دستگاه امنیتی خامنه‌ای در برابر موج دادخواهی؛ پرونده‌سازی برای ماشاالله کرمی

پدر دادخواه محمدمهدی کرمی پس از اعدام فرزندش، کنشگری در حمایت از قربانیان اعتراض‌ها را آغاز کرد

تصویری از ماشاالله کرمی و امجد امینی، پدران دادخواه محمدمهدی کرمی و مهسا امینی، در آرامستان آیچی‌‌ سقزــ رسانه‌های اجتماعی

ماشاالله کرمی، پدر دادخواه محمدمهدی کرمی، در آستانه نخستین سالگرد اعدام فرزندش، همچنان در زندان است و خطر متهم شدن به جرائمی مانند «اقدام علیه امنیت ملی، کلاهبرداری و سوءاستفاده از احساسات مردم» او را تهدید می‌کند.

پدر دادخواه محمدمهدی کرمی روز ۳۱ مرداد با هجوم نیروهای امنیتی به خانه‌اش دستگیر شد و بیش از دو ماه را در انفرادی و در وضعیتی بلاتکلیف سپری کرد. قرار بود نخستین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهام‌های ماشالله کرمی روز ۱۴ آذر برگزار شود اما این دادگاه به دلایل نامشخص، لغو شد.

کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان در گزارشی اعلام کرد که این پدر دادخواه برای پذیرش عناوین اتهامی «سوءاستفاده از احساسات مردم و کلاهبرداری» به‌شدت تحت فشار است و امکان دارد فیلم اعترافات اجباری او نیز در آینده پخش شود. در این گزارش آمده است: «این قبیل پرونده‌سازی‌ها که پیش‌تر نیز سابقه داشته است، با هدف بدنام کردن چهره‌ها و خانواده‌های دادخواه و سلب اعتماد مردم از این افراد انجام می‌شود.»

بر مبنای گزارش کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان، دست‌کم ۱۱ نفر در ارتباط با پرونده ماشاالله کرمی دستگیر شده‌اند که همگی آن‌ها در حال حاضر با قرار وثیقه آزادند. پدر دادخواه محمدمهدی کرمی اکنون در بند ۱۵ زندان قزل‌حصار زندانی است.

کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان پیش‌تر گزارش داده بود که پس از بازداشت ماشاالله کرمی، خانواده‌اش به‌شدت تحت‌فشار قرار دارند تا درباره او اطلاع‌رسانی نکنند و حق تماس و رفت‌و‌آمد آن‌ها نیز محدود شده است. به‌رغم تمامی این کنترل‌ها، یک مامور امنیتی به‌صورت دائم این خانواده را تحت نظر دارد.

پس از بازداشت ماشاالله کرمی، نیروهای امنیتی دو بار به خانه‌ او یورش بردند و تمام مدال‌ها، قاب‌عکس‌ها و یادگارهای مربوط به محمدمهدی کرمی را تخریب کردند و لباس‌هایش را آتش زدند. این آزارها تا جایی ادامه پیدا کرد که خانواده کرمی محل زندگی‌شان را ترک کردند و به جایی نامعلوم رفتند.

محمدمهدی کرمی و محمد حسینی دو معترضی بودند که در راهپیمایی اعتراضی به مناسبت چهلم حدیث نجفی، از جان‌باختگان خیزش سراسری، بازداشت شدند و قوه قضاییه در روز ۱۷ دی‌ ۱۴۰۱ آن‌ها را به اتهام دست داشتن در قتل یک بسیجی به نام روح‌الله عجمیان اعدام کرد.

نزدیک به یک سال پس از اعدام این دو جوان معترض، برادر روح‌الله عجمیان در مصاحبه‌ای گفت که دو جوان اعدام‌شده «بی‌خانواده‌» بودند و اعدام آنان با پرونده کشته شدن برادرش ارتباطی ندارد.

اعدام محمدمهدی کرمی و محمد حسینی خشم و انزجار عمومی را در پی داشت و بسیاری از چهره‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و هنری مطرح در جهان به آن واکنش نشان دادند.

ماشاالله کرمی، پدر دادخواه محمدمهدی کرمی، پس از اعدام فرزندش، کنشگری فعالانه در زمینه حمایت از قربانیان اعتراض‌ها و خانواده‌های آنان را آغاز کرد و به چهره‌ای محبوب نزد معترضان تبدیل شد. ویدیوها و تصاویری که از ماشالله کرمی بر مزار محمد حسینی و کنار خانواده‌ دیگر قربانیان خیزش سراسری منتشر می‌شد، دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی را برآشفت. او پس از اعدام محمدمهدی به سقز رفت و با امجد امینی، پدر دادخواه مهسا امینی، در آرامستان آیچی عکسی را به نشانه اتحاد خانواده‌های دادخواه ثبت کرد.

پیش‌تر خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر، خبر داده بود که قوه قضاییه برای آزادی موقت ماشالله کرمی، قرار وثیقه هفت میلیارد تومانی صادر کرده است.

انتشار خبر اتهام «کلاهبرداری» برای ماشاالله کرمی بازتاب وسیعی در شبکه‌های اجتماعی داشت. کانون حقوق بشر ایران در پستی نوشت که «این مرد خار چشم دیکتاتور است». برخی کاربران نیز با اشاره به اختلاس‌های کلان در جمهوری اسلامی به کنایه نوشتند که این پدر دادخواه «به جرم نذری دادن» زندانی شده است.

نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی از آزار و اذیت خانواده‌های دادخواه به عنوان ابزاری برای سرکوب اعتراض‌ها در ایران استفاده می‌کنند. در بیش از یک سال اخیر، ده‌ها تن از اعضای خانواده‌های قربانیان خیزش سراسری و اعتراض‌های پیشین با اتهام‌های مبهم بازداشت، احضار یا تهدید شده‌اند.