشایند پردازش می‌شوند، مشاهده شد، اما در ناحیه قشر کمربندی خلفی یا «پی‌سی‌سی»، که با حافظه و تداعی مرتبط است، افزایش چشمگیری ثبت شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پژوهش‌های گذشته نیز نشان داده است که آمیگدال در افرادی که سیستم بویاییشان اختلال دارد کمتر فعال می‌شود، در حالی که «پی‌سی‌سی» فعالیت بیشتری نشان می‌دهد. مغز به نوعی برای جبران تلاش می‌کند. پژوهشگران احتمال می‌دهند که همین پدیده در این پژوهش نیز رخ داده باشد، چون رایحه رز اغلب به مشام می‌رسد و دور از دسترس نیست، آمیگدال نیازی به هشدار مداوم ندارد، اما «پی‌سی‌سی» باید مدام آن را پردازش و در حافظه ذخیره کند.
به گفته پژوهشگران: «پی‌سی‌سی درگیر فرایندهای تداعی حافظه-بو، بازیابی خاطرات مرتبط با بو و حافظه معنایی است. در این پژوهش، پی‌سی‌سی که وظیفه پردازش خاطرات بویایی را دارد، فعال‌تر از آمیگدال بود که صرفا مسئول دریافت بو است.»
با این حال، مشخص کردن دقیق علت افزایش ماده خاکستری دشوار است. احتمال دیگری که پژوهشگران مطرح می‌کنند این است که شاید مغز بوی رز را ناخودآگاه ناخوشایند طبقه‌بندی کرده باشد و همین امر باعث شود فرایندهای تنظیم هیجان، پی‌سی‌سی را بیشتر درگیر کند و درنتیجه این بخش رشد کند.
محققان این پژوهش، که در «نشریه مطالعات مغز» (Brain Research Bulletin) منتشر شده است، امیدوارند یافته‌های آنها بتواند به توسعه رایحه‌درمانی کمک کند و سلامت روان و انعطاف‌پذیری مغز را بهبود بخشد. برای مثال، افزودن رایحه به لباس، استفاده از عطر یا کرم بعد از اصلاح روشی ارزان، ساده و بالقوه مفید برای تقویت مغز به شمار می‌آید.
این نتایج ممکن است در آینده، با انجام آزمایش‌های بیشتر روی رایحه‌های گوناگون و گروه‌های بزرگ‌تر، در کاهش خطر زوال عقل موثر باشد، چراکه «پی‌سی‌سی» در بیماران مبتلا به آلزایمر کوچک می‌شود و تحریک مداوم آن با عطر شاید راهی برای فعال و سالم نگه داشتن آن باشد. پژوهشگران می‌گویند که استنشاق مداوم افشره روغن رز می‌تواند از تحلیل مغز پیشگیری و روند زوال عقل را کندتر کند.
