چرا پشه‌‌ها بعضی افراد را بیشتر نیش می‌زنند؟

علاوه بر نقش گروه خونی از جمله گروه خونی اُ، پشه‌ها به گرمای بدن به عنوان نشانه لمسی واکنش نشان می‌دهند و برخی افراد به‌طور طبیعی دمای بدن بالاتری دارند یا رگ‌هایشان به سطح پوست نزدیک‌تر است، بنابراین بیشتر در معرض نیش قرار می‌گیرند

عکس تزیینی‌ــ فردی جای نیش پشه روی دستش را می‌خاراند‌ــ Canva

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پشه‌ها در گزینش طعمه‌هایشان تصادفی عمل نمی‌کنند و عواملی مانند گروه خونی و ترشحات بدن می‌تواند در جذاب‌تر شدن برخی افراد برای این حشرات نقش مهمی ایفا کنند و آنان را بیش از دیگران در معرض نیش‌ زده شدن قرار دهند.

به‌ گزارش هاف‌پست، مطالعه‌ای که در مجله حشره شناسی پزشکی (Journal of Medical Entomology) منتشر شد، دریافت پشه‌ها روی افرادی با گروه خونی اُ (O) تقریبا دو برابر بیشتر می‌نشینند تا کسانی با گروه خونی آ (A). پژوهشگران توضیح دادند که این موضوع به ترشحات بدن مربوط است که درباره گروه خونی فرد، سرنخ‌هایی به پشه‌ها می‌دهد.

به گفته جاناتان اف. دی، استاد حشره‌شناسی دانشگاه فلوریدا، برای درک کامل ترجیح‌های احتمالی پشه‌ها بر اساس گروه‌ خونی‌های مختلف، هنوز تحقیقات بیشتری لازم است. با این حال، او تایید کرد پشه‌ها از برخی نشانه‌هایی که انسان‌ها از خود بروز می‌دهند، تاثیر می‌گیرند و همین امر احتمال نشستن آن‌ها را روی افراد خاص افزایش می‌دهد. از میان این نشانه‌ها که به پشه‌ها می‌فهمانند به منبع خون نزدیک می‌شوند، شاید دی‌اکسیدکربن مهم‌ترین عامل باشد.

افرادی با نرخ سوخت‌وساز بالا‌ــ به دلایل ژنتیکی یا سایر عوامل‌ــ میزان بیشتری دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند. هرچه این میزان بیشتر باشد، جذابیت فرد برای این حشرات افزایش می‌یابد. با این حال تفاوت انسان‌ها با منابع غیرزنده‌ای که دی‌اکسیدکربن آزاد می‌کنند، مانند خودروها، در این است که پشه‌ها علاوه بر نشانه‌های اصلی، به‌دنبال چیزی‌اند که «نشانه‌های ثانویه» نیز نامیده می‌شوند.

اسید لاکتیک، ترکیبی که در جریان فعالیت بدنی باعث گرفتگی عضلات می‌شود، یکی از همین نشانه‌های ثانویه است که از طریق پوست آزاد می‌شود و به پشه‌ها علامت می‌دهد که بدن فرد یک هدف مناسب است.

البته پشه‌ها ویژگی‌های دیگری هم دارند که به آن‌ها در شناسایی این نشانه‌های ثانویه کمک می‌کند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پشه‌ها دید بسیار خوبی دارند، اما برای در امان ماندن از باد، نزدیک به سطح زمین پرواز می‌کنند. آن‌ها قادرند بدن انسان را در مقایسه با پس‌زمینه محیط تشخیص دهند، بنابراین نوع پوشش اهمیت دارد. اگر لباس‌های تیره بپوشید، بیشتر توجه پشه‌ها را جلب می‌کنید، زیرا در پس‌زمینه افق بیشتر به چشم می‌آیید، در حالی‌ که لباس‌های روشن کمتر این اثر را دارند.

از طرفی، پشه‌ها پس از نشستن روی بدن، از نشانه‌های لمسی نیز استفاده می‌کنند. حرارت بدن یکی از مهم‌ترین نشانه‌های لمسی است که به تفاوت‌های ژنتیکی یا فیزیولوژیکی مربوط می‌شود. وقتی دمای بدن بالاتر است، رگ‌های خونی سطح پوست گشادتر می‌شوند تا گرما راحت‌تر از بدن دفع شود و این یعنی خون بیشتری در رگ‌های نزدیک پوست جریان پیدا می‌کند. در نتیجه، پشه‌ها راحت‌تر گرما و نشانه‌های شیمیایی را حس و مکان دقیق رگ را پیدا می‌کنند و نیش می‌زنند.

عوامل سبک زندگی و وضعیت سلامتی نیز می‌توانند بر احتمال جذب کردن پشه‌ها تاثیر بگذارند. دمای بالاتر بدن، تحرک زیاد، مصرف الکل، بارداری یا اضافه‌وزن همگی می‌توانند سوخت‌وساز را افزایش دهند و فرد را برای پشه‌ها جذاب‌تر کنند. در یک مطالعه مشخص شد حتی مصرف یک قوطی آبجو احتمال نیش‌ پشه‌ را افزایش می‌دهد.

کارشناسان برای پیشگیری توصیه می‌کنند در ساعات اوج فعالیت پشه‌ها، یعنی حوالی طلوع و غروب، کمتر در فضای باز حضور داشته باشید یا پوست بدنتان را با لباس‌های بلند و خنک بپوشانید. استفاده از اسپری‌های حاوی دیت (DEET) نیز موثرترین راه محافظت به شمار می‌رود. سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا در سال ۲۰۱۴ تایید کرد که مصرف عادی این محصولات حتی برای کودکان و زنان باردار یا شیرده خطری ندارد.

از دیگر روش‌ها می‌توان به روشن نگه داشتن پنکه یا کولر اشاره کرد، زیرا قدرت پرواز پشه‌ها در برابر جریان هوا کمتر است.

بیشتر از زندگی