دیبرا لاینز، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان، روز پنجشنبه ۲۶ خرداد (۱۵ ژوئن)، پایان ماموریتش را در این کشور اعلام کرد. او در آخرین سخنرانی‌اش گفت: «تنها راه بهبود وضعیت افغانستان، تعامل طالبان با مردم افغانستان و جلوگیری از حذف زنان و اقلیت‌ها در این کشور است.»

اینز بر تدوام ماموریت سازمان ملل در افغانستان تاکید کرد و گفت دفتر معاونت سازمان ملل (یوناما)، به‌عنوان یک ناظر و گزارشگر معتبر در مورد رویدادها و یک پیوند قابل اعتماد بین مردم افغانستان، مقام‌های حاکم و جامعه بین‌المللی باقی خواهد ماند تا جهان دوباره دست مردم افغانستان را رها نکند.

ماموریت دیبرا لاینز در افغانستان از ماه آوریل ۲۰۲۰، درست پس از توافق‌نامه دوحه میان آمریکا و طالبان، آغاز شد و او در ماه مه به افغانستان آمد. لاینز در مورد ماموریتش در افغانستان گفت: « کار به‌عنوان نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان در ماه‌های آخر جمهوریت تجربه‌‌‌ای غیرمنتظره بود.»

او اذعان داشت: «استراتژی ما در آن زمان این بود که هر کاری که ممکن است انجام دهیم تا روند صلح در دوحه به نتیجه برسد. این بیش از هر چیز به معنای حمایت از دولت افغانستان برای حفظ فضا برای مذاکره بود.» دیبرا لاینز گفت که سازمان ملل زمان زیادی را صرف تقویت گفت‌وگوها کرد و معتقد بود که این تلاش‌ها می‌تواند توافق بین جمهوریت و طالبان را بر سر تشکیل یک دولت موقت با حضور طالبان فراهم کند. لاینز تصریح کرد: «سرانجام ثابت شد که این کار ناممکن است و جمهوریت حتی پیش از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، سقوط کرد.»

در ماه‌های آخر نظام جمهوری در افغانستان، با متشنج شدن فضای امنیتی در کشور، بسیاری از سفارت‌خانه‌ها و دفاتر بین‌المللی درهایشان را بستند و کارمندان خود را از افغانستان خارج کردند. با این وجود، دفتر یوناما و دیگر دفاتر سازمان ملل در افغانستان باقی ماندند. دیبرا لاینز گفت روزی که اشرف غنی فرار کرد و طالبان کشور را تصرف کردند، «ما نگران امنیت کارمندان خود بودیم و مثل هر افغان دیگر از این وضعیت می‌ترسیدیم». او در ادامه گفت: «اما طالبان به هیچ یک از کارکنان ما آسیب نزدند و این برای ما امیدوارکننده بود.» او همچنین از این که پس از تسلط طالبان، توانایی دسترسی آژانس‌های سازمان ملل به نقاط دوردست افغانستان به‌دلیل رفع تهدیدهای امنیتی بیشتر شده است، ابراز خرسندی کرد. 

لاینز در حالی این مورد را یادآوری کرد که پیش از این، دلیل دسترسی نداشتن آژانس‌های امدادرسان به مناطق دوردست، تسلط طالبان در آن مناطق و درگیری طالبان با نیروهای دولت پیشین عنوان شده بود. با تسلط طالبان بر افغانستان، درگیری‌ها به‌طور موقت پایان یافت اما آرام‌آرام، حضور دیگر گروه‌های تروریستی همچون داعش، یک بار دیگر به موج انفجارها، گروگان‌گیری‌ها و ناامنی‌ها دامن زد.

گذشته از ابعاد امنیتی، طالبان پس از به قدرت رسیدن در افغانستان، با اعمال فشار مضاعف بر زنان، رسانه‌ها، سازمان‌های حقوق بشری و کارکنان دولت پیشین، فضای خفقان‌آوری را در افغانستان ایجاد کردند. هر چند، جامعه جهانی و سازمان ملل بارها از طالبان خواستند تا با مردم افغانستان به‌ویژه زنان و اقلیت‌های مذهبی و قومی تعامل کنند، اما این گروه همچنان به حکومت تک‌قومی و تک‌جنسیتی خود اصرار می‌کنند. دیبرا لاینز در بیانیه خداحافظی‌اش نیز بر این نکته تاکید کرد و گفت: «این شرم‌آور است که در عصر کنونی، نیمی از جمعیت کشور که توانایی چشمگیری در بازسازی کشورشان دارند، خانه‌نشین شده‌اند.» او افزود: «از نظر سیاسی، یوناما به این نتیجه رسیده است که علی‌رغم سیاست‌های افراطی طالبان که حقوق زنان، آزادی رسانه‌ها و مشارکت سیاسی فراگیر را محدود می‌کند، تنها راه رو به جلو، مشارکت سیاسی همه گروه‌ها است.»  

علاوه بر این، نماینده دبیرکل سازمان ملل وضعیت انسانی در افغانستان را نیز پس از سقوط این کشور به دست طالبان، نگران‌کننده توصیف کرد و گفت پس از نشست ژنو در سپتامبر ۲۰۲۱، که دبیرکل سازمان ملل آن را برگزار کرد، بیش از یک میلیارد دلار برای پوشش جریان‌های امداد بشردوستانه در افغانستان جمع‌آوری شد. او در ادامه افزود به رسمیت شناخته نشدن دولت طالبان و تحریم سران این گروه از طرف سازمان ملل و برخی از کشورها، باعث سقوط بانک‌ها و بحران نقدینگی در افغانستان شد، اما سازمان ملل تا حدی توانست با تزریق نقدینگی در افغانستان به این بحران رسیدگی کند. او مدعی شد که کمک‌های سازمان ملل در ۱۰ ماه اخیر را دست‌کم ۲۰ میلیون شهروند افغان دریافت کرده‌اند.