موارد ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد زیر ۵۰ سال روبه‌افزایش است و نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. با این حال متخصصان اشاره کرده‌اند که یکی از ساده‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به این سرطان افزایش مصرف فیبر است.

مقدار توصیه‌شده برای مصرف روزانه‌ فیبر حدود ۲۵ گرم برای زنان و ۳۸ گرم برای مردان است، اما بیشتر بزرگسالان تنها حدود ۱۰ گرم فیبر در روز مصرف می‌کنند.

به گزارش بازفید، دکتر ران کویینتون، مدیر یک مرکز پزشکی تغذیه‌ای در دانشگاه تولین پر نیواورلئان، یادآوری می‌کند که پژوهشگران چند دهه پیش دریافتند نرخ ابتلا به سرطان روده بزرگ در مردم اوگاندا بسیار پایین‌تر از آمریکایی‌ها است و دلیل آن رژیم غذایی آن‌ها است؛ رژیمی که فیبر بالایی دارد (انواع سبزیجات، میوه‌ها و غلات) و میزان گوشت در آن کم است.

دکتر کویینتون می‌‌گوید: «فیبر در سلامت روده نقش بسیار مهمی دارد و زمانی که روده بزرگ سالم نباشد، زمینه برای بروز سرطان و سایر بیماری‌های التهابی فراهم می‌شود.»»

فیبر به‌طور کلی، باعث افزایش حجم مدفوع می‌شود که به عملکرد صحیح روده بزرگ کمک می‌کند. او توضیح می‌دهد که در واقع فیبر باعث می‌شود مدفوع راحت‌تر حرکت کند، بنابراین مدت زمانی که مدفوع در روده بزرگ باقی می‌ماند کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، احتمال یبوست کمتر می‌شود و اجابت مزاج منظم‌تری خواهد شد.

این فرایند برای دفع سموم نیز مفید است. اگر در مدفوع موادی سمی وجود داشته باشند که می‌توانند منجر به سرطان شوند، با کاهش زمان ماندن آن‌ها در روده بزرگ، احتمال تماس با این سموم و در نتیجه احتمال ابتلا به سرطان یا بیماری‌های دیگر هم کاهش پیدا می‌کند.

فیبر اغلب خاصیت پریوبیوتیک دارد، یعنی غذای باکتری‌های پروبیوتیک روده محسوب می‌شود، در نتیجه به بازسازی و تعادل میکروبیوم روده نیز کمک می‌کند و این خود یکی از عوامل محافظتی در برابر سرطان روده بزرگ است. در واقع وقتی باکتری‌های روده یک وعده فیبر خوب دریافت می‌کنند، بسیار فعال می‌شوند و ترکیباتی تولید می‌کنند که به محافظت از روده بزرگ در برابر سرطان و برخی سرطان‌های دیگر کمک می‌کنند.

کوئینتون می‌افزاید سلول‌هایی که دیواره روده بزرگ را پوشش می‌دهند (کولونوسیت) هم انرژی خود را از میکروبیوم دریافت می‌کنند. زمانی که کولونوسیت‌ها سالم باشند، یک سد دفاعی یکپارچه در طول روده تشکیل می‌دهند، طوری که مواد بیماری‌زا یا سرطان‌زا نمی‌توانند از آن عبور کنند. از طرفی فیبر به تولید مخاط در روده بزرگ هم کمک می‌کند و این لایه ضخیم مخاطی نیز از روده محافظت می‌کند. بنابراین اگر به اندازه کافی فیبر مصرف نکنیم، میکروبیوم ما بیمار می‌شود و دیگر نمی‌تواند انرژی یا مواد مغذی لازم را برای سلامتی روده بزرگ تولید کند.

چگونه مصرف فیبر را افزایش دهیم؟

حبوبات (مانند عدس و لوبیا) و سبزیجات و میوه‌ها فیبر بسیار بالایی دارند. برای مثال یک پیمانه عدس حدود ۱۸ گرم فیبر دارد، یک قوطی لوبیا سیاه حدود ۱۵ گرم، دو قاشق غذاخوری دانه چیا حدود ۱۰ گرم، یک پیمانه جو پخته حدود شش گرم، یک پیمانه تمشک حدود هشت گرم و یک عدد گلابی حدود شش گرم فیبر دارد.

نکته مهم این است که فیبر مصرفی‌تان را در طول روز پخش کنید و برای دریافت انواع فیبر از منابع مختلف غذایی استفاده کنید. یک اشتباه رایج این است که برخی هنگامی که تصمیم می‌گیرند مصرف فیبر را افزایش دهند، به بدنشان فرصت تطبیق نمی‌دهند. اگر عادت دارید روزانه ۱۵ گرم فیبر بخورید و ناگهان آن را به ۳۰ گرم برسانید، باکتری‌های روده فکر می‌کنند جشن گرفته‌اند و ممکن است دچار نفخ و دل‌پیچه شوید. بنابراین مصرف فیبر را به‌تدریج افزایش دهید تا بدن فرصت داشته باشد به آن عادت کند.

مصرف مکمل‌های فیبری هم برای رسیدن سریع و آسان به مقدار موردنیاز فیبر، راه‌حلی وسوسه‌انگیز به نظر می‌رسند، اما کارشناسان این راهکار را توصیه نمی‌کنند، زیرا هیچ‌کدام از مکمل‌ها نمی‌توانند جایگزینی مناسب برای فیبر طبیعی موجود در غذاها باشند. درست است که برخی مکمل‌ها می‌توانند حجم مدفوع را افزایش دهند و به رفع یبوست کمک کنند، اما لزوما آن نوع فیبر محلول را که میکروبیوم را تغذیه می‌کند و سالم نگه دارد‌ــ و سلامت روده به آن وابسته است‌ــ در خود ندارند.

برای کاهش واقعی خطر سرطان روده، از تغذیه سالم، غربالگری‌های به‌موقع و کولونوسکوپی غافل نشوید. کولونوسکوپی برای افرادی که سابقه خانوادگی یا علائم خاصی ندارند، از سن ۴۵ سالگی توصیه می‌شود و بهترین روش غربالگری برای تشخیص سرطان روده بزرگ و برداشتن پولیپ‌های پیش‌سرطانی است.