چرخش در استراتژی آرامکو از بخش نفت به گاز

ژئوپلتیک انرژی در سال‌های آینده با وجود فعال‌تر آرامکو تغییر خواهد کرد

 آرامکو به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان درصدد ایفای نقشی فعال در بازار گاز طبیعی و بویژه ال‌ان‌جی است. این شرکت در سال‌های اخیر در بخش پتروشیمی و پالایشگاهی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی مانند چین و هند سرمایه‌گذاری کرده است. سرمایه‌گذاری این شرکت در بازار انرژی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی و هم‌چنین سایر کشورهای مشتری نفت عربستان این امکان را فراهم می‌کند تا هم سهم عربستان در بازار انرژی این کشورها حفظ شود و هم از این طریق  در سیاست انرژی و خارجی این کشورها تاثیر گذار باشد. افزایش سهم نفت عربستان در سبد انرژی چین پس از تحریم نفت ایران نمونه‌ای بارز از تاثیر سرمایه گذاری آرامکو در زیرساختار انرژی چین است.

طی ماه‌های گذشته اعلام شد که آرامکو با خرید ۷۰ درصد از سهام شرکت سابیک به مبلغ ۶۹.۱ میلیارد دلار از صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان، یکی از بزرگترین معاملات در صنعت پتروشیمی جهان را رقم خواهد زد. هدف اصلی آرامکو از سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی کاهش ریسک کندی رشد تقاضا برای نفت در آینده است.

عربستان با دارا بودن چهارمین ذخایر گاز موجود در جهان تاکنون بازیگر بازار جهانی گاز نبوده است. تولید روزانه این کشور به هیچ وجه جوابگوی نیازهای داخلی آن نبوده و اکثر نیروگاه‌های برق این کشور از نفت بعنوان سوخت استفاده می‌کنند. در فصل تابستان با افزایش دما مصرف برق بصورت تصاعدی افزایش می‌یابد. مصرف بالای نفت در نیروگاه‌ها باعث کاهش صادرات نفت این کشور می‌شود.

 با توجه به شرایط فوق- آرامکو در حال تغییر استراتژی خود از نفت به گاز طبیعی است. از عواملی که باعث تغییر استراتژی آرامکو به گاز طبیعی شده است می‌توان به تنوع بخشی به منابع انرژی و منابع درآمدی و همچنین تامین نیاز روزافزون این کشور به گاز طبیعی را عنوان کرد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد مصرف گاز طبیعی عربستان تا سال ۲۰۳۰ بطور متوسط سالیانه ۳.۷ ٪ افزایش خواهد یافت. در کنار عربستان امارات متحده عربی نیز در حال افزایش سرمایه گذاری در بخش گاز طبیعی است. امارات در ماه جاری در حال مذاکره با شرکت‌های بزرگ انرژی برای توسعه میدان‌های گاز ترش بوده و مذاکرات در حال حاضر نیز ادامه دارد.

برنامه آرامکو برای سرمایه‌گذاری در صنعت ال ان جی روسیه

 طی سال‌های اخیر روابط روسیه و عربستان سعودی در زمینه انرژی روند رو به رشدی را تجربه کرده است. تحریم ایران باعث شد تا این دو کشور برای کسب سهم ایران در بازار انرژی سیاست مشابهی در پیش گیرند. افزایش تولید روزانه نفت این دو کشور در کنار امارات و عراق باعث شد تا کمبودی در بازار جهانی نفت احساس نشود و قیمت نفت افزایش نیابد. عربستان برای توسعه روابط خویش در همه سطوح با روسیه بسیار علاقمند است و برای ایجاد توازن در روابط خویش با آمریکا اهمیت خاصی به توسعه روابط خویش با روسیه می‌دهد.

آرامکو برای حضور بیشتر در صنعت انرژی روسیه در حال مذاکره با مقامات روس برای سرمایه گذاری در صنعت ال‌ان‌جی این کشور است. روسیه برای کسب سهم بیشتر در بازار جهانی گاز و ال‌ان‌جی سرمایه‌گذاری وسیعی انجام داده است. آرامکو آمادگی خود را برای سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد دلاری در پروژه ال‌ان‌جی۲ روسیه در قطب شمال اعلام کرده است. اگر عربستان بتواند ۵ میلیارد دلار در این پروژه سرمایه گذاری کند، به دومین سرمایه‌گذار بزرگ این پروژه تبدیل خواهد شد. این پروژه توسط نوواتک، بزرگترین تولیدکننده گاز روسیه رهبری می‌شود. شرکت توتال، که ۱۹ درصد سهام نوواتک را در اختیار دارد و در اولین پروژه ال‌ان‌جی روسیه در یامال هم مشارکت داشت، اعلام کرد در نظر دارد ۱۰ درصد سهام پروژه ال‌ان‌جی۲ را خریداری کند. ارزش کل این پروژه حدود ۲۵ میلیارد دلار است و سرمایه‌گذاری شرکت فرانسوی در آن ۲.۵۵ میلیارد دلار شده است.

