عاملان خشونت علیه خبرنگاران افغان هیچ‌گاه مورد پیگرد قرار نگرفته‌اند

افغانستان یکی از مرگبارترین کشورها برای خبرنگاران است

نعمت نقدی و تقی دریابی، دو روزنامه‌نگاری که مورد ضرب‌و‌شتم طالبان قرار گرفتند‌ـ Wakil KOHSAR / AFP

با اینکه نزدیک به دو ماه از اقدام طالبان به بازداشت و ضرب وشتم نعمت نقدی و تقی‌ دریابی، دو روزنامه‌نگار افغان در شهر کابل، می‌گذرد، هنوز آثار این خشونت را بر روح و بدن آنان می‌توان دید. نعمت نقدی، خبرنگار روزنامه اطلاعات، از افغانستان خارج شده و در جست‌و‌جوی آینده بهتر است، اما هنوز نتوانسته است دردها و رنج‌هایی را که در آن چند روز تحمل کرده بود  فراموش کند و آثار شکنجه‌ها روی بدن او باقی مانده است.

نعمت نقدی در صحبت با ایندیپندنت فارسی از لحظه‌های دردناک بازداشت و شکنجه به‌دست‌ طالبان گفت: «روز هشتم سپتامبر، برای پوشش تظاهرات زنان به محل برگزاری اعتراضات رفتیم و این احتمال وجود داشت که طالبان مانع شود یا حتی ما را بازداشت کند؛ اما این‌که بازداشت با چنین خشونتی همراه باشد را تصور نمی‌کردیم.» نقدی می‌گوید پس از آن‌که طالبان او و تقی دریابی، همکارش، را در جریان تظاهرات بازداشت کردند، ۱۰ جوان مسلح آن‌ها را مورد ضرب و شتم قرار دادند.

نقدی گفت: «آن‌ها با مشت و لگد، کابل برق، چماق برقی و هر چیزی که دم دستشان بود، مرا می‌زدند؛ تا حدی که از هوش رفتم. مرا به زندان بردند و در آن‌جا دست‌وپایم را باز کردند. وقتی به ‌هوش آمدم، دیدم که تقی دریابی، همکارم، نیز به همین وضعیت دچار شده است. وضعیت او بدتر از من بود و هر لحظه بیهوش می‌شد.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

 نعمت نقدی می‌گوید آن حادثه و خشونت‌ها باعث شد تا ۴۰ درصد بینایی یک چشمش را از دست بدهد و پرده یک گوشش پاره شود. آن اتفاق آثار روانی مخربی بر زندگی این خبرنگار گذاشته است.

نقدی در ادامه افزود: «وضعیت روانی من به حدی بد بود که از دیدن طالب وحشت می‌کردم. تا زمانی که از افغانستان خارج شدم، خودم را در خانه محبوس کردم.»

روایت دردناک نعمت نقدی بیشترکسانی است که نقشی در فعالیت رسانه‌ای داشته‌اند. طالبان در ۲۰ سال گذشته که فعالیت رسانه‌ای مستقل در افغانستان گسترش پیدا کرد، بزرگ‌ترین دشمن رسانه‌ها و خبرنگاران بوده است. گزارش سالانه نهادهای حامی‌ خبرنگاران نشان می‌دهد که بانی بیشترین خشونت علیه خبرنگاران طالبان بوده‌اند و بیشتر موارد خشونت علیه خبرنگاران پیگیری نشده است و عاملان تحت پیگرد قانونی قرار نگرفته‌اند.

روز دوم نوامبر را  سازمان ملل متحد روز پایان مصونیت عاملان جنایت و خشونت علیه خبرنگاران نام‌گذاری کرده‌ است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شصت‌و‌هشتمین نشست این مجمع  در سال ۲۰۱۳، روز دوم نوامبر را روز جهانی پایان مصونیت عاملان جنایت علیه خبرنگاران اعلام کرد. علت این نام‌گذاری قتل دو خبرنگار رادیو فرانسه در کشور مالی در قاره آفریقا به‌دست  مهاجمان  مسلح بود. در ۲۷ مه سال ۲۰۱۵، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که بر اساس آن، از تمام کشورهای جهان خواسته شد به وظایف و مسئولیت‌های خود در قبال جان خبرنگاران پایبند باشند. هدف از این قطعنامه مبارزه با جنایتکارانی است که خبرنگاران را به‌ اشکال مختلف از جمله قتل، آدم‌ربایی، خشونت جسمی‌ و تهدید روانی هدف قرار می‌دهند.

در افغانستان، در ۲۰ سال گذشته، کمترین توجهی به محاکمه عاملان خشونت علیه خبرنگاران نشده است. بخش عمده خشونت‌ها علیه خبرنگاران به طالبان برمی‌گردد. پس از طالبان، جنگ‌سالاران و قدرتمندان محلی عامل بیشترین خشونت‌ها علیه خبرنگاران بوده‌اند که آنان هم یا به‌دلیل قدرت و نفوذشان یا به‌دلیل مصلحت‌‌اندیشی دولت، همیشه از پیگیری قضایی در امان مانده‌اند. بخش دیگر خشونت‌ها که خود دولت اعمال کرده، معمولا با یک تذکر یا پوزش رفع‌و‌رجوع‌ شده است؛ اما این خشونت‌ها دوباره تکرار شدند. تنها پرونده‌هایی  که بررسی شده‌اند که عامل آن فردی عادی یا از افراد پایین‌رتبه دولتی بود. به‌‌عنوان‌ مثال، در ۲۰ سال گذشته، سربازان یا افسران پلیس که مرتکب خشونت علیه خبرنگاران می‌شدند، زودتر تحت‌ پیگرد قرار می‌گرفتند، اما در بقیه موارد، نه دولت توان اعمال قدرت داشت و نه عاملان خود را محکوم و متهم می‌دانستند.

اکنون‌که بخش عمده‌ای از رسانه‌ها در افغانستان از فعالیت بازمانده‌اند، وضعیت ‌مانند گذشته نگران‌کننده است. دیروز، حسین احمد، از خبرنگاران تلویزیون راه فردا در کابل، پس از تلاش‌های فراوان، از چنگ طالبان آزاد شد. با تسلط طالبان بر افغانستان، به نظر می‌رسد که جایگاه این‌ کشور در رده‌بندی سالانه آزادی بیان در حفره‌ای تاریک در قعر جدول قرار ‌دارد.