بیستوپنجم خرداد روز جهانی گل و گیاه است. این روز به این دلیل تجلیل میشود تا ساکنان کره زمین متوجه این مساله باشند که گل و گیاه ضامن تداوم هستی بر زمین است و در نبود پوشش گیاهی هستی نیز به زودی از بین خواهد رفت.
افغانستان که از لحاظ اقلیمی در منطقه نیمه خشک جهان قرار دارد با این حال از پوشش گیاهی نسبتا خوبی برخوردار است. در شمال و جنوب و جنوب شرق افغانستان جنگلهای سرسبزی وجود داشته است که بخشی از آن تا حال وجود دارد. کوههای شمال و مناطق مرکزی افغانستان از منابع غنی گیاهان دارویی است که حتی ظرفیت صادر کردن به خارج را نیز دارد.
بر اساس تحقیقات تازه با وجود خشکسالیهای مداوم در افغانستان، این کشور پنج هزار گونه گیاهی دارد که پیشتاز کشور آلمان با چهار هزار گونه گیاهی است. افغانستان همچنین دارای ۳۰ گونه بومی گیاهی است که در سراسر جهان کمیاب است و این کشور از این جهت به شدت غنی است. با این حال جنگ بخش زیادی از پوشش گیاهی افغانستان را تخریب کرده است. تحقیقی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که حدود ۷۲ درصد از پوشش گیاهی افغانستان در مدت سی سال کاملا تخریب شده و از بین رفته است. جنگلهای افغانستان هم از تهاجم دست بشر در امان نمانده و تا سال ۲۰۰۹ حدود ۷۵ درصد جنگلهای افغانستان از بین رفته است. دلیل تخریب جنگلهای افغانستان استفاده بیرویه از چوب درختان کاج و صنوبر در صنعت است. در شرق افغانستان جنگلهای بسیار وسیع صنوبر و کاج وجود داشته است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما حالا این جنگلها تبدیل به مراتعی سبز برای پرورش گاو و گوسفند شدهاند. البته قطع درختان جنگلها برای تبدیل آنها به زمینهای زراعتی یا مراتع نبوده است بلکه از چوب درختان در صنعت استفاده شده است. پاکستان بازار به شدت گرمی برای چوب افغانستان است. به همین دلیل هرچند دولت افغانستان قطع درختان جنگلها را ممنوع اعلام کرده است اما به دلیل اینکه دولت نمیتواند حفاظت از جنگلها را بر عهده بگیرد قاچاقچیها و همچنان گروه طالبان دست به قطع گسترده جنگلها در جنوب شرق و شرق افغانستان میزنند. این مساله باعث شده تا حیات وحش افغانستان نیز با خطر انقراض روبهرو شود.
گیاهان دارویی افغانستان در خطر نابودی
افغانستان در کنار پوشش گیاهی متنوع، از لحاظ داشتن گیاهان دارویی نیز غنی است. بخشی از این گیاهان دارویی از سالیان طولانی به خارج از افغانستان صادر میشوند. بیشتر این گیاهان دارویی به صورت خود رو در کوهستانهای افغانستان میرویند . به همین دلیل برداشت بی رویه و نا آگاهانه این گیاهان باعث شده تا تعدادی از این گیاهان دارویی در معرض خطر نابودی قرار بگیرند. وزارت کشاورزی افغانستان به تازگی روشی را پیش گرفته تا به کسانی که از کوهستانها گیاهان دارویی جمعآوری میکنند، آموزش لازم بدهند تا باعث ازبینرفتن ریشههای گیاهان نشوند. همچنان به تعدادی از کشاورزان که در دامنههای کوهستانها کشت و زرع میکنند امکانات لازم برای کشت گیاهان دارویی داده شده است. از دو سه سال به این سو، کشاورزان شمال افغانستان اقدام به کشت و برداشت گیاه (هینگ یا آنغوزه) کردهاند. این گیاه دارویی مصرف بالایی دارد و به خارج از افغانستان صادر میشود. ارزش آنغوزه از تریاک نیز بیشتر است به همین دلیل کشت آن در شمال افغانستان رونق بیشتری دارد. با این حال بخشی از گیاهان دارویی افغانستان به دلیل همین سوءبرداشت از بین رفتهاند.
افغانستان در مدت چهل سال گذشته هم با تغییرات اقلیمی روبهرو بوده و هم جنگ آثار نامطلوب اقلیمی بر جغرافیای این کشور باقی گذاشته است. حتی شهرهای بزرگ افغانستان مانند کابل، هرات، مزارشریف و قندهار نسبت به چهل سال گذشته خشکتر و بیروحتر شدهاند. توسعه شهری پوشش گیاهی اطراف شهرها را از بین برده است و به دنبال آن بیتفاوتی شهروندان سرسبزی درون شهر را نیز کاهش داده است. به نظر میرسد بازسازی پوشش گیاهی افغانستان امکانپذیر نباشد و این کشور بخش بیشتری از گل و گیاه خود را از دست داده است.