کنکور سال ۱۴۰۰ یکی از پرحاشیه‌ترین دوره‌های آزمون سراسری در سال‌های اخیر بوده است؛ از برگزاری آن در اوج‌ موج پنجم کرونا و کاهش ۳۵ هزار نفری داوطلبان کنکور گرفته تا لو رفتن و استاندارد نبودن برخی سوالات کنکور که کار را به کمیسیون امنیت ملی مجلس کشانده و اختلاف میان وزارت آموزش و پرورش و سازمان سنجش را در پی داشته است.

اعتراض داوطلبان کنکور به خارج از کتاب درسی بودن برخی سوالات چند ساعت پس از برگزاری آزمون آغاز شد و حالا وزارت آموزش و پرورش هم به جمع منتقدان کنکور ۱۴۰۰ پیوسته است. حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش در نامه‌ای از ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش خواسته است به سرعت کارگروهی در سازمان سنجش تشکیل دهد و برای حذف سوالات نامعتبر تصمیم‌گیری شود. اتفاقی که به گفته او «قطعا روی نمرات و رتبه‌های داوطلبان برای قبولی در دانشگاه‌ها اثرگذار خواهد بود».

به گزارش تسنیم، حسن ملکی در نامه خود با انتقاد از اینکه در طراحی سوالات، شرایط خاص کرونا و فشارهای روانی وارده بر داوطلبان در نظر گرفته نشده، از تطابق نداشتن برخی سوالات آزمون با رویکرد، اهداف و دامنه‌ محتوایی کتاب‌های درسی خبر داده است، «تا حدی که برخی از سوالات صراحتا ناظر به مفاهیمی بود که در کتاب‌های درسی هیچ اشاره‌ای بدان نشده است».

کنکور سال ۱۴۰۰ به غیر از آموزش و پرورش، در میان دیگر مسئولان نیز منتقدانی دارد و بالا گرفتن اعتراض‌ها پای کمیسیون امنیت ملی مجلس را هم به این موضوع باز کرده است. عباس مقتدایی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی، در نامه‌ای خطاب به وزیر علوم از او خواسته است تا به تخلفات رسیدگی کنند. او در نامه خود از مستنداتی صحبت کرده است که به همراه مطالب مطرح شده، «اذهان را به سمت وجود جریانی تحت عنوان مافیای کنکور هدایت کرده است. در همین راستا ضرورت دارد آن وزارتخانه در اسرع وقت شفاف‌سازی لازم را در دستور کار خود قرار دهد و با فوریت به تخلفات ارائه شده رسیدگی کند».

سازمان سنجش که در نوک پیکان انتقادات قرار دارد، گلایه‌ها را وارد نمی‌داند. فاطمه زرین‌آبادی، سخنگوی سازمان سنجش، در گفت‌وگو با روزنامه خراسان گفته است: «سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش باید به لحاظ تخصصی اعلام کند کدام سوال خارج از کتاب درسی طرح شده است تا به موضوع رسیدگی شود.»

در آن‌ سوی ماجرا، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش هم اعلام کرده است: «علاوه بر مصداق‌های متعددی که معلمان و داوطلبان اعلام کرده‌اند، کارشناسان این سازمان نیز بررسی‌های لازم را انجام داده‌اند. به همین دلیل درخواست کرده‌ایم سازمان سنجش به عنوان متولی برگزاری کنکور، کارگروه مربوطه را تشکیل دهد تا نمایندگان ما با حضور در جلسه این کارگروه، مصادیق خود را ارائه کنند.»

سازمان سنجش، بارها به دست داشتن در مافیای آموزش و کنکور متهم شده یا دست‌کم به این دلیل که قدرت مقابله و ایستادن در مقابل مافیای آموزش را ندارد موردانتقاد قرار گرفته است. سوالات خارج کتاب بودن کنکور باعث خواهد شد آن دسته از داوطلبانی که به‌ صورت فردی و بدون استفاده از آموزش‌های خصوصی و کلاس‌های کنکور خود را برای آزمون آماده‌ کرده‌اند، نتوانند به سوالات پاسخ دهند و از رقابت باز بمانند.