مرکز آمار ایران در گزارشی اعلام کرد که نرخ بیکاری در تابستان ۱۴۰۰ افزایش یافته و از ۸.۸ درصد در فصل بهار به ۹.۶ درصد در فصل تابستان رسیده است. بر اساس گزارش این مرکز، در فصل بهار، دو میلیون و ۲۹۱ هزار نفر از افراد جویای کار نتوانسته‌اند شاغل شوند. این رقم در تابستان افزایش یافته و جمعیت افراد جویای کار به دو میلیون و ۴۹۶ هزار نفر رسیده است. به عبارت دیگر، در مدت حدود سه ماه، حداقل ۲۰۵ هزار نفر دیگر به جمعیت بی‌کاران ایران افزوده شده است. 

بر اساس گزارش مرکز آمار، در تابستان سال ۱۳۹۹، نرخ بی‌کاری ایرانیان ۹.۵ درصد بوده و آمار فعلی نشان می‌دهد که جمعیت افراد بی‌کار نسبت به سال قبل افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ مشارکت نیروی کار یا نرخ فعالیت، یعنی نسبت جمعیت فعال (شاغل و بی‌کار) به جمعیت در سن کار، از ۴۱.۴ درصد در بهار ۱۴۰۰ به ۴۱.۱ درصد در تابستان همان سال رسیده است.

سایت اقتصادنیوز برآورد کرده است که با توجه به هم‌زمانی افزایش نرخ بی‌کاری و کاهش نرخ مشارکت، افزایش نرخ بی‌کاری در تابستان به‌علت از بین رفتن شغل بوده است، نه افزایش متقاضی برای مشاغل. در واقع، بسیاری از افراد در تابستان ۱۴۰۰ شغل و درآمد خود را از دست داده‌اند. بنا بر این گزارش، جمعیت متقاضی شغل در کشور اعم از بی‌کار و شاغل در تابستان سال جاری، ۲۵ میلیون و ۹۰۱ هزار نفر بوده است. 

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که نرخ بی‌کاری مردان ایرانی از ۷.۵ درصد در بهار به ۸.۱ درصد در تابستان رسیده است. نرخ بی‌کاری زنان نیز در تابستانی که گذشت، ۱۷.۷ درصد ثبت شده است؛ این در حالی است که در بهار ۱۴۰۰، نرخ بی‌کاری زنان در ایران ۱۵.۶ درصد اعلام شده بود. 

با بررسی آمارها درمی‌یابیم بی‌کاری مردان ایرانی در تابستان ۱۴۰۰ نسبت به تابستان ۱۳۹۹ تغییری نکرده اما بی‌کاری زنان در تابستان ۱۴۰۰ نسبت به تابستان قبل افزایش قابل‌توجهی داشته است. 

نکته مهم در گزارش اخیر مرکز آمار ایران این است که نرخ بی‌کاری در شهرها رشد بسیار بالایی داشته است؛ به‌طوری‌ که از ۹.۶ درصد در بهار ۱۴۰۰ به ۱۰.۷ درصد در تابستان همان سال رسیده است. درصد بی‌کاری در مناطق روستایی ایران هم از ۶.۴ در بهار به ۶.۵ در تابستان تغییر یافته است. 

نتایج به دست آمده از گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که کمتر از سه میلیون نفر از جمعیت آماده‌به‌کار ایران جویای شغل‌اند. جمعیت آماده‌به‌کار به افرادی گفته می‌شود که بین ۱۸ تا ۳۵ سال سن دارند و در ایران، حدود ۲۶ میلیون نفر در این محدوده سنی‌اند. اگر گزارش مرکز آمار واقعی باشد، به این معنا است که حدود ۲۳ میلیون نفر از این جمعیت شغل و درآمد دارند؛ اما نگاهی به شیوه بررسی مرکز آمار نشان می‌دهد که عدد اعلام‌شده آمار واقعی جمعیت بی‌کاران در ایران نیست.

مرکز آمار ایران افرادی را در زمره بی‌کاران قرار می‌دهد که بی‌کار مطلق‌اند و اگر فردی حتی یک ساعت در هفته کار کند، او را به جمعیت افراد شاغل می‌افزایند. این به معنای آن است که افراد حتی اگر بدون مزد یا با کمترین دریافتی به کاری مشغول باشند، در محاسبه مرکز آمار ایران جزو جمعیت شاغل محسوب می‌شوند. این مرکز حتی دانشجویان، کارآموزان و سربازها را نیز جزو افراد شاغل طبقه‌بندی می‌کند. در نظر گرفتن این معیارها باعث می‌شود هنگام محاسبه جمعیت جویای کار، تعداد زیادی از افراد بی‌کار ریزش کنند. 

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پاییز سال ۱۳۹۹، در گزارشی اعلام کرد که نرخ واقعی جمعیت بی‌کاران ایران به ۲۴ درصد می‌رسد. هم‌زمان، روزنامه شرق با بررسی آماری جمعیت در سن کار، جمعیت فعال، جمعیت غیرفعال، جمعیت شاغلان، نرخ مشارکت و اشتغال ناقص، در گزارشی اعلام کرد که نرخ واقعی بی‌کاران ایران ۲.۵ برابر آمار رسمی است. ارزیابی صندوق بین‌المللی پول نیز نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، نرخ بی‌کاری در ایران ۱۶.۳ درصد بوده است.