عراق در موقعیتی دشوار و پرتلاطم قرار گرفته است؛ از یک‌ سو گروه حزب‌الله عراق به دولت هشدار داده است که اگر نیروهای آمریکایی ظرف دو ماه از این کشور خارج نشوند، حملات به منافع آمریکا را از سر خواهد گرفت و از سوی دیگر، دولت بغداد حضور این نیروها را برای بقای نظام سیاسی کشور حیاتی می‌داند. به این ترتیب سیاست در عراق دچار سردرگمی و آشفتگی عمیقی شده است که می‌تواند به اختلافات بیشتر در دل ساختار قدرت دامن بزند.

در چنین فضایی با کشمکش مداوم میان دولت و و نهادهای موازی غیررسمی، مفهوم «حاکمیت ملی» عراق مبهم و ناپایدار باقی مانده است. در این میان، نشانه‌هایی نگران‌کننده هم از اقلیم کردستان به چشم می‌خورد که حاکی از وجود تهدیدهای جدی علیه دولت عراق است؛ به‌ویژه در صورتی که نیروهای «چارچوب هماهنگی» خلع سلاح گروه‌های شبه‌نظامی را نپذیرند و به خواست آمریکا تن ندهند.

تماس تلفنی اخیر مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، نقطه‌ عطفی در روابط بغداد و واشینگتن بود و جدی بودن هشدارهای آمریکا را آشکار کرد.

بنا بر روایت منابع عراقی، روبیو در این گفتگو، نگرانی واشینگتن را از تصویب طرح قانون حشدالشعبی در مجلس نمایندگان عراق ابراز کرد و درباره پیامدهای تصویب این قانون از منظر آمریکا صراحتا هشدار داد؛ موضوعی که باعث شد رای‌گیری درباره آن بارها به تعویق بیفتد.

در همین راستا، نمایندگان اهل‌ سنت و کردها در اعتراض به این طرح، جلسات مجلس را ترک کردند و تصویب آن را دخالت مستقیم در امور داخلی عراق خواندند؛ برداشتی که بر اساس دیدگاه‌های نمایندگان ائتلاف چارچوب هماهنگی، مردود است.

علاوه بر فشارهای یادشده، جمهوری اسلامی نیز از دولت عراق، به‌ویژه از رهبران شیعه، خواسته که روند اخراج نیروهای آمریکایی از این کشور را تسریع کنند، زیرا تهران نگران است که روزی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاک عراق برای حمله علیه جمهوری اسلامی استفاده شود.

از سوی دیگر، گزارش‌های رسمی و غیررسمی ارتش و حشدالشعبی درباره مبارزه با داعش، به نقش پشتیبانی آمریکا یا نیروهای ائتلاف بین‌المللی تقریبا هیچ اشاره‌ای ندارند. این بی‌توجهی نشان می‌دهد که همکاری راهبردی پیشین میان عراق و آمریکا در گذشته که واشینگتن بر اساس آن، اطلاعات لازم را در اختیار عراق قرار می‌داد، از هم گسیخته و اعتماد متقابل میان دو طرف از میان رفته است و این یعنی آمریکایی‌ها دیگر به تصمیم‌گیرندگان عراق اعتماد ندارند.

امروز زمان تصمیم‌گیری قطعی و پذیرش تبعات آن فرا رسیده است و وقت‌کشی دیگر به سود دولت عراق نیست، زیرا شواهد و نشانه‌ها حاکی از آن است که آمریکا به سمت اتخاذ این تصمیم گام برمی‌دارد که عراق را از زیر سایه نفوذ جمهوری اسلامی بیرون بکشد. این در حالی است جمهوری اسلامی برای تثبیت نفوذش در عراق یا تقویت موقعیت چانه‌زنی‌ با واشنگتن، سال‌ها است که به گروه‌های مسلح شناخته‌شده در عراق متکی است.

با توجه به تحولات اخیر، می‌توان گفت که این روند در حال پایان است، زیرا ایالات متحده به انحلال سازمان حشدالشعبی مصمم است؛ اقدامی که نیروهای چارچوب هماهنگی آن را تهدیدی مستقیم علیه نفوذ خود و آغازی بر فروپاشی نظام سیاسی می‌دانند. به باور رهبران گروه‌های شبه‌نظامی عراق، تسلیم سلاح به معنی پایان قدرت و نفوذ این گروه‌ها است، درست مانند آنچه برای برخی از گروه‌های نژادی و فرقه‌ای در سوریه اتفاق افتاد.

طوفانی که تمامی نشانه‌ها و نقشه‌های سیاسی از وقوع آن خبر می‌دهند، نه ساخته جمهوری اسلامی است و نه محصول آمریکا. بلکه ساخته دست‌ آن‌هایی است که طی دو دهه گذشته بر عراق حکومت کردند و جز ویرانی، هرج‌ومرج و نابودی چیزی برای این کشور به ارمغان نیاوردند.

برگرفته از روزنامه العرب