یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش، با ابلاغ بخشنامه‌ای استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی برای انجام «فعالیت‌های اداری و آموزشی» را برابر با اعلام «مراجع ذی‌صلاح قضایی» ممنوع اعلام کرد.
وزیر آموزش‌وپرورش در این بخشنامه که «الزامات سامانه‌های الکترونیکی آموزش‌وپرورش و شبکه آموزشی شاد» نام دارد، از آماده‌سازی «به زودی» نسخه جدید سامانه شاد خبر داد و از مدیران، معلمان، دانش‌آموزان، خانواده‌ها و عوامل اجرایی خواست از این سامانه برای فعالیت‌های آموزشی استفاده کنند. در بند ۱۴ این بخشنامه آمده است: «از این پس هیچ‌یک از ادارات یا مراکز آموزشی کشور برای فعالیت در فضای مجازی حق استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی را نخواهند داشت.»
ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی در حالی به مدارس ابلاغ شد که نسخه به‌روزرسانی شده سامانه شاد نیز در دسترس نیست و دوره‌های آموزشی آشنایی معلمان برای استفاده از این سامانه اواخر آبان ماه برگزار می‌شود.
«شبکه شاد»، سامانه‌ای است که با شروع همه‌گیری کرونا در ایران راه‌اندازی شد تا آموزش آنلاین دانش‌آموزان در این بستر دنبال شود، اما محدود بودن دسترسی و قابلیت‌های آن از یک‌سو و بی‌اعتمادی به آن از سوی دیگر موجب شد که بسیاری از معلمان و دانش‌آموزان به استفاده از آن تمایلی نداشته باشند و همچنان آموزش آنلاین را با پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ ادامه دهند. ادامه این روند به ابلاغ بخشنامه‌ای در مهرماه ۱۳۹۹ به‌دست محسن حاجی میرزایی، وزیر وقت آموزش‌وپرورش مبنی بر ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی انجامید.
حاجی میرزایی ادعا کرد که سامانه شاد «تنوع و ظرفیت‌های خوبی» دارد و تمامی مدارس باید از آن استفاده کنند. این ادعا در حالی مطرح شد که مشکلات موجود در زیرساخت‌های این سامانه از یک‌سو و نبود دسترسی به اینترنت در مناطق مرزی و کوهستانی از سوی دیگر باعث شد هزاران دانش‌آموز ایرانی امکان ادامه تحصیل در دوران کرونا را از دست بدهند.
هرچند مسئولان آموزش‌وپرورش ادعا می‌کنند که با راه‌اندازی سامانه شاد در مسیر «هوشمندسازی مدارس» و «ایمن‌سازی فضای اینترنت برای دانش‌آموزان» گام برمی‌دارند، اما شواهد نشان می‌دهد که این سامانه اهدافی کاملا همسو با سیاست‌های کلان حاکمیت در نظام آموزشی دارد. در بخشنامه اخیر وزیر آموزش‌وپرورش نیز به صراحت از این موضع پرده‌برداری شده است؛ «محیط صیانت شده مجازی»، «ابزار اختصاصی امن» و «مطابق با زیست‌بوم آموزشی کشور و سند تحول بنیادین»، ازجمله مواردی است که یوسف نوری به‌عنوان ویژگی‌های سامانه شاد در ابلاغیه خود مطرح کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آموزش‌وپرورش در ایران نهادی حاکمیتی است که سیاست‌های کلان آن بر اساس مطالبه‌های علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی سال ۱۳۹۰ در «سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش» تبیین شد. «بهره‌گیری از آموزه‌های دینی»، «غرب‌ستیزی» و «ولایتمداری» از محورهای اصلی این سند است و مسئولان آموزش‌وپرورش موظف‌اند که با تغییر در محتوای کتاب‌های درسی، تحول در دانش‌آموزان و معلمان و تحول در مدرسه اهداف این سند را دنبال کنند.
الزام استفاده دانش‌آموزان از سامانه شاد که برنامه‌های غیردرسی نیز در آن تعبیه شده است، بستری را در اختیار سیاست‌گذاران آموزش‌وپرورش قرار می‌دهد که با استفاده از آن می‌توانند حتی در ساعت‌های خارج از کلاس درس نیز ذهن و فکر کودکان را کنترل کنند. ثبت اطلاعات دانش‌آموزان و معلمان و رصد مستمر فعالیت‌های مجازی آنان به‌وسیله سامانه شاد نیز مسئله‌ای است که نگرانی‌های خانواده‌ها و کادر آموزشی مدارس را افزایش می‌دهد.
خیزش سراسری علیه جمهوری اسلامی ایران در شهریور و مهرماه ۱۴۰۱، تفاوت زیادی با دیگر اعتراض‌ها داشت، زیرا جمعیت چشمگیری از معترضان را گروه سنی کودک و نوجوان تشکیل می‌دهند. بنابراین آموزش‌وپرورش قصد دارد با اجبار کردن دانش‌آموزان به استفاده از سامانه شاد و قطع دسترسی آنان به پیام‌رسان‌های خارجی، نظارت همه‌جانبه‌ای بر آنان و فعالیت‌هایشان داشته باشد و شعله اعتراض‌ها را خاموش کند.
یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش در مصاحبه اخیرش با روزنامه شرق، دستگیری دانش‌آموزان در اعتراض‌ها را تاکید کرد و گفت که آن‌ها برای «اصلاح» و «تربیت» به مراکز روانشناسی منتقل شده‌اند، سخنان او این نکته را افشا می‌کند که سیستم آموزشی حکومت زیر نظر علی خامنه‌ای برای مقابله با دانش‌آموزان مخالف حکومت، برنامه‌ریزی کرده است. علی خامنه‌ای در سخنان روز ۱۱ مهرماه از مسئولان خواست دانش‌آموزانی را که در اعتراض‌ها شرکت کرده‌اند، «تنبیه» کنند.