خالد الفالح وزیر نفت عربستان سعودی امیدوار است که آرامکو روند انعقاد قرارداد ورود به طرح تولید ال‌ان‌جی در منطقه قطب شمال را در سال ۲۰۱۹ به پایان برساند. به گفته وی، این شرکت سعودی می‌تواند یکی از نقش آفرینان اصلی در بازار ال‌ان‌جی شود. سال ۲۰۱۷ و در جریان مراسم افتتاح فاز اول پروژه ال‌ان‌جی یامال - ولادیمیر پوتین به خالد الفالح، وزیر نفت عربستان، گفت: «گاز ما را خریداری کنید و در نفت خود صرفه‌جویی کنید. اگر ما به همین شکل به همکاری ادامه دهیم، از رقیب به شریک تبدیل خواهیم شد و همه از کار مشترک سود خواهند برد». دو پروژه یامال و ال‌ان‌جی ۲ در قطب شمال در مجموع ۴۰ میلیون تن ال‌ان‌جی در سال تولید خواهند کرد. این محموله‌ها ازطریق آب‌های نروژ به بازار اروپا منتقل خواهند شد.

آرامکو به دنبال کاهش هزینه تولید گاز شیل در آمریکا که در پی سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شیل در این کشور است و در نظر دارد در دو ترمینال صادراتی ال‌ان‌جی، «تلوریان» در دریفت وود لوئیزینا و تاسیسات ال‌ان‌جی «سمپرا انرژی» در پورت آرتور تگزاس سرمایه گذاری کند.

کارشناسان معتقدند که مدیران ارشد آرامکو به طور کل درک خوبی در حوزه انرژی از تغییرات پیش روی بازار نفت دارند و نگاهشان از فروش نفت خام به سمت بالا بردن زنجیره ارزش رفته است و این تغییر نشان‌دهنده درک درست از آینده بازار جهانی انرژی است. واگذاری سهام آرامکو چالش‌های خاص خود را دارد. بعنوان مثال بارها با تغییرات قوانین دولتی عربستان، درآمد این شرکت هم دچار تغییر شده است. این شرکت عمده درآمدش را از فروش نفت خام دارد، که این موضوع باز از ارزش سهام کم می‌کند همچنین سرمایه گذاری این شرکت زیاد است که منجر به کاهش سود پرداختی به سهام‌دار می‌شود.

سرمایه‌گذاری آرامکو در پروژه‌های ال‌ان‌جی روسیه این امکان را فراهم خواهد آورد تا این شرکت بتواند آزادانه در بازار نفت، سیاست خویش را ادامه دهد. با واردات ال‌ان‌جی از روسیه هم نیازهای رو به رشد عربستان به گاز طبیعی را برآورده کند و هم طبق برنامه مدون در کوتاه مدت به صادر کننده ال‌ان‌جی و گاز طبیعی تبدیل شود. مسله مهم‌تر اینکه سرمایه‌گذاری در پروژه ال‌ان‌جی روسیه در آینده این امکان را فراهم خواهد کرد تا محصولات تولیدی این پروژه بازار هدف عربستان را تهدید نکند. سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی روسیه می‌تواند در آینده مانع اتخاذ تصمیاتی از سوی روسیه شود که منافع عربستان را در بازار جهانی انرژی با خطر مواجه سازد. همچنین سرمایه‌گذاری عربستان در بخش انرژی روسیه باعث نزدیکی مواضع این دو کشور در اوپک و هم‌چنین در مسایل منطقه‌ای و جهانی خواهد شد.

برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه بخاطر سیاست خارجی روسیه صنعت انرژی این کشور برخی مواقع با تحریم آمریکا و اتحادیه اروپا روبرو می‌شود و نزدیکی عربستان به روسیه برای سرمایه‌گذاری در صنعت گاز می‌تواند، در صورت تحریم روسیه، به زیان آرامکو و سهامداران آن در آینده باشد.

سرمایه‌گذاری آرامکو در ترمینال‌های ال‌ان‌جی آمریکا و تلاش  هم‌زمان این شرکت برای سرمایه‌گذاری در پروژه ال‌ان‌جی ۲ روسیه نشان از اراده و برنامه این شرکت برای حضور فعال‌تر در بازار گاز طبیعی و ال‌ان‌جی است. این شرکت به هیج وجه مایل نیست در بخش نفت – گاز و پتروشیمی رقابت را به سایر شرکت‌های بزرگ انرژی واگذار کند. این شرکت در صورت موفقیت در سرمایه‌گذاری در طرح‌های ال‌ان‌جی آمریکا و روسیه، ضمن ایجاد توزان در روابط با این دو کشور، در بازار هر دو کشور نیز به بازیگر فعال بازار جهانی گاز تبدیل خواهد شد. ژئوپلتیک انرژی در سال‌های آینده با وجود فعال‌تر آرامکو تغییر خواهد کرد. این شرکت در سیاست خارجی آینده عربستان نقش فعالی بازی خواهد کرد.

بیشتر از اقتصاد