محققان درمورد تاثیر ریزپلاستیک‌ها بر سلامت مغز مطالعه می‌کنند و بر آن دسته از ریزپلاستیک‌ها متمرکزند که با خوردن غذاهای فوق‌فراوری‌شده وارد بدن می‌شوند.
به‌گزارش وبسایت فرچن (fortune)، دانشمندان به‌تازگی کشف کرده‌اند که میزان ریزپلاستیکهای موجود در مغز انسان به اندازه یک قاشق پلاستیکی است. طبق نتایج این مطالعه که در فوریه ۲۰۲۴ در نشریه «پزشکی طبیعت» (Nature Medicine) منتشر شد، مقدار ریزپلاستیکهای موجود در مغز انسان، که ذرات پلاستیک زیر پنج میلی‌متر است، در حال افزایش است و این غلظت از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴ حدود ۵۰ درصد بیشتر شده است. نه‌تنها مقدار میکروپلاستیک در مغز از کبد یا کلیه بیشتر بود، بلکه در مغز بیماران مبتلا به زوال عقل بیشتر از مغز افراد سالم دیده شد.
اکنون دانشمندان تاثیر ریزپلاستیک‌ها بر سلامت مغز را بررسی می‌کنند، به‌‌خصوص آن‌هایی که از طریق یکی از منابع اصلی، یعنی غذاهای فوق‌فراوری‌شده (UPF)، وارد بدن می‌شوند. پژوهشگران در مجموعه‌ای از چهار مقاله منتشرشده در نشریه «پزشکی مغز» (Brain Medicine) به شواهدی رسیده‌اند که نشان می‌دهد انباشت ریزپلاستیک‌ها در مغز در افزایش جهانی نرخ زوال عقل، افسردگی و سایر اختلالات روانی نقش دارد.
دکتر نیکولاس فابیانو از دانشگاه اتاوا، یکی از نویسندگان این مقالات، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت که ما با مجموعه‌ای از شواهد مواجه‌ایم که بسیار نگران‌کننده است. او افزود: «امروزه در کشورهایی مانند ایالات متحده بیش از ۵۰ درصد کالری روزانه افراد از غذاهای فوق‌فراوری‌شده تامین می‌شود و غلظت ریزپلاستیک در این غذاها به‌مراتب بیشتر از غذاهای کامل و طبیعی است. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که این ذرات از سد خونیـمغزی عبور می‌کنند و در مغز انباشته می‌شوند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تاثیر ترکیبی ریزپلاستیک‌ها و غذاهای فوق‌فراوری‌شده
پژوهشگران ارتباط مصرف غذاهای فوق‌فراوری‌شده و تاثیر منفی آن بر سلامت روان را بررسی کردند و این را نیز آزمودند که این مسئله چگونه با انباشت میکروپلاستیک در مغز همپوشانی دارد. آن‌ها برای نمونه به مطالعه‌ای جامع در «مجله پزشکی بریتانیا» (British Medical Journal) در سال ۲۰۲۴ اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد مصرف غذاهای فوق‌فراوری‌شده خطر افسردگی را ۲۲ درصد، اضطراب را ۴۸ درصد و اختلالات خواب را ۴۱ درصد افزایش می‌دهد.
پژوهشگران در این مقالات فرضیه‌ای را مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه ریزپلاستیک‌ها ممکن است حلقه گم‌شده در اثرات مخرب غذاهای فوق‌فراوری‌شده بر مغز باشند. برای مثال، داده‌ها نشان می‌دهد که ناگت‌های مرغ ۳۰ برابر بیشتر از سینه‌مرغ ریزپلاستیک دارند. این بدان معنا است که فراوری محتوای پلاستیک را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
دکتر ولفگانگ مارکس در دانشگاه دیکین استرالیا میگوید: «غذاهای فوق‌فراوری‌شده با مشکلات روانی‌ای مرتبط‌اند که به‌واسطه التهاب، استرس اکسیداتیو، تغییرات اپی‌ژنتیکی، اختلال در عملکرد میتوکندری و اختلال در سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی ایجاد می‌شوند.»
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ روی موش‌ها نشان داد که ریزپلاستیک‌ها با عبور از سد خونیـمغزی التهاب مغز را افزایش می‌دهند و این مسئله خطر بیماری‌های عصبی و تحلیل مغزی ازجمله آلزایمر را افزایش می‌دهد.
پروفسور ما-لی وونگ از دانشگاه علوم پزشکی نیویورک می‌نویسد: «آنچه از این مطالعات حاصل می‌شود صرفا هشدار نیست، بلکه بیدارباش است. مرز میان درون و بیرون بدن از میان رفته است. اگر ریز پلاستیک‌ها می‌توانند از سد خونیـمغزی عبور کنند، دیگر از چه چیزی در امان هستیم؟»
پژوهشگران اکنون می‌کوشند دریابند که غذاهای فوق‌فراوری‌شده تا چه اندازه در بروز مشکلات مغزی موثرند و برای مقابله با آن چه اقداماتی باید انجام داد. یکی از پیشنهادهای آن‌ها تدوین شاخصی به نام «شاخص ریزپلاستیک غذایی» است که بتواند از طریق رژیم غذایی میزان تماس فرد با میکروپلاستیک‌ها را اندازه‌گیری کند.
دکتر استفان بورنشتاین در مقاله‌ای خاطرنشان کرد: «افزون بر اینکه باید با انتخاب غذای بهتر و جایگزین کردن غذای طبیعی و کامل به جای غذاهای آماده و بسته‌بندی‌شده، تماس با ریزپلاستیک‌ها را کاهش دهیم، به تحقیقاتی هم نیاز داریم که نشان دهد چگونه می‌توان این ذرات را از بدن انسان خارج کرد.» او در ادامه یکی از روش‌های احتمالی را «آفِرِز» (apheresis) معرفی می‌کند. آفِرِز فرایندی است که طی آن خون از بدن خارج، پالایش و از ریزپلاستیک‌ها پاک می‌شود و سپس دوباره بازگردانده می‌شود. اما او تاکید می‌کند که این روش نیازمند پژوهش‌های بیشتر است.
دکتر فابیانو میگوید: «با افزایش مصرف غذاهای فوق‌فراوری‌شده، میزان ریزپلاستیک‌ها و بروز اختلالات روانی، ضروری است که ارتباط احتمالی این عوامل بیشتر بررسی شود. در نهایت، ما همان چیزی هستیم که می‌خوریم.»
