در ماههای آینده، با روشنتر شدن میزان تاثیر ویروس کرونا بر رشد اقتصادی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی، میتوان برآورد دقیقتری در مورد افزایش یا کاهش میزان تقاضای انرژی در ماههای آینده و سال بعد کرد. کاهش تقاضا برای انرژی باعث کاهش تدریجی قیمت نفت، گاز و ال ان جی شده است. به خاطر بیثباتی در بازار، تکمیل برخی پروژههای ال ان جی نیز با تاخیر مواجه شده است. در این بین، برخی تولیدکنندگان عمده ال ان جی، از جمله قطر، بدون توجه به قیمت فعلی ال ان جی درصدد اجرای پروژههای نیمه تمام و سرمایهگذاری در زیرساختار ال ان جی خویش هستند تا ضمن تضمین سهم خود در بازار آینده گاز، تا حدی بتوانند سهم رقبا در بازار را تصاحب کنند.
گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی در مورد بازار گاز
آژانس بینالمللی انرژی تحولات بازار انرژی را به دقت رصد میکند و با تهیه چند سناریو و ارائه راهکارهایی به کشورهای عضو مشاوره میدهد. تاثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار انرژی کشورهای عضو آژانس، یکی از مهمترین موضوعاتی بوده است که آژانس به صورت هفتگی و ماهیانه در مورد آن گزارش و تحلیل ارائه کرده است. اواسط هفته جاری، آژانس بینالمللی انرژی گزارشی در مورد وضعیت بازار جهانی گاز در دوران کرونا منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تقاضای جهانی گاز در پایان سال جاری در قیاس با سال گذشته ۴ درصد کاهش خواهد یافت. تقاضای کشورهای مصرف کننده برای گاز در سال جاری در کل ۱۵۰ میلیارد متر مکعب کاهش خواهد یافت. این میزان کاهش در مجموع معادل مصرف سالیانه گاز طبیعی ایتالیا و آلمان است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بر اساس گزارش آژانس، به خاطر تاثیر شیوع ویروس کرونا، بازار گاز و ال ان جی در میان مدت شاهد کاهش تقاضای سالیانه ۷۵ به میزان میلیارد متر مکعب خواهد بود. قبلا پیشبینی شده بود که در شرایط عادی در سالهای آینده تقاضای جهانی افزایش خواهد یافت. پیشبینی میشود که با بازیابی اقتصاد کشورهایی شرق آسیا و هند که بیش از نصف تقاضای جهانی را برای گاز طبیعی و ال ان جی دارند، شرایط در بلندمدت به سمت ثبات بازار پیش رود.
آژانس در ادامه پیشبینی کرده است که آمریکا در سال ۲۰۲۵ به بزرگترین صادر کننده ال ان جی تبدیل خواهد شد. بازار ال ان جی با توجه به همه شرایط، توسعه خواهد یافت و تجارت جهانی ال ان جی گسترش مییابد. آژانس در ادامه با اشاره به سرمایهگذاری کشورهای اروپایی در زیرساختار ال ان جی، از ایفای نقش مهم اورپا در ایجاد توزان در بازار ال ان جی بحث کرده است بر اساس این گزارش، در آینده اتحادیه اروپا به مرکز تجارت گاز تبدیل خواهد شد.
برنامه قطر برای افزایش تولید و صادرات ال ان جی
پیش از شیوع ویروس کرونا و کاهش قیمت ال ان جی، سعد بن شریده الکعبی، وزیر انرژی قطر و مدیرعامل شرکت قطر پترولیوم، بارها اعلام کرده بود که قطر در نظر دارد با افزایش ظرفیت تولید ال ان جی سهم خود را در بازار منطقهای و جهانی حفط کند. در اواخر هفته گذشته، الکعبی قرارداد ۱۹.۴ میلیارد دلاری برای ساخت ۱۰۰ کشتی حمل ال ان جی با شرکتهای کرهای امضا کرد. وی که به صورت مجازی اقدام به امضای این قرار کرد، در مورد اهداف قطر در بخش ال ان جی گفت که امضای این توافقنامهها با شرکتهای کره جنوبی تاکیدی بر عزم جدی دولت قطر برای برنامهریزی جهت توسعه میدان شمالی، با وجود شرایطی که جهان آن را تجربه میکند، است. اشاره وی به شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضا و کاهش قیمت ال ان جی در بازار بود.
به گفته الکعبی، دوحه در نظر دارد که با اجرای طرحهای توسعه میدان شمالی ( پارس جنوبی)، ظرفیت تولید ال ان جی خود از این میدان را از ۷۷ میلیون تن در سال به ۱۱۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۵ افزایش دهد. برنامه بعدی قطر افزایش ظرفیت تولید ال ان جی تا سال ۲۰۲۷ به ۱۲۶ میلیون تن در سال است.
افزایش رقابت در بازار جهانی گاز و ال ان جی
همان طور که آژانس بینالمللی انرژی پیشبینی کرده است، آمریکا با توجه به تولید ارزان قیمت گاز و دارا بودن تکنولوژی لازم، در کوتاه مدت به بزرگترین تولید کننده و صادر کننده ال ان جی تبدیل خواهد شد. استرالیا هم در سال گذشته توانست در برخی فصول بیشتر از قطر ال ان جی تولید کند و به بزرگترین صادر کننده ال ان جی جهان تبدیل شود. با توجه به همه شرایط فوق، قطر برای آن که بتواند ضمن حفظ سهم خود با آمریکا در بازار رقابت کند، اقدام به تداوم سرمایهگذاری در تاسیسات ال ان جی و تانکرهای حمل ال ان جی کرده است تا با استفاده از گاز ارزانقیمت، بتواند هزینه حمل و نقل ال ان جی را نیز کاهش دهد.
بازار کره جنوبی، ژاپن، چین، و هند، بازار هدف همه کشورهای عمده تولید کننده گاز است. در جریان سفر اخیر ترامپ به دهلی نو، دو کشور قرارداد بیست سالهای برای صادرات ال ان جی به هند امضا کردند تا به این ترتیب، آمریکا بتواند در امنیت انرژی هند نقش ایفا کند و صادرات انرژی خویش را افزایش دهد. آمریکا و چین در سال گذشته قراردادی تجاری امضا کردند که در فاز اول این قرارداد، آمریکا در کوتاه مدت در حدود ۵۰ میلیارد دلار نفت، ال ان جی و زغال سنگ به چین صادر کند. هر چند با شیوع ویروس کرونا مشکلات بین آمریکا و چین بیش از بیش افزایش یافته است، اما بازار انرژی چین همیشه مد نظر صادرکنندگان آمریکایی بوده است و خواهد بود. باید اشاره کرد که در حدود ۲۰ درصد محصولات چینی هم روانه بازار آمریکا میشوند.
روسیه هم در سالهای اخیر سرمایهگذاری وسیعی در بخش ال ان جی کرده است. بازار اروپا وشرق آسیا مد نظر مسکو است. مالزی، عمان، و موازمبیک نیز در سالهای اخیر به صادرکننده ال ان جی تبدیل شدهاند و این امر، باعث افزایش رقابت در بازار جهانی گاز شده است. با توجه به عرضه مازاد در بازار جهانی ال ان جی و کاهش قیمت ال ان جی، کشورهایی مثل ایران شانس زیادی برای حضور فعال در بازار منطقهای و جهانی ال ان جی ندارند. ایران در حال حاضر تولید ال ان جی ندارد و برای تکمیل پروژههای نیمه تمام، نیاز به سرمایه و تکنولوژی خارجی دارد. تا تحریمها رفع نشود، ایران نمیتواند از تکنولوژی و سرمایه خارجی بهره گیرد.
با توجه به تمامی شرایط فوق، میتوان پیشبینی کرد که رقایت اصلی در بازار شرق آسیا در بخش ال ان جی بین قطر و آمریکا خواهد بود؛ هر چند بقیه کشورهای تولید کننده نیز میتوانند بخشی از سهم خود را در این بازار حفظ کنند. هر کشوری که بتواند با هزینه پایینتر اقدام به تولید و عرضه ال ان جی کند، شانس بیشتری برای کسب و حفظ سهم فعلی در بازار خواهد داشت. سیاست خارجی پویا و فعال در کنار دیپلماسی انرژی میتواند در امر صادرات ال ان جی موثر واقع شود. بازار آینده گاز و ال ان جی بیشتر در اختیار مصرف کنندگان خواهد بود و شرایط قراردادها بر اساس منافع مصرف کنندگان تنظیم خواهد شد.