وقت آن رسیده است که با دانش روز، پیش‌فرض‌های ذهنی خود را درباره غذاهای سالم تغییر دهید. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد برخی اوقات ممکن است غذاهایی که گمان می‌کنیم برای سلامتی ما خوب نیستند، از آنچه به‌عنوان «غذای سالم» می‌شناسیم، بهتر باشند.

نتایج یک مطالعه از دانشگاه تافتز در بوستون، یک «قطب‌نمای غذایی» درست کرده است؛ یک «سیستم مشخصات مواد غذایی» که با دادن امتیاز به گزینه‌های مختلف، میزان سالم‌بودن غذاها را رتبه‌بندی می‌کند.این سیستم برخی از پیش‌فرض‌ها را در مورد «غذاهای سالم» تغییر می‌دهد؛ به این صورت که در این رتبه‌بندی، یک قطعه «گرانولا» (granola bar) پایین‌تر از یک بستنی شکلاتی که روی آن آجیل ریخته شده است، قرار می‌گیرد.

به گزارش نیویورک‌پست، محققان سه سال به بررسی بیش از ۸۰۰۰ نوع مختلف غذا و نوشیدنی پرداختند، ۵۴ شاخص مختلف را بررسی کردند و «پیشرفته‌ترین دانش روز» را برای رتبه‌بندی آن‌ها به‌کار گرفتند و به غذاهای مختلف امتیازهایی بین صفر تا ۱۰۰ دادند که رتبه ۱۰۰، نشانگر «سالم‌ترین» بود.

در این فهرست، غذاهای کامل مانند میوه‌ها و سبزیجات در رتبه بالایی قرار گرفته‌اند. اسفناج امتیاز کامل ۱۰۰ را دریافت کرده است و در مقابل، غذاهای فراوری‌شده و حاضری مانند همبرگر با تمام چاشنی‌هایش، در رده‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند.

این امتیازدهی یک سازوکار ساده دارد، اما شگفتی زمانی رخ می‌دهد که غذاهایی را که سالم تصور می‌شوند، با غذاهایی مقایسه می‌کنیم که اغلب ناسالم تلقی می‌شوند.

برای طرفداران شیرینی‌جات جالب خواهد بود که بدانند بستنی شکلاتی با آجیل ۳۵ امتیاز کسب کرده است، درحالی‌که یک  صبحانه جو بوداده نارگیلی و شکلات  فقط ۱۵ امتیاز به دست آورده است. همچنین، ماست منجمد، خوراکی که در حکم جایگزین سالم برای بستنی تبلیغ می‌شود، تنها ۲۳ امتیاز دریافت کرده است.

پروفسور داریوش مظفریان به رسانه‌ها گفت، دلیل اینکه جو بوداده  در رتبه پایین‌تری از بستنی قرار می‌گیرد، این است که «بیشتر از نشاسته و شکر تصفیه‌شده» ساخته شده، ولی رقیب لبنی آن حاوی پروتئین و مواد مغذی است.

زمانی که صحبت از گزینش صبحانه است، وعده‌ای شامل تخم‌مرغ گزینه مطمئنی به نظر می‌رسد، اما با رجوع به قطب‌نمای غذایی می‌بینیم که املت تخم‌مرغ، غذایی که بسیاری آن را سالم می‌دانند، تنها ۵۱ امتیاز کسب کرده است، در حالیکه غلات صبحانه ۹۵ امتیاز دارد.

قطب‌نمای غذایی تخم‌مرغ‌ها را حاوی پروتئین بالا و چندین ریزمغذی می‌داند، اما اکثر مطالعات نشان داده‌اند که تخم‌مرغ در مجموع در پیشگیری از خطرات ابتلا به بیماری‌های وخیم خنثی است و نقشی ندارد.

در قیاس با غلات فوق‌فراوری‌شده مانند کورن‌فلکس (با ۱۶ امتیاز)، تخم‌مرغ همچنان گزینه سالم‌تری برای صبحانه است، اما به پای بلغور جو دوسر فوری یا «اوت‌میل» (با ۷۵ امتیاز) نمی‌رسد. ثابت شده است که مصرف غلات کامل و دارای فیبر، برای تقویت سلامت قلب مفید است.

قطب‌نمای غذایی همچنین پیشنهاد می‌کند که قهوه «اسپرسو» صبحگاهی خود را (با ۵۵ امتیاز) با یک «کاپوچینو با شیر بدون چربی» (با ۷۳ امتیاز) عوض کنید.

در مورد نحوه استفاده از «قطب‌نمای غذا» در زندگی روزمره، نویسندگان این پژوهش، مصرف منظم غذاها و نوشیدنی‌هایی با امتیاز بالای ۷۰ را توصیه کرده‌اند، و غذاهای دارای ۳۱ تا ۶۹ امتیاز بهتر است فقط در حد متعادل مصرف شوند. مصرف گزینه‌های زیر ۳۰ امتیاز نیز باید به حداقل برسد.

طبق رتبه‌بندی قطب‌نمای غذایی:

تنقلات و دسرهای شیرین با میانگین ۱۶.۴ امتیاز، از کمترین امتیاز برخوردارند.

بالاترین رده‌های امتیازی شامل میوه‌ها است با میانگین ۷۳.۹ امتیاز، تقریبا تمام میوه‌های خام و حبوبات، آجیل و دانه‌ها با میانگین ۷۸.۶ امتیاز، و سبزیجات با میانگین ۶۹.۱ امتیاز.

در میان نوشیدنی‌ها، میانگین امتیاز از ۲۷.۶ برای نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا، تا ۶۷ امتیاز برای آب‌میوه‌ها یا سبزیجات خالص (۱۰۰ درصدی)، متغیر بود.

سبزیجات نشاسته‌ای نیز میانگین ۴۳.۲ امتیاز کسب کرده‌اند.

میانگین رتبه‌بندی برای گوشت گاو ۲۴.۹ امتیاز، برای طیور ۴۲.۷ امتیاز،‌ و برای غذاهای دریایی ۶۷ امتیاز است.

این تیم مطالعاتی مطالعه خود را «جامع‌ترین و علمی‌ترین تا امروز» دانسته است، و امیدوار است که «سردرگمی‌ها را به نفع مصرف‌کنند‌گان و سیاست‌گذاران رفع کند».

بر اساس این پژوهش، ویژگی‌ها و حوزه‌های این بررسی بر اساس شاخص‌های تغذیه‌ای مرتبط با بیماری‌های مزمن عمده، مانند چاقی، دیابت، مشکلات قلبی-عروقی و سرطان، و نیز خطر سوء‌تغذیه، به‌ویژه برای مادران، کودکان خردسال، و سالمندان، انتخاب شده‌اند.