طبق اطلاعات منتشر‌شده، سهم مصرف لبنیات خانوارهای شهری از کل هزینه‌های سبد معیشتی به حدود ۰.۷ درصد رسیده است.

آمارها نشان می‌دهند لبنیات در حال حذف کامل از سفره خانواده‌ ایرانی است. بر اساس اطلاعات موجود، در سبد مصرف خانوار ایرانی در سال ۱۴۰۱ سهم لبنیات از مجموع هزینه‌‌ها به ۰.۷ درصد و از هزینه‌های اقلام خوراکی به ۲.۵ درصد رسیده است.

پایین آمدن جایگاه ایران در میان کشورهای جهان به‌لحاظ شاخص مصرف سرانه شیر نیز نشان‌دهنده کاهش معنادار آن در سبد اقلام خوراکی ایرانیان است.

بر اساس گزارش سازمان فائو، رتبه ایران از میان ۱۷۷ کشور جهان به‌لحاظ مصرف شیر به جایگاه ۱۲۵ رسیده است. هر ایرانی در حال حاضر به‌طور میانگین در سال ۸۰ کیلو شیر مصرف می‌کند، درحالی‌که این عدد ۵۰ درصد کمتر از میانگین جهانی با ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلو شیر در سال است.

برخی کارشناسان بر این باورند که این میزان در سال ۱۴۰۲ به‌مراتب کمتر نیز شده است و می‌توان ادعا کرد طی یک سال گذشته سرانه مصرف شیر در کشور به یک‌سوم میانگین و استاندارد جهانی رسیده است.

مدیر گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده علوم پزشکی اصفهان، ۳۰ آبان ماه، اعلام کرده بود میزان تولید، سرانه مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در ایران معادل یک‌سوم استاندارد جهانی است.

به گفته مسعود سامی، «حتی گروه‌های برخوردار جامعه هم مصرف شیر کمی دارند.»

مسعود سامی تنها راه رسیدن به سرانه مصرف مورد نیاز شیر و لبنیات در کشور را اصلاح الگوی تغذیه دانست.

اما مسئله از دید تولیدکنندگان صنایع لبنی پیچیده‌تر است و تنها با اصلاح الگوی مصرف، کمبود مصرف لبنیات در جامعه جبران نمی‌شود.

در سال‌های اخیر کمبود علوفه دامی و افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید سبب شده است تولیدکنندگان لبنیات به افزایش مکرر قیمت‌ها وادار شوند که این موضوع به وضوح به کاهش توان خرید مردم به سبب گرانی و فقر منجر شده است.

به‌رغم آن‌که رئیس پیشین اتحادیه صنف فروشندگان لبنیات تهران، اواسط آبان‌ماه، اعلام کرده بود که بازار بیش از این توان‌ افزایش قیمت لبنیات را ندارد، اما شواهد میدانی نشان‌ می‌دهد که شرکت‌های تولید لبنیات به سبب افزایش هزینه‌های تولید و کاهش میزان شیر تولیدی دامداری‌ها، ناچار به افزایش قیمت شده‌اند.

در عین حال، از ابتدای تابستان تا پایان مهرماه قیمت برخی محصولات لبنی در دو نوبت ۲۵ و ۱۵ درصد افزایش یافت، اما با این حال برخی شرکت‌های تولیدی ناچار شده‌اند برای کنترل هزینه‌ها، از تولید برخی محصولات صرف‌نظر کنند.

این اصرار به زیان‌ده شدن شرکت‌های لبنی در حالی رخ داده است که بهزاد رحیمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، تایید کرده که طی یک‌سال گذشته میزان تورم در بخش محصولات لبنی به ۱۰۰ درصد رسیده است.

نرخ تورم اقلام لبنی‌ سبب شده است حتی محصولات ساده و پر‌مصرف مانند شیر، پنیر و کره نیز به مرور از سفره ایرانیان و به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر حذف شوند.

در حال حاضر قیمت شیرپاکتی ۲۰۰ سی‌سی که به‌عنوان شیر یک وعده‌ای ارزان شناخته می‌شود، از مرز ۴۵۰۰ تومان نیز گذشته است که نشان می‌دهد اگر یک خانواده چهارنفره تنها روزی یک لیوان شیر مصرف کنند، هر ماه باید ۵۴۰ هزار تومان تنها برای مصرف شیر هزینه شود.

این موضوع جدای از نیاز به مصرف محصولاتی چون پنیر ۴۰۰ گرمی ساده با قیمت نزدیک به ۳۰ هزار تومان، ماست کم‌چرب ۷۴۰ گرمی با قیمت ۲۸ هزار تومان و کره ۱۰۰ گرمی ۲۴ هزارتومانی است. مجموعه قیمت‌هایی که برای یک خانواده چهارنفره در ماه با حداقل استاندارد مصرف در ماه، به بیش از یک میلیون تومان خواهد رسید.

کمبود مصرف لبنیات به‌ویژه به دلیل تامین‌نشدن کلسیم و انواع ویتامین‌های موردنیاز در میان کودکان و سالخوردگان، نه‌تنها به فقر تغذیه، بلکه به افزایش بیماری‌هایی مانند پوکی‌استخوان منجر می‌شود که باعث افزایش نگرانی جامعه پزشکی در ایران شده است.