کایلی مور-گیلبرت می‌گوید که اگر دولت استرالیا برای فشار به تهران زودتر پرونده او را رسانه‌ای کرده بود، هرگز در ایران به ۱۰ سال حبس محکوم نمی‌شد.

این محقق استرالیایی-بریتانیایی، که در جریان یک تبادل پیچیده زندانیان پس از دو سال حبس آزاد شد، گفت که استراتژی «دیپلماسی سکوت»‌ دولت استرالیا، ممانعت عامدانه از پرداختن رسانه‌ها به پرونده او، و مذاکره با جمهوری اسلامی اشتباه بوده است.

به گزارش روزنامه گاردین، او در مصاحبه تلویزیونی با ‌خبری اسکای استرالیا در شامگاه سه‌شنبه (نهم مارس)‌ درباره ۸۰۴ روز حبس در زندان اوین و قرچک، گفت:‌ «وقتی که پرونده‌ام به رسانه‌های جهان راه یافت، توجه بیشتری به سلامت و وضعیت من شد.»‌

کایلی مور-گیلبرت، در دانشگاه کمبریج تحصیل کرده و در دانشگاه ملبورن در رشته مطالعات اسلامی تدریس می‌کند. او در سپتامبر ۲۰۱۸ پس از شرکت در یک کنفرانس علمی در قم، هنگام ترک ایران در فرودگاه بازداشت شد.

او سپس به بند دو-الف زندان اون منتقل و به اتهام جاسوسی به ده سال زندان محکوم شد. حکومت جمهوری اسلامی ایران ادعا کرد که او جاسوس اسرائیل- کشور همسر سابقش- است.

این اولین مصاحبه طولانی خانم مور-گیلبرت با یک رسانه، پس از آزادی از زندان در نوامبر ۲۰۲۰ است. او می‌گوید ماه‌ها قبل از راه یافتن به رسانه‌ها و مدت‌ها پس از بازداشت، تلاش کرده بود که ماجرا را به گوش رسانه‌ها برساند.

او که «قانع نشده بود دیپلماسی سکوت راهگشا است» در یکی از اندک موارد تماس کوتاه با خانواده‌ از داخل زندان، از آنان خواست موضوع را علنی کنند اما مسئله «مسكوت ماند.»

او گفت:‌ «می‌دانستم که موضوع عمدا و علی‌رغم میل من از رسانه‌ها دور نگه داشته شده است.»‌

کایلی مور-گیلبرت به اسکای گفت: «به من گفتند که رسانه‌ها از حبس من مطلعند اما دولت به آنان گفته سکوت کنند… زیرا دولت می‌گفت که در تلاش برای یافتن راه حل دیپلماتیک با ایران در پشت صحنه است.»‌

او گفت از نظر دولت استرالیا، «این بهترین راه آزادی او بوده و رسانه‌ها ممکن بود همه چیز را پیچیده‌تر و ایران را عصبانی کنند.»

مور-گیلبرت می‌گوید:‌ «بر اساس تجربه‌ام در آنجا، طور دیگری فکر می‌کردم.»

اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا، درباره استراتژی «دیپلماسی سکوت» گفت که اولولیت، بازگشت بی‌خطر مور گیلبرت بود.

موریسون گفت:‌ «کایلی مور-گیلبرت قطعا از همه آنچه که دولت در مدتی طولانی برای آزادی او انجام داده و مسائل دیگری که در جریان بوده خبر ندارد.» او گفت:‌ «مسائلی در حیطه امنیت ملی وجود دارد که دولت به آنها رسیدگی می‌کند.»

مور-گیلبرت گفته است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «بارها»‌ و در بیش از دو سالی که او در زندان بود، تلاش کرد او را به عنوان جاسوس دوجانبه استخدام کند و به او وعده آزادی در ازای «همکاری»‌ داد، و او هر بار این پیشنهاد را رد کرده است.

او در این مصاحبه همچنین درباره «شکنجه روانی»‌ زندان، بویژه در چهار هفته اول سلول انفرادی دو متر مربعی با چراغهای همیشه روشن و صدای ممتد تلفن، سخن گفت.

او گفت:‌ «اول نه می‌توانستم چیزی بخورم و نه بخوابم. وضعیت روحی‌ام خراب بود، اضطراب و طپش قلب داشتم.»

مور-گیلبرت اتهام‌های وارده به خود را یکسره رد کرد و دولت استرالیا آنها را «بی‌اساس» خواند، هیچ مدرکی نیز برای اثبات جرائم علیه او ارائه نشد.

او در مصاحبه اخیر خود با شبکه اسکای، گفت که خشم ناشی از اتهامات کذب در زندان، به او قدرت «مبارزه متقابل و شکستن قوانین»‌ داد. او می‌گوید که در دوره حبس انفرادی هفت بار اعتصاب غذا کرده و یک بار او را کتک زدند، زیرا دکتری که او یواشکی یادداشتی را به دستش داده بود، آن را به زندان‌بان‌ها لو داد.

کایلی مور-گیلبرت، در یک برنامه پیچیده تبادل زندانی، با مشارک استرالیا، ایران، اسرائیل و تایلند، آزاد شد. استرالیا هرگز به این معامله اذعان نکرده است.

در ازای آزادی او، سه مرد ایرانی بمب‌گذار و متهم به تروریسم از زندان تایلند آزاد شدند. آنان در فوریه ۲۰۱۲ قصد کشتن دیپلمات‌های اسرائیلی را داشتند