در حالی که تحریم‌های اقتصادی ایران مانع سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در ایران شده است، محمدرضا میرتاج‌‌الدینی، نماینده مجلس شورای اسلامی، از افزایش سطح جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بودجه ١٤٠١ خبر داد و گفت: « در جلسه امروز اعضای کمیسیون مصوب کردند تا سقف استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی از ٢٦ میلیارد یورویی پیشنهاد شده توسط دولت به ٣٠ میلیارد یورو افزایش یابد.»

به گزارش فارس، او در رابطه با استفاده دولت از کمک‌های بین‌المللی افزود: « به دولت اجازه داده شده تا از کمک‌های بلاعوض نهادهای بین‌المللی به میزان ٢ میلیارد یورو برای انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از آسیب و خسارات ناشی از حوادث و بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله استفاده کند.»

کارشناسان اقتصادی معتقدند که ایران برای بهبود شرایط اقتصادی خود نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. به جز صنایع نفت و گاز که بارها در مورد نیاز تکنولوژیک و سرمایه‌گذار خارجی در آن صحبت شده است، در سایر بخش‌ها اعم از صنعت، کشاورزی و خدمات نیز این نیاز احساس می‌شود. خصوصا که به گفته تحلیلگران اقتصادی حل مسئله بیکاری بدون سرمایه‌گذاری خارجی عملا ممکن نیست.

در همین زمینه، عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی گفته است بدون رشد اقتصادی در حد ۵ درصد نمی‌شود بیکاری را حل و رفاه را به کشور آورد.

به گفته همتی ظرف یک دهه گذشته میانگین رشد اقتصادی کشور نیم درصد بیشتر نبوده است و در طول یک دهه گذشته سرمایه‌گذاری در کشور شیب نزولی داشته و بدون سرمایه‌گذاری رشد اقتصادی معنا ندارد.

سرمایه‌گذار بدون توجه به تعلقات سرزمینی، ترجیح می‌دهد سرمایه خود را به محلی امن انتقال دهد تا از تغییرات ناگهانی مصون باشد. موضوعی که در ایران به روشنی قابل پیش‌بینی نیست. جدا از قوانین دست‌وپا گیر و فساد وسیعی که نهادهای حاکمیتی کشور را در بر گرفته، سرمایه‌گذار ایرانی با توجه به تحریم‌ها می‌داند که پس از ورود به ایران دیگر نمی‌تواند سرمایه خود را خارج کند.

نبود ارتباط بانکی و عدم امکان تجارت رسمی به این معضل دامن می‌زند. از سوی دیگر این افراد در سایر کشورهای جهان تجارت می‌کنند و هرگونه اتهام و برچسبی مبنی بر تعامل اقتصادی با کشوری که به پولشویی متهم است می‌تواند بر تجارت در سایر نقاط جهان نیز تاثیر بگذارد. این موضوع به قدری مهم است که پس از برجام و خوش‌بینی ناشی از آن، اکونومیست پیش‌بینی کرد که به سرعت ۲۰ میلیارد دلار سرمایه ایرانی‌های خارج از کشور در داخل ایران سرمایه‌گذاری خواهد شد. اما پیش‌بینی این نشریه اقتصادی به سرعت با شکست مواجه شد.

در واقع تا زمانی که تحریم‌های اقتصادی برقرار باشد و ایران به جامعه اقتصادی بین‌المللی نپیوندد، نمی‌توان انتظار چنین رشدی را داشت. به نظر می رسد کشورهای خارجی به دلیل نبود امنیت اقتصادی، بی‌ثباتی و چشم‌انداز روشن نسبت به آینده، حاضر نیستند در ایران سرمایه‌گذاری کنند.

از سوی دیگر فساد اقتصادی باعث شده تا قراردادهای تجاری بین‌المللی همیشه با سوال همراه باشند.

در این شرایط کمیسیون تلفیق مجلس و دولت تصمیم گرفته‌اند تا سطح سرمایه‌گذاری خارجی در بودجه سال آینده را افزایش دهند.

 البته معیارهای آن‌ها مشخص نیست. حال سوال اینجاست که آیا ایران توان جذب سرمایه خارجی در شرایط تحریم را دارد؟ اگر ایران توان جذب ٣٠ میلیارد یورو را دارد، چرا برای جذب بیشتر آن اقدام نمی‌کند؟ چرا صنایع اساسی ما مانند نفت و گاز با مشکل مواجه است؟

حال با بهره‌گیری از همین الگو، مسئولان جمهوری اسلامی قصد دارند سرمایه‌های خارجی را جذب کنند تا شاید بتوانند کسری بودجه و عقب‌ماندگی اقتصادی موجود در ایران را جبران کنند. اما چالش‌های گسترده ایران با جهان باعث شده تا این کشور چهار دهه اخیر را با بحران‌ها گوناگون سپری کند. جدا از هزینه‌های سرسام‌آور در کشورهای دیگر، ایران هنوز نتوانسته خود را به عنوان بخشی از تجارت جهانی معرفی کند. نه‌تنها قوانین لازم در ایران موجود نیست، بلکه مسئولان نظام نیز اعتقادی بر اینکه سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد، ندارند. از این رو دارایی و توان ایران صرف جاه‌طلبی‌های سیاست خارجی شده است.