دولت بریتانیا روز چهارشنبه، ۲۱ ژوئن ۲۰۲۳، اعلام کرد مشغول تحقیق درباره دعاوی مربوط به همکاری دانشگاه‌های بریتانیا با نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه پهپادها و سایر فناوری‌های حساس است. طبق قوانین بریتانیا، چنین همکاری‌هایی ممکن است ممنوع باشد.

روزنامه «جوئیش کرونیکل»، متعلق به جامعه یهودیان بریتانیا، در اوایل ماه جاری میلادی با انتشار گزارشی مدعی نقش داشتن دانشگاه‌های بریتانیا در ساخت پهپادهای ساختِ حکومت اسلامگرای ایران شد. در ماه‌های گذشته و همزمان با استفاده گسترده روسیه از این پهپادها در جنگ اوکراین، کشورهای غربی نسبت به موضوع هواپیماهای بدون‌سرنشینِ ساخت جمهوری اسلامی ایران حساسیت ویژه‌ای نشان داده‌اند. ریشی سوناک، نخست‌وزیر محافظه‌کار بریتانیا، در مجلس آن کشور با پرسش‌های متعددی در این مورد مواجه شد و گفت: «ما دعاوی مربوط به نقض ممنوعیت‌های صادراتی را جدی می‌گیریم و مقام‌های وزارت کسب‌وکار و بازرگانی در حال حاضر مشغول تحقیق در مورد دعاوی‌ای هستند که در آن گزارش مطبوعاتی مزبور آمده است.»

سوناک افزود: «ما همکاری‌هایی را که به امنیت ملی‌مان لطمه بزند نمی‌پذیریم.» او تاکید کرد همکاری‌های دانشگاهی در عرصه فناوری با محدودیت‌های جدی روبرو است.

روزنامه «جوئیش کرونیکل» فهرستی از یازده دانشگاه بریتانیا را منتشر کرده و مدعی مشارکت آن‌ها در پژوهش‌هایی شده است که امکان دارد کاربرد نظامی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. دانشگاه‌های کمبریج، ایمپریال کالج لندن، گلاسگو و کرنفیلد در این فهرست قرار دارند. این دانشگاه‌ها همگی گفته‌اند از وظایف قانونی و دانشگاهی خود در همکاری‌های بین‌المللی پیروی کرده‌اند.

این روزنامه پس از بررسی هزاران مقاله علمی که در پنج سال گذشته در ژورنال‌های دانشگاهی منتشر شده است اعلام کرد در پروژه‌ای که بودجه‌اش را جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است، پژوهشگران بریتانیایی در تلاش برای بهبود ارتفاع و سرعت و گسترهٔ پرواز پهپادها بوده‌اند. یک دانشگاه دیگر در همکاری با دانشمندان ایرانی سامانه‌های کنترل برای هواپیماهای جت را ارزیابی کرده است که هدفشان افزایش مانورپذیری و کاهش زمان واکنش در «کاربردهای نظامی» بوده است.

بریتانیا صادرات هرگونه فناوری نظامی یا «دومصرفی» به ایران را ممنوع کرده و افراد و سازمان‌هایی را که متهم به ارسال پهپاد به روسیه هستند را نیز در فهرست تحریم‌هایش قرار داده است.

از سوی دیگر، کاخ سفید قرار است به‌زودی سند جدیدی به شرکت‌ها و دولت‌ها ارائه دهد که به آن‌ها آموزش می‌دهد چطور «غیرعامدانه به برنامه پهپادی [حکومت] ایران کمک نکنند.»