آیا واقعا مغز است که تصمیم میگیرد چه زمانی باید دست از غذا خوردن بکشید؟ شاید بهتر باشد به رودهتان نگاه دقیقتری بیندازید، زیرا پژوهش جدید دانشگاه دوک نشان میدهد که روده بزرگ به نوعی «حس ششم» مجهز است؛ یعنی سلولهای ریز و هوشمندی به نام نوروپاد (سلولهای عصبیـحسی روده) که مثل جوانههای چشایی عمل میکنند و پیامهایی درباره نوع غذا و اشتها به مغز میفرستند. این ارتباط پیچیده میان روده و مغز میتواند نقش مهمی در کنترل وزن، رفتارهای تغذیهای و حتی سلامت روان داشته باشد و ممکن است در آینده راه را برای درمان چاقی و برخی اختلالات روانی هموار کند.
بهگزارش نیویورکپست، نوروپادها مانند گیرندههای چشایی عمل میکنند، مواد مغذی مانند قندها و محصولات جانبی باکتریایی را «میچشند» و بلافاصله پیامهایی به مغز میفرستند تا درباره انتخاب غذا و متوقف کردن خوردن تصمیمگیری شود. پژوهشگران این فرایند را «حس نوروبیوتیک» مینامند، حسی پنهان و نوعی حس ششم که ممکن است در آینده در درمانهای نوین چاقی و شناخت بهتر اختلالات روانی مرتبط با تغذیه یاریرسان باشد. به گفته آنها، «این حس درست مانند بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه عمل میکند، با این تفاوت که از جایی میآید که انتظارش را نداریم، یعنی روده.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نوروپادها همچنین میتوانند مغز را از وجود مهاجمان باکتریایی مطلع کنند. در این مطالعه، تمرکز اصلی بر فلاژلین بود، پروتئینی کلیدی که باعث حرکت باکتریها میشود. برخی باکتریهای روده هنگام غذا خوردن این پروتئین را آزاد میکنند. نوروپادها از گیرندهای به نام «تیالآر۵» (TLR5) برای شناسایی فلاژلین استفاده میکنند و از طریق عصب واگ، که اصلیترین مسیر ارتباطی روده و مغز است، پیام را منتقل میکنند.
پژوهشگران به گروهی از موشها، پس از یک شب گرسنگی، مقدار کمی فلاژلین باکتری سالمونلا تیفیموریوم تزریق کردند. نتیجه این شد که آنها کمتر غذا خوردند. اما موشهایی که گیرنده «تیالآر۵» (TLR5) در بدنشان غیرفعال شده بود، اشتهایشان تغییر نکرد و وزنشان افزایش یافت. بهعبارت دیگر، بدون گیرنده «تیالآر۵»، مغز پیام توقف غذا خوردن را دریافت نمیکند. دکتر دیهگو بوهورکز، عصبدان و نویسنده ارشد این پژوهش، میگوید: «وقتی این مسیر مختل شود، حیوانات کمی بیشتر و کمی طولانیتر غذا میخورند.»
بوهورکز پیش از این نشان داده بود که نوروپادها قادرند قند واقعی را از شیرینکنندههای مصنوعی تشخیص دهند و میل مغز به قند واقعی را تحریک کنند. او میافزاید: «به نظرم این پژوهش گام مهمی برای درک این است که چگونه رفتارهای ما تحتتاثیر میکروبها قرار میگیرند.»
بوهورکز همچنین پیشنهاد میکند در مراحل بعدی پژوهش، اثر رژیمهای غذایی خاص بر ترکیب میکروبی روده نیز بررسی شود، عاملی که ممکن است در چاقی یا اختلالات روانی نقش کلیدی ایفا کند. او همچنین میگوید پژوهشهای آینده باید نقش گونههای دیگر باکتریایی غیر از سالمونلا تیفیموریوم را بررسی و مشخص کنند که آیا آنتیبیوتیکها یا پروبیوتیکها این «حس نوروبیوتیک» را تقویت میکنند یا آن را تضعیف میکنند.