پژوهشگران ژاپنی و آمریکایی برای رساندن اکسیژن به بدن افرادی که نمی‌توانند از طریق ریه نفس بکشند، شیوه‌ای نوآورانه ابداع کرده‌اند: تزریق اکسیژن از راه رکتوم یا انتهای روده بزرگ.
به گزارش نیویورک‌پست، نتایج نخستین آزمایش بالینی انسانی این روش موسوم به «تنفس از راه مقعد» (Enteral Ventilation) نشان می‌دهد این شیوه بی‌خطر و قابل‌تحمل است و گامی مهم به سوی استفاده بالینی از آن برای نجات جان بیماران محسوب می‌شود.
این ایده که در نگاه اول شبیه شوخی به نظر می‌رسد، در واقع از طبیعت الهام گرفته است. برخی ماهی‌ها مانند لوچ‌ها (Loaches) زمانی که اکسیژن در آب کم می‌شود، هوا را می‌بلعند و از طریق دستگاه گوارش، اکسیژن را جذب می‌کنند؛ سپس باقی‌مانده هوا را از راه مقعد دفع می‌کنند. علاوه بر لوچ‌ها، لاک‌پشت‌ها، لاروهای سنجاقک و حتی خوک‌ها نیز می‌توانند هنگام کمبود اکسیژن، تا حدی از طریق همین سازوکار تنفس از راه روده زنده بمانند.
پژوهشگران با الهام از این موجودات، این پرسش را مطرح کردند که آیا انسان‌ها نیز در شرایطی که مجاری تنفسی یا ریه‌های آنان مسدود است، می‌توانند به روشی مشابه اکسیژن دریافت کنند؟
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این روش مانند تنقیه (enema) انجام می‌شود. به این صورت که پژوهشگران مایعی غنی از اکسیژن را از طریق لوله‌ای نرم و لغزنده وارد راست‌روده می‌کنند تا اکسیژن از آنجا و از طریق دیواره‌های روده (بدون نیاز به عبور از ریه‌ها) جذب خون شود و به بدن برسد.
البته پژوهشگران ژاپنی در مرحله نخست، برای ارزیابی و اطمینان از ایمنی روش، از مایعی بدون اکسیژن به نام پرفلوئوردکالین استفاده کردند. در این آزمایش ۲۷ داوطلب مرد سالم شرکت داشتند که مقدارهای متفاوتی از مایع را به مدت یک ساعت در روده نگه داشتند. ۲۰ نفر از آن‌ها توانستند کل مدت را تحمل کنند و حتی برخی تا ۱.۵ لیتر مایع را هم پذیرفتند. البته احساس نفخ و ناراحتی گزارش شد، اما هیچ عارضه جدی مشاهده نشد
دکتر تاکانوری تاکبه، از نویسندگان این پژوهش، گفت: «این نخستین داده انسانی درباره این روش است و فعلا فقط بی‌خطر بودنش را نشان می‌دهد، نه اثربخشی آن را. گام بعدی بررسی این است که مایع اکسیژن‌دار تا چه اندازه می‌تواند سطح اکسیژن خون را بالا ببرد و چه مقدار از آن لازم است.»
چرا اهمیت دارد؟
بیماری‌هایی مانند آسیب‌های تنفسی، التهاب مجاری تنفسی و ذات‌الریه می‌توانند مانع انتقال اکسیژن از ریه به خون شوند. در چنین مواردی معمولا از دستگاه‌های تنفس مصنوعی یا اکسیژن‌درمانی استفاده می‌شود، اما این روش‌ها همیشه کارساز نیستند.
تاکبه یادآور شد: «در دوران همه‌گیری کووید‌ــ۱۹، بسیاری از بیماران به دلیل کمبود دستگاه‌های تنفس در جهان جانشان را از دست دادند. روش تنفس از راه روده می‌تواند به‌عنوان یک مسیر جایگزین برای رساندن اکسیژن به بدن استفاده شود.»
اگر آزمایش‌های بعدی هم موفقیت‌آمیز باشد، این فناوری می‌تواند به شیوه‌ای کاملا نوین برای نجات بیماران مبتلا به نارسایی تنفسی تبدیل شود؛ آن‌هم از مسیری که تا امروز هرگز تصور نمی‌رفت روزی راه نفس کشیدن بشود.
