ریاض پس از امضای قراردادی با چین به منظور احیای روابط دیپلماتیک با ایران، قرارداد خرید هواپیماهای تجاری را با شرکت آمریکایی بوئینگ امضا کرده است.

به گزارش آسوشیتدپرس، این دو قرارداد گمانه‌زنی‌ها درباره اهمیت جایگاه عربستان سعودی به‌عنوان یک نیروی اقتصادی و ژئوپلیتیک برتر در رویارویی دو قدرت اول جهان تقویت می‌کند.

با احیای روابط دیپلماتیک ایران وعربستان سعودی، نقش پکن به‌عنوان بازیگری تازه‌کار در عرصه سیاست خاورمیانه پر‌رنگ شده است. با این‌ حال، معلوم نیست که آیا قرارداد ریاض با بوئینگ را می‌توان به‌عنوان نشانه‌ای از بهبود روابط عربستان سعودی و ایالات متحده تعبیر کرد یا خیر. روابطی که طی بیش از دو سال و از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید، به سردی گراییده است.

این گمان که صرف امضای قراردادی بزرگ با شرکت آمریکایی بوئینگ از تغییر چشمگیری در وضعیت روابط دو دولت حکایت دارد، ازنظر کاخ سفید شاید چندان جای تامل نداشته باشد، به‌ویژه که جو بایدن در اوایل به قدرت رسیدنش از سابقه سعودی‌ها در نقض حقوق بشر و حرکت کارتل نفتی اوپک پلاس به رهبری عربستان سعودی در زمینه کاهش تولید نفت طی سال گذشته به‌شدت انتقاد کرد.

در همین حال، پس از آنکه ریاض از قرارداد خرید ۱۲۱ فروند هواپیمای بوئینگ خبر داد، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، ضمن خرسندی از آنچه او «مشارکت استراتژیک» خواند، ابراز امیدواری کرد که این موضوع منافع ایالات متحده را در منطقه و سراسر جهان تامین کند.

هم‌زمان با نقش‌آفرینی چین در صحنه خاورمیانه، به نظر می‌رسد واشینگتن و ریاض به دنبال آن‌اند تا در روابط خود تحولی ایجاد کنند.

پس از توافق عربستان سعودی و ایران بر سر احیای روابط دیپلماتیک، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، اقدام چین را «حرکت در مسیر» فرونشاندن تنش‌ها بین کشورهای حوزه خلیج‌ فارس که سال‌ها در جنگ‌های نیابتی در یمن، سوریه، لبنان و عراق درگیر بوده‌اند توصیف کرد. این اقدام بنا بر ادعای سالیوان، «همان چیزی است که ایالات متحده در منطقه ترویج می‌کند، یعنی کاهش تنش‌ها.»

به نظر می‌رسد که مقام‌های کاخ سفید درباره توانایی و تمایل چین برای نقش‌آفرینی در حل‌وفصل برخی از دشوارترین بحران‌های منطقه، ازجمله جنگ نیابتی طولانی و فاجعه‌بار در یمن، تردید دارند.

این در حالی است که گنگ شوانگ، معاون سفیر چین در سازمان ملل، روز چهارشنبه در شورای امنیت سازمان ملل با «مثبت» خواندن توافق ایران و عربستان سعودی، گفت: «این توافق عنصر مثبتی را به چشم‌انداز صلح، ثبات، همبستگی و همکاری منطقه تزریق کرده است.» او همچنین اظهار امیدواری کرد که این رویداد «بتواند شرایط مساعدی برای بهبود وضعیت یمن ایجاد کند.»

اشاره معاون سفیر چین به جنگ چندساله در یمن است. حوثی‌های متحد ایران در سال ۲۰۱۴، صنعا، پایتخت یمن را تصرف کردند و دولت تحت حمایت ریاض را به تبعید در عربستان سعودی وادار کردند. در پی آن، یک ائتلاف به رهبری عربستان سعودی مجهز به تسلیحات و اطلاعات آمریکا در حمایت از دولت در تبعید یمن، وارد جنگ با حوثی‌ها شد.

این جنگ سال‌ها طول کشید و یک فاجعه انسانی در فقیرترین کشور جهان عرب رقم زد و آن را به آستانه قحطی کشاند. گفته می‌شود در جریان این جنگ خونین، بیش از ۱۵۰ هزار نفر ازجمله ۱۴ هزار و ۵۰۰ غیرنظامی جان خود را از دست دادند.

گرچه آتش‌بس شش‌ماهه، طولانی‌ترین آتش‌بس درگیری‌های یمن، در ماه اکتبر به پایان رسید، اما گفته می‌شود دستیابی به صلح دائمی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ایالات متحده در خاورمیانه است.

از سوی دیگر و به گفته یکی از شش مقام ارشد ایالات متحده که نامش فاش نشده است، پکن سر‌بزنگاه و موقع برداشت محصول وارد معرکه ایران و عربستان سعودی شد و اعلام توافق میان این دو کشور هم‌زمان با اعطای سومین دوره پنج‌ساله رئیس‌جمهوری چین به شی جین پینگ انجام شد.

با این‌همه به نظر می‌رسد اگرچه چین، مشتری اصلی نفت ایران و عربستان، در حال افزایش نفوذ سیاسی خود در منطقه و جهان است، اما مقام‌های آمریکایی ظاهرا ترسی از آن ندارند و آن را چندان جدی نمی‌گیرند.