امیرخان مقتی، وزیر خارجه طالبان، در دیدار با حسن کاظمی قمی، سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در کابل، مدعی شد که بارندگی اندک باعث کمبود آب شده و آن‌ها به معاهده آب میان دو کشور متعهدند.

حافظ ضیا احمد، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان، روز یکشنبه، ۲ بهمن (۲۲ ژانویه)، در توییتر خود نوشت که امیرخان متقی ابراز امیدواری کرده است که با افزایش بارندگی، مشکل کمبود آب حل شود.

او به نقل از حسن کاظمی قمی نوشت: «با درنظرداشت اهمیت آب، تلاش صورت گیرد تا آب طوری مدیریت شود که ضایع نشود و حق ایران به آن برسد.»

کاظمی قمی، در کنار مسند سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل، همچنین نماینده ویژه رئیس‌ دولت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان خواهد بود.

کاظمی قمی جایگزین بهادر امینیان شده است که پیش‌تر سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل بود. اوایل دی‌، اظهاراتی منتسب به بهادر امینیان به نشر رسید که طالبان را «برای افغانستان، منطقه و جهان، یک فاجعه و مصیبت بزرگ» دانسته بود و گفته بود که «ایران چاره‌ای جز استفاده از این فرصت ندارد تا آن‌ها [طالبان] را مانند قوم مغول، متمدن کند».

ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱ معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند را امضا کردند که براساس آن، حقابه ایران سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب است. اما مقام‌های افغان می‌گویند که با کاهش بارندگی و خشکسالی‌های پی‌درپی، آب رودخانه هیرمند کاهش یافته است و ایران سالانه چند برابر بیشتر از توافق امضاشده، آب دریافت کرده است.

مقام‌های طالبان، از جمله ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر این گروه، بر ساخت سد و مدیریت آب‌جاری تاکید دارند.

طی ماه‌های اخیر، مقام‌های ارشد طالبان چندین بار به استان‌های نیمروز و فراه در مرز ایران سفر کردند. سد کمال‌خان در استان نیمروز، و سد بخش‌آباد در استان فراه قرار دارد. سد کمال‌خان در فروردین ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید، اما کانال‌های آب آن هنوز ساخته نشده است، و ساخت سد بخش‌آباد نیز در دوران دولت پیشین افغانستان به ‌دلیل تهدیدهای شدید امنیتی با وقفه مواجه شد و ادامه ساخت آن اینک دوباره به جریان افتاده است.

با ساخت سد بخش‌آباد، از سرازیر شدن آب از استان فراه به ایران جلوگیری می‌شود.

حکومت طالبان اعلام کرد که با تکمیل ‌شدن سد بخش‌آباد، بیش‌از ۱۰۴هزار هکتار زمین زراعتی آبیاری می‌شود و این سد قابلیت تولید ۲۷ مگاوات برق را نیز دارد.

خبرگزاری باختر که تحت کنترل طالبان است، با انتشار مطلبی نوشت که با تکمیل شدن سد بخش‌آباد، ۱۳۶۹ میلیون مترمکعب آب ذخیره خواهد شد.

اشرف غنی، رئیس‌ جمهوری فراری افغانستان، هنگام افتتاح سد کمال‌خان تاکید کرده بود که بیشتر از تعهد معاهده ۱۳۵۱، از رودخانه هیرمند به ایران آب نمی‌دهد و برای دریافت هر مقداری بیش از توافق، به مذاکره نیاز است. غنی گفته بود: «مشکل در معاهده هیرمند نبود، بلکه مشکل در انجام این معاهده بوده است. آب را به کسی مفت نمی‌دهیم.»

جمهوری اسلامی ایران با طالبان با نرمش برخورد می‌کند. نیروهای طالبان چند بار در گذرگاه‌های مرزی اسلام‌قلعه استان هرات و میلک استان نیمروز به درگیری با نیروهای مرزی ایران پرداختند، اما واکنش ایران تند نبوده است.