این روزها به گفته مردم، در ساختمان صدور گذرنامه کابل «جای سوزن انداختن نیست». هزاران تن از شهروندان از گوشه و کنار افغانستان برای گرفتن گذرنامه به دفتر گذرنامه کابل مراجعه می‌کنند تا بتوانند زودتر آن را دریافت کنند.

بر اساس گزارش رسانه‌ها اداره صدور گذرنامه روزانه حدود ۱۰ هزار پاسپورت در سراسر افغانستان توزیع می‌کند، با این حال ازدحام و تقاضا برای گرفتن گذرنامه بیش از حد انتظار شده است. دلیل اصلی افزایش تقاضا برای گرفتن گذرنامه، هراس از بازگشت طالبان و سقوط دولت است. بیشتر کسانی که برای گرفتن گذرنامه به اداره گذرنامه کابل مراجعه می‌کنند، کارمندان دولت یا کسانی‌اند که در موسسات خارجی کار کرده‌اند.

با اینکه کشورهای عضو ناتو وعده داده‌اند تا افرادی که در این ۲۰ سال با آن‌ها کار کرده‌اند، به خصوص مترجم‌ها، را از افغانستان خارج کنند، اما تعدادی از این افراد زودتر از اقدام کشورهای ناتو سعی در خروج از افغانستان دارند. از سوی دیگر، هم‌زمان با افزایش تقاضا برای گرفتن گذرنامه، تقاضا برای گرفتن روادید نیز افزایش یافته است. با اینکه گذرنامه افغانستان یکی از کم‌ارزش‌ترین گذرنامه‌ها در جهان است اما هنوز تعدادی از کشورهای جهان از جمله همسایه‌های افغانستان صدور روادید برای اتباع افغانستان را بدون محدودیت خاصی انجام می‌دهند.

همین کشورها هم به تازگی صدور روادید خود را یا کاهش داده‌اند یا معیارهای اخذ ویزا را بالا برده‌اند. در چنین وضعیتی کاروبار افرادی که بازار سیاه صدور ویزا راه انداخته‌اند، به‌شدت سکه شده است. برای نمونه در گذشته صدور ویزای کشور ازبکستان به قیمت ۹۰ دلار به صورت قانونی و در مدت یک هفته امکان‌پذیر بود. حالا ویزای کشور ازبکستان با ۱۵۰۰ دلار هم به سختی در دسترس است. زیرا موج عظیمی از افغان‌ها می‌خواهند خود را به کشورهای همسایه برسانند. گفته می‌شود که هم‌اکنون نیز مسیرهای غیرقانونی مهاجرت به کشورهای ایران و پاکستان دوباره شلوغ شده است و قاچاقبران انسان، فعالیت‌های خود را برای انتقال افغان‌ها به این دو کشور بیشتر کرده‌اند.

دلیل اساسی این وضعیت نگرانی از بازگشت طالبان به قدرت و تصرف شهرها به‌دست آنان است. نه‌تنها شبکه‌های اجتماعی مرجعی برای تبلیغات به نفع طالبان شده است، که حتی بعضی از رسانه‌های بین‌المللی نیز هیزم بیشتری به این آتش می‌ریزند. در چند هفته گذشته بارها در رسانه‌های غربی این مساله مطرح شد که پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان، احتمال دارد در مدت شش ماه افغانستان به دست طالبان بیفتند.

مسلما رسانه‌های غربی این را به خوبی می‌دانند که طالبان نه‌تنها در مدت شش ماه بلکه بیشتر از آن هم نمی‌تواند سراسر افغانستان را تصرف کنند. این رسانه‌ها برای ایجاد هراس بین شهروندانشان و ملزم ساختن دولت‌های خود برای ادامه مبارزه با هراس‌افکنی، این تحلیل را می‌نویسند. اما در افغانستان که رسانه‌‌های غربی برایشان بهترین مرجع است، این گزارش‌ها به صورت اجتناب‌ناپذیری ثابت می‌کند که طالبان حتما می‌آید. تعدادی از کشورهای همسایه افغانستان نیز که دستی در معرکه افغانستان دارند و به نحوی از طالبان حمایت می‌کنند‌، این روزها تربیون‌های زیادی را به طالبان اختصاص داده‌اند.

تا حدی که رهبران سیاسی این کشورها به صورت مستقیم از تصرف افغانستان به‌دست طالبان خبر می‌دهند. عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، در تازه‌ترین اظهار نظر خود گفته است اگر طالبان افغانستان را تصرف کند، پاکستان هیچ برخوردی با طالبان نخواهد کرد. این خنده‌دارترین اظهار نظر یک مقام عالی پاکستانی در رابطه با طالبان است. کمتر کسی در جهان است که نداند پاکستان حامی اصلی گروه طالبان است و در ۲۵ سال گذشته نه‌تنها هیچ برخوردی با این گروه نداشته که تمامی امکانات خود را در اختیار این گروه قرار داده است. همین دو روزپیش وزیر کشور پاکستان به شکل علنی اعتراف کرد که طالبان در پاکستان خانه و زندگی دارد، زخمی‌هایشان آنجا درمان می‌شوند و خانواده‌هایشان آنجا زندگی می‌کنند.

این اظهار نظرها به شکل سازمان‌یافته‌ای تلاش می‌کند تا طالبان را گروه پیروز واقعی نشان دهد که امروز یا فردا دوباره افغانستان را تصرف خواهند کرد.

هیچ کسی منکر شدت جنگ و تصرف بخش‌هایی از افغانستان توسط طالبان نیست اما تصرف یک یا چند شهرستان با تصرف سراسر افغانستان فرق زیادی دارد. طالبان در چند ماه گذشته با تمام فشار نتوانست یک استان افغانستان را از بین ۳۴ استان تصرف کند. با این حال ذهنیت عامه مردم در افغانستان به شکلی است که اگر طالبان یک قریه را به تصرف در بیاورد، افکار عمومی آن را تبدیل به یک شهرستان می‌کند و اگر طالبان یک شهرستان را تصرف کرد مردم یک استان را به این گروه می‌بخشند.