به کجا چنین شتابان؟ باید از سیاهچاله پرسید

دانشمندان برای این کشف تازه هنوز هیچ توضیحی ندارند

«بیشتر سیاهچاله‌های کلان‌جرم عظیم، معمولا تمایل دارند که یک جا مستقر بمانند» - L. CALCADA / European Southern Observatory / AFP

ستاره‌‌شناسان یک سیاه‌چاله کلان‌جرم را شناسایی کرده‌اند که در حال حرکت در فضاست، اما هنوز نمی‌دانند که چه چیزی باعث حرکت آن در درون کیهان می‌شود. سیاهچاله‌ها معمولا ساکن باقی می‌مانند.

دومنیک پش، ستاره‌شناس در مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین، می‌گوید: «ما از بیشتر سیاهچاله‌های کلان‌جرم عظیم انتظار نداریم که حرکت کنند، آنها معمولا تمایل دارند که یک جا مستقر بمانند.» 

او افزود: «آنها به قدری سنگین هستند که حرکت دادن‌شان بسیار دشوار است. در نظر بگیرید که شوت کردن توپ بولینگ چقدر از شوت کردن توپ فوتبال سخت‌تر است و به این توجه کنید که در این مورد، توپ بولینگ، چند میلیون برابر جرم خورشید ماست. چنین چیزی به یک شوت قدرتمند نیاز دارد.»

این رخداد نادر در جریان مقایسه سرعت و مسیر سیاهچاله‌های کلان‌جرم با کهکشان‌های میزبان آنها کشف شد. دانشمندان انتظار داشتند که سرعت سیاهچاله‌ها با آن کهکشان‌ها تطابق داشته باشد و هر نوع تغییر در سرعت یا جهت، بیانگر نوعی اختلال ایجاد‌شده در آن‌هاست. دانشمندان ده کهکشان دوردست و سیاهچاله‌های آنها را بررسی کردند، به خصوص سیاهچاله‌هایی که در قرص‌ برافزایشی آنها آب وجود دارد و ساختار مارپیچی دارند که به دور چاله در حال گردش است. حین گردش آب به دور سیاهچاله، پرتوی رادیویی از نور تولید می‌شود که «میزر» نامیده می‌شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

میزرها می‌توانند  زمانی که با داده‌های آنتن‌های رادیویی تلفیق شوند، با استفاده از تداخل‌‌سنجی خط پایه بسیار طولانی (VLBI) به شکل خیلی دقیق به اندازه‌گیری سرعت کمک کنند. این امر زمانی رخ می‌دهد که تلسکوپ‌های رادیویی، یک سیاهچاله را از چند موقعیت مختلف اندازه‌گیری، و تفاوت در مدت زمان رسیدن سیگنال را محاسبه می‌کنند. در واقع، گستره‌ای به اندازه حداکثر فاصله بین تلسکوپ‌های کوچکتر، به شبکه می‌دهند.

۹ سیاهچاله حرکتی نداشتند، اما یک سیاهچاله متحرک بود. آن سیاهچاله که در کهکشان J۰۴۳۷ + ۲۴۵۶ در فاصله ۲۳۰ میلیون سال نوری از زمین قرار گرفته و تقریبا سه میلیون برابر بزرگتر از خورشید ماست، در شرایطی پیدا شد که با سرعت ۱۷۷هزار کیلومتر بر ساعت در حال حرکت بود.

دلیل این حرکت همچنان معما باقی مانده است، اما دانشمندان دو توضیح برای آن دارند. جیم کاندن، ستاره‌شناس رادیویی در رصدخانه ملی ستاره‌شناسی رادیویی، می‌گوید: «احتمال دارد که ما در حال مشاهده پیامدهای ادغام دو سیاهچاله باشیم.»

«نتیجه چنین ادغامی می‌تواند باعث شود که سیاهچاله تازه متولد شده به سمت عقب پرتاب شود و ما ممکن است در حال تماشای آن حین این مرحله باشیم، یا در حال تماشای مرحله‌ای که دارد به جایگاه نخستین خود باز می‌گردد.»

امکان دوم این است که این سیاهچاله بخشی از یک سامانه دوتایی بوده باشد، به این ترتیب که سیاهچاله درون کهکشان J۰۴۳۷ + ۲۴۵۶، توسط سیاهچاله دیگری که هنوز باید با رصدهای رادیویی پیدا شود، به حرکت واداشته شده است. شاید به همین دلیل است که این سیاهچاله از خود «میزر» انتشار نمی‌دهد.

دانشمندان نتایج این پژوهش را در ژورنال آستروفیزیکال منتشر کرده‌اند.

© The Independent

بیشتر از علوم