اداره استخبارات (اطلاعات) رژیم طالبان با ایجاد نهادی به نام «کمیسیون عالی شیعیان در افغانستان» به دنبال کسب حمایت جامعه شیعه و همچنین دعوت از شخصیت‌های سیاسی شیعه برای بازگشت به افغانستان است.
این کمیسیون در دو ماه اخیر نشست‌هایی با حضور گسترده مردم در شهرهای شیعه‌نشین برپا کرده و سخنرانان علاوه بر حمایت از طالبان و تحسین عملکرد این گروه در چهارسال سلطه بر افغانستان، از شخصیت‌های سیاسی جامعه شیعه افغانستان که در تبعید به‌سر می‌برند، برای بازگشت به افغانستان دعوت می‌کنند.
این نهاد ابتدا در آذرماه ۱۴۰۰ تحت عنوان «کمیسیون بررسی حقوق شیعیان» ایجاد شد. سپس به «کمیسیون حل مشکلات عمومی شیعیان افغانستان» تغییر نام داد و در چارچوب «ریاست ۰۴۹۵» اداره استخبارات طالبان، واحد نظارت بر مساجد، روحانیون و مراکز مذهبی این سازمان، شروع به فعالیت کرد. در آن زمان مسئولیت این نهاد به قاری حافظ ذکرالله قانت، از فرماندهان پشتون‌تبار طالبان، واگذار شد.
این نهاد ابتدا اعلام کرد که در زمینه حل مشکلات حقوقی شیعیان با نهادهای طالبان، تنش‌های قومی و مذهبی میان شیعیان و دیگر گروه‌های قومی فعالیت می‌کند، اما چندین تن از اعضای آن به ایندیپندنت فارسی گفتند که هدف از برپایی این نهاد، تجسس در میان جامعه شیعه، رصد فعالیت چهره‌های مذهبی و سیاسی و همچنین جلوگیری از شکل‌گیری اعتراض‌ها و نارضایتی‌ها در میان شیعیان بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حافظ ذکرالله قانت در دوران تصدی بر این نهاد به انحصار در تصمیم‌گیری‌ها، استفاده ابزاری از روحانیون شیعه، ایجاد محدودیت برای فعالیت نهادهای مذهبی شیعه و همچنین توطئه و به دام انداختن مخالفان در پوشش این مسند متهم شد.
اختلاف‌ها میان این مقام طالبان و روحانیون شیعه باعث شد گروهی از روحانیون نهاد دیگری به نام «شورای عالی تصمیم‌گیری شیعیان افغانستان» ایجاد کنند. این نهاد را سیدمحمد علی جاوید، رهبر حزب حرکت اسلامی، سیدعیسی حسینی مزاری، رئیس نهاد تبیان، آیت‌الله صالحی مدرس، رئیس شورای علمای شیعه، محمد اکبری، فعال سیاسی، عالمی بلخی، وزیر پیشین امور مهاجرین و شماری دیگر از روحانیون تاسیس کردند، اما پس از مدتی، به دلیل مخالفت طالبان تعطیل شد.
منابع مطلع به ایندیپندنت فارسی گفتند که اداره استخبارات طالبان به همه روحانیون شیعه گوشزد کرده که از «کمیسیون عالی شیعیان» پیروی کنند، چون این نهاد به طالبان پاسخگو است و زیرنظر طالبان عمل می‌کند.
اداره استخبارات طالبان، محمدعلی اخلاقی، نماینده غزنی در مجلس پیشین افغانستان، را رئیس این نهاد کرده است و همه نیازها و هزینه‌های آن از جمله هزینه‌های دفتری و برگزاری نشست‌ها در حمایت از رژیم را تامین می‌کند.
محمد علی اخلاقی، رئیس کمیسیون عالی شیعیان افغانستان-ایندیپندنت فارسی
اداره استخبارات طالبان سال گذشته در ژوئن ۲۰۲۴، برای کمیسیون عالی شیعیان، دفتر مجهزی در کابل تخصیص داد تا فعالیت‌هایش را از طریق آن پیش ببرد. این دفتر که محافظ، مسئول خدمات و مسئول مطبوعاتی دارد، با برپایی گردهمایی‌هایی در حمایت از طالبان در مناطق شیعه‌نشین، به یکی از نهادهای محوری طالبان برای نفوذ در میان شیعیان افغانستان تبدیل شده است.
بر اساس اطلاعات منابع نزدیک به این کمیسیون، برگزاری نشست‌هایی با حضور صدها نفر در بامیان، کابل و غزنی باعث شده است محمدعلی اخلاقی اعتماد مقام‌های طالبان به‌ویژه اداره استخبارات این گروه را به دست آورد. در همین حال شماری دیگر از چهره‌های پرنفوذ شیعه از جمله آیت‌آلله صالحی مدرس، سیدمحمدعلی جاوید، سید عیسی حسینی مزاری، عالمی بلخی و شماری دیگر که در چارچوب کمیسیون تصمیم‌گیری شیعیان افغانستان فعالیت می‌کردند، به حاشیه رانده شده‌اند.
در آخرین نشستی که این کمیسیون هفته گذشته در شهر غزنی برگزار کرد، صدها نفر از ساکنان غزنی از جمله اعضا و مقام‌های طالبان حضور یافتند. محمدعلی اخلاقی، رئیس کمیسیون عالی شیعیان، در این مراسم «دستاوردهای امارت اسلامی» را ستود و گفت که «شیعیان هیچ مشکلی با امارت اسلامی ندارند».
طالبان از زمان بازگشت به قدرت، «قانون احوال شخصیه تشیع» را که در دولت پیشین افغانستان تصویب شده بود، لغو و رسمی بودن مذهب تشیع را در افغانستان باطل کردند. ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، بارها در سخنرانی‌ها و فرمان‌هایش تاکید کرده است که حنفی تنها مذهب رسمی در افغانستان است و بقیه مذاهب در این کشور رسمیت ندارد.
بر اساس فرمان‌های رهبر طالبان، قوانین و عملکرد نهادهای دولتی به‌ویژه نهادهای قضایی بر اساس فقه حنفی تنظیم شده است و هیچ‌کس حق ندارد در محاکم قضایی به متون دیگر مذاهب استناد کند. در پرتو این فرمان، آموزش متون مرتبط با مذهب شیعه هم در دانشگاه‌ها و مدارس ممنوع و کتاب‌های مربوط به فقه شیعه از کتابخانه‌ها جمع شد.
این نهاد در اطلاعیه‌ای اعلام کرد در مراسمی که در غزنی برگزار کرد، هزار و ۵۰۰ نفر حضور داشتند که به همه شرکت‌کنندگان ناهار داده شد. در این مراسم، غلامعلی وحدت، استاندار بامیان در دولت پیشین، و سیدمحمد سنگر، از نظامیان پیشین که با طلبان بیعت کرده‌اند، در سخنانی از دیگر مقام‌های دولت پیشین افغانستان خواستند به این کشور برگردند و در خانه‌های خود زندگی کنند.
آنان برخلاف بسیاری از نظامیان دولت پیشین که معتقدند فرمان عفو عمومی رهبر طالبان اجرایی نشده است و از نظامیان پیشین همچنان انتقام گرفته می‌شود، ادعا می‌کنند که این فرمان به اجرا درآمده و امکان زندگی در افغانستان برای همه فراهم است.
هم‌زمان با برگزاری این مراسم و کارزار عفو عمومی طالبان، از کشته شدن و بازداشت نظامیان پیشین به دست اعضای طالبان در بدخشان، پنجشیر، جوزجان و کابل خبرهایی منتشر شد. در آخرین موارد، روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته (۱۴ و ۱۵ خرداد)، دو افسر نظامی به نام‌های اخترخان مولانزاده و ضیاءالدین، در حومه شهر شبرغان به دست افراد مسلح ناشناس کشته شدند. اخترخان مولانزاده، در دولت پیشین افغانستان، فرمانده حوزه دوم پلیس در شهر شبرغان بود و ضیاءالدین نیز به‌عنوان افسر پلیس کار می‌کرد و به تازگی از ایران به خانه‌اش در شبرغان برگشته بود.
کمیسیون عالی شیعیان افغانستان در حالی برای مشروعیت سیاسی رژیم طالبان کارزار برپا می‌کند که در نزدیک به چهار سال گذشته، روحانیون شیعه بارها خواسته‌هایشان را برای رسمیت بخشیدن به مذهب شیعه، لغو محدودیت‌های وضع‌شده بر اماکن و مناسک مذهبی و استخدام شیعیان در دولت را مطرح کرده‌اند، اما هیچ یک از خواسته‌ها پذیرفته نشده‌اند.
