اداره کل اطلاعات سیستان‌وبلوچستان روز شنبه اول شهریورماه، با انتشار اطلاعیه‌ای از «خنثی‌سازی یک عملیات تروریستی» در شرق ایران خبر داد.

این نهاد اطلاعاتی جمهوری اسلامی مدعی شده‌ است که طراحی و هدایت این عملیات برعهده موساد، دستگاه امنیتی اسرائیل، و نیروهای خارجی مرتبط با آن بوده است. انتشار این خبر در شرایطی است که تنها چند هفته از پایان جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل می‌گذرد، جنگی که به کشته شدن بیش از ۷۰۰ فرمانده نظامی ارشد و میانی و نیروهای پدافندی منجر شد و نیروهای سپاه پاسداران به انجام هیچ عملیات تاثیرگذاری علیه نیروهای نظامی اسرائیل موفق نشدند.

با این حال، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در چند سخنرانی پس از آتش‌بس مدعی شد که ایران در جنگ با اسرائیل به «پیروزی» رسیده است- ادعایی که سایر مقام‌های جمهوری اسلامی به‌سرعت آن را تکرار کردند. در تازه‌ترین نمونه، رضا طلایی‌نیک، سخنگوی وزارت دفاع، روز یکشنبه دوم شهریور اعلام کرد: «اسرائیل برای توقف جنگ التماس کرد و در نهایت برای نجات خود، همانند گذشته به دولت آمریکا پناه برد. ناکامی دشمن در دستیابی به اهداف مورد نظرش در جنگ اخیر، برای همگان آشکار شده است.»

این در حالی است که نیروهای جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲ روزه با وجود تلفات گسترده نتوانستند هیچ شخصیت یا مرکز نظامی اسرائیل را هدف قرار دهند. حتی چند خبر منتشرشده در صداوسیمای جمهوری اسلامی درباره «انهدام جنگنده‌های اف-۳۵ اسرائیل» یا «گروگان گرفتن خلبانان اسرائیلی» پس از چند روز از سوی همان رسانه‌ها تکذیب شد.

همین زمینه باعث شده است تا تحلیلگران ادعاهای تازه امنیتی را نه‌تنها در قالب روایت رسمی حکومت، که به‌منزله بخشی از یک عملیات رسانه‌ای بررسی کنند. در گزارشی که خبرگزاری تسنیم روز یکشنبه دوم شهریور درباره این عملیات منتشر کرده، آمده است: «یک تیم تروریستی متشکل از اتباع بیگانه» قصد داشت به یکی از مراکز حیاتی در شرق کشور حمله کند؛ هدفی که، بنا به ادعای وزارت اطلاعات ایران، مشابه مراکزی بود که اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه به آنها حمله کرده بود.

این خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران با اشاره به «شکست‌های گذشته اسرائیل» مدعی شد که تل‌آویو اکنون ناگزیر است برای ضربه زدن به ایران به جای درگیری مستقیم از «تروریست‌های بین‌المللی» استفاده کند.

در اطلاعیه اداره اطلاعات سیستان‌وبلوچستان نیز جزئیات بیشتری از این پرونده ادعایی مطرح شد. در این اطلاعیه آمده است که هفت نفر مسلح به سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین ازجمله آرپی‌جی لیزردار، مسلسل‌های آمریکایی، جلیقه‌های انفجاری و بی‌سیم، قصد اجرای عملیاتی را در خاک ایران داشتند، اما با دخالت نیروهای امنیتی پیش از اقدام بازداشت یا کشته شدند.

در این اطلاعیه همچنین آمده است که اعضای این تیم «غیرایرانی» بوده‌ و آموزش‌های خود را براساس الگوی موساد و با تمرین روی «ماکت مرکز حیاتی» گذرانده‌اند.

پرسش‌های بی‌پاسخ در روایت‌ها

نه در اطلاعیه اداره اطلاعات و نه در گزارش تسنیم مشخص نشده که هدف دقیق عملیات چه بوده و تنها به‌طور کلی از یک «مرکز حیاتی در شرق کشور» سخن گفته شده است. در عین حال، تناقض‌هایی در آمار و ارقام هم وجود دارد، زیرا از تیم عملیاتی هفت نفره یاد می‌‌شود و ازسوی دیگر، اداره اطلاعات سیستان‌وبلوچستان از کشته شدن شش تن و بازداشت دو نفر سخن می‌گوید.

از سوی دیگر، تاکید مکرر بر «صهیونیستی بودن عملیات» نیز بدون ارائه مدارک عینی مطرح شده است. در اطلاعیه‌ها به «نوع آموزش»، «سلاح‌ها» و «شباهت اهداف» اشاره شده، اما هیچ سند مشخصی برای ارتباط این تیم با اسرائیل یا موساد ارائه نشده است. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بارها عملیات و حوادث محلی یا درگیری‌های مرزی را به دشمنان خارجی نسبت داده‌اند، بدون آنکه امکان راستی‌آزمایی مستقل وجود داشته باشد.

انتشار چنین گزارش‌هایی در شرایطی صورت می‌گیرد که همزمان با بن‌بست دوباره در احیای مذاکرات و احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه، آغاز درگیری‌های شدید نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل محتمل است. به همین دلیل چنین گزارش‌هایی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

در جنگ ۱۲ روزه، ده‌ها تن از فرماندهان شناخته‌شده سپاه و نیروی قدس کشته شدند- رخدادی که به تعبیر ناظران، ضربه‌ای کم‌سابقه به ساختار امنیتی جمهوری اسلامی بود. در چنین فضایی، روایت‌های تازه از «شکست عملیات اسرائیل در داخل ایران» می‌تواند پاسخی تبلیغاتی برای بازسازی روحیه داخلی تلقی شود.

افزون بر این، سیستان‌وبلوچستان در سال‌های اخیر همواره صحنه ناامنی‌های مرزی، فعالیت گروه‌های مسلح محلی و حملات پراکنده به نیروهای امنیتی بوده است. تنها دو روز پیش از انتشار این اطلاعیه، پنج نفر از نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی در حمله‌ای در ایرانشهر کشته شدند و یک روحانی هم در همین منطقه ربوده شد. منتقدان معتقدند که ادغام این حوادث با روایت «عملیات موساد» ابزاری برای پوشاندن ناکارآمدی‌های امنیتی داخلی و افکندن مسئولیت به دوش دشمن خارجی است.