وزیر نفت دولت سیزدهم روز چهارشنبه ۲۹ آذر، در حاشیه نشست هیئت دولت، قیمت بنزین در سال ۱۴۰۳ را منوط به نهایی‌ شدن برنامه هفتم توسعه دانست.

جواد اوجی در پاسخ به سؤالی درباره افزایش قیمت بنزین در سال ۱۴۰۳ به خبرنگاران گفت: «هنوز برنامه هفتم نهایی نشده است. پس از آنکه نهایی شد، درباره قیمت بنزین اظهارنظر می‌کنیم.»

به نظر می‌آید در سخنان وزیر نفت دولت سیزدهم دیگر ردی از تکذیب قطعی گرانی بنزین دیده نمی‌شود. کارشناسان این برخورد را نشانه‌ای از نهایی‌ شدن تصمیم دولت برای افزایش قیمت بنزین می‌دانند.

اظهارنظر اخیر وزیر نفت به این دلیل اهمیت دارد که در یک سال گذشته، مقام‌های دولتی هرگونه برنامه افزایش قیمت بنزین در سال آینده را تکذیب کرده‌اند.

از سوی دیگر، با هک‌ شدن و از کار افتادن سامانه توزیع سوخت در ایران و تاخیر در بازگشت پمپ‌بنزین‌ها به چرخه توزیع، این گمانه‌زنی مطرح شد که دولت از فرصت پیش‌آمده برای سنجش میزان مصرف بنزین آزاد بهره برده است. با وجود امکان استفاده از کارت سوخت در شهرهای کشور، در تهران، خرید بنزین فقط با قیمت آزاد ممکن بود.

این موضوع موجب انتشار شایعه تصمیم دولت به گران‌ کردن بنزین شد. اما وزارت نفت با صدور اطلاعیه‌ای هرگونه ارتباط میان اختلال صورت‌گرفته با گرانی احتمالی بنزین را تکذیب کرد. با وجود این، اظهارنظر روز چهارشنبه وزیر نفت به نگرانی‌ها در مورد احتمال افزایش قیمت سوخت دامن زد.

روز چهارشنبه، هم‌زمان با انتشار سخنان وزیر نفت و خبر حذف سهمیه بنزین خودروهای فاقد بیمه، بار دیگر این فرضیه مطرح شد که دولت بنا دارد در گام نخست به‌صورت پلکانی سهمیه یارانه‌ای بنزین را کاهش دهد. هرچند در نهایت، دولت اعلام کرد در ماه دی‌، این خودروها نیز مشمول دریافت بنزین سهمیه‌ای خواهند بود.

از سوی دیگر، در روزهای اخیر، رسانه‌های نزدیک به دولت با انتشار گزارش و آمارهای میزان مصرف بنزین، بار دیگر بر ضرورت تغییر سیاست‌های دولت در خصوص سهمیه‌بندی اصرار ورزیدند.

روز ۱۴ آذر نیز وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی ضمن انتقاد از میزان مصرف بنزین اعلام کرده بود در شرایطی که ظرفیت روزانه تولید بنزین کشور ۱۲۰ میلیون لیتر است، میزان مصرف روزانه کشور به ۱۴۵ میلیون لیتر رسیده که به‌معنای نیاز کشور به واردات بنزین است.

همچنین، احمدی وحیدی در سخنانی معنادار عامل اصلی مصرف زیاد بنزین در ایران را ارزانی آن دانست و گفت: «یک لیتر بنزین ما از یک لیتر آب ارزان‌تر است و قیمت ارزان بنزین خودبه‌خود مصرف بنزین را بالا می‌برد.»

سخنان وزیر کشور نه‌تنها واکنش برخی کارشناسان را برانگیخت، بلکه مورد انتقاد یاسر جبرئیلی، رئیس مرکز ارزیابی مجمع تشخیص مصلحت، قرار گرفت که قیمت بنزین و آب در ایالت آریزونای آمریکا را مقایسه کرد و خطاب به وزیر کشور گفت بنزین در آمریکا نیز از آب ارزان‌تر است.

در این میان، رئیس سازمان برنامه و بودجه و برخی نمایندگان مجلس، که هر یک دیگری را به برنامه‌ریزی برای افزایش قیمت بنزین متهم کرده‌اند، نشان می‌دهد حکومت تصمیم نهایی‌اش را برای افزایش قیمت بنزین گرفته و مسئله فقط زمان رسمی اعلام آن است. به نظر می‌آید کسی در جمهوری اسلامی حاضر به پذیرش مسئولیت پیامدهای امنیتی احتمالی این گرانی نیست.

ضمن آنکه ظاهرا دولت سیزدهم، بدون درس‌ گرفتن از حوادث خون‌بار آبان ۱۳۹۸ در پی گران‌ شدن ناگهانی بنزین، باز هم راهکار افزایش قیمت بنزین بدون اعلام قبلی را در نظر دارد.

شاید مهم‌ترین دلیل این سیاست هراس از هجوم شهروندان در صورت اعلام زودهنگام زمان گرانی بنزین به پمپ‌بنزین‌ها و افزایش میزان مصرف و ناتوانی از تامین سوخت باشد. در ماه‌های گذشته، در رخدادی مشابه، دولت در هنگام اعلام طرح جمع‌آوری کارت سوخت جایگاه‌داران با همین واکنش مواجه شد و به‌ناچار از آن طرح عقب‌نشینی کرد.

آنچه از مجموع اخبار و اظهارنظرهای مقام‌های دولت می‌توان دریافت این است که گرانی بنزین در سال ۱۴۰۳ قطعی است و فقط تصمیم‌گیری نهایی در مورد نحوه کاهش سهمیه بنزین و میزان افزایش قیمت باقی‌مانده است. سیر رخدادها می‌تواند مشابه با رخدادهایی باشد که منجر به اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸ شد و حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت، نیز با انکار اطلاع داشتن از زمان انجام طرح، مسئولیت آن را نپذیرفت.