وزیران امور خارجه کشورهای عضو گروه ۲۰ از روز چهارشنبه اول تا جمعه سوم مارس در دهلی‌نو، پایتخت هند، گرد هم می‌آیند تا نشست سال ۲۰۲۳ این گروه را برگزار کنند. جنگ روسیه با اوکراین و تنش میان آمریکا و چین از سرفصل‌های اصلی این نشست خواهند بود؛ اما در کنار آن، بحران‌های انسانی در گوشه‌کنار جهان مانند بحران در یمن و افغانستان و حتی تنش‌های حقوق بشری در هند هم در حواشی این نشست مطرح می‌شوند. مباحثی مانند امنیت غذایی جهان، تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین و مشکلات کشورهایی که بدهی‌های کلان دارند، نیز از مسائلی‌اند که در این نشست به بحث گذاشته خواهند شد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، و چین گانگ، وزیر امور خارجه چین، در این نشست حضور دارند. 

نشست گروه ۲۰ معمولا به مسائل اقتصاد بین‌المللی می‌پردازد اما مباحث مربوط به تنش میان کشورها، بحران‌های حقوق بشری در چند کشور جهان و حتی جنایت‌های جنگی نیز بررسی خواهند شد. وضعیت امروز افغانستان که هم با بحران اقتصادی مواجه است و هم مشکلات حقوق بشری و جنایت‌های جنگی دامن آن را گرفته است، می‌تواند یک موضوع مهم در این نشست باشد؛ زیرا افغانستان به لحاظ جغرافیایی در همسایگی سه اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین، هند و روسیه قرار دارد و بحران در این کشور می‌تواند اقتصاد این کشورهای بزرگ را هم متاثر کند. با این حال سوال اساسی این است که آیا در گروه ۲۰، ظرفیت، اجماع و قدرتی برای رسیدگی به وضعیت افغانستان وجود دارد یا خیر؟ 

رهبران گروه ۲۰ پیش از این نیز در مورد افغانستان نشست برگزار کرده بودند. آ‌ن‌ها ۱۲ اکتبر ۲۰۲۱ به درخواست سازمان ملل و به ریاست دولت ایتالیا، در نشستی مجازی برای بررسی وضعیت افغانستان و جست‌وجوی مسیرهای امن کمک به مردم افغانستان شرکت کردند. در این نشست، کشورها تعهد کردند به افغانستان کمک‌های زیادی بفرستند. اتحادیه اروپا کمک یک میلیارد یورویی به افغانستان را وعده داد و کشورهای دیگر هم قول دادند برای بهتر شدن وضعیت مردم کمک کنند. البته تمامی کشورها بر این اصل متفق‌القول بودند که پول‌های کمک‌شده به هیچ وجه نباید در دسترس طالبان قرار گیرد.

در همان زمان، کشورهای روسیه و چین مانع از اتخاذ سیاستی یکدست در مورد افغانستان و گروه طالبان شدند و به بهانه مداخله نکردن در امور داخلی افغانستان، تلاش کشورهای دیگر برای استفاده از ابزارهای مختلف به منظور رعایت حقوق زنان، اقلیت‌های مذهبی و در کل حقوق انسانی شهروندان افغانستان در حکومت طالبان را خنثی کردند و اجازه ندادند در مورد طالبان قطعنامه صادر شود.

حالا هم به نظر نمی رسد اعضای گروه ۲۰ بتوانند در مورد چگونگی برخورد با طالبان به یک اجماع کامل برسند. چین و روسیه، دو قدرت برتر جهان و از اعضای اصلی گروه ۲۰، در حال حاضر رابطه خوبی با طالبان برقرار کرده‌اند. هند هم هرچند از حضور طالبان در سیاست افغانستان به هیچ وجه راضی نیست، برخلاف توقع، سیاست انزوا و دوری را انتخاب نکرده و رابطه خود با طالبان را گرم نگه داشته است.

بنابراین اگر قرار باشد کشورهای گروه ۲۰ اعلامیه یا قطعنامه‌ای مورد بحران بشری، اقتصادی و اجتماعی افغانستان صادر کنند، روسیه و چین بازهم در برابر آن موضع خواهند گرفت و اگر به موضوع افغانستان پرداخته شود، به احتمال زیاد، بحران اقتصادی و افزایش فقر و تنگدستی در این کشور محور مذاکرات خواهد بود.

اقتصاد افغانستان در دو سال گذشته رشد منفی داشته و نه‌تنها اشتغال‌زایی به صفر رسیده که آنچه در گذشته به وجود آمده بود هم در حال از بین رفتن است. دفتر معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) به‌تازگی در گزارشی اعلام کرد تولید ناخالص افغانستان در ۱۸ ماه گذشته بین ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته و حدود ۷۰۰ هزار شغل در این کشور از بین رفته است. هم‌زمانی انتشار این گزارش و برگزاری نشست گروه ۲۰ این احتمال را تقویت می‌کند که بحث در مورد افغانستان بیشتر حول محور کمک به اقتصاد این کشور بچرخد تا نقض حقوق بشر در افغانستان.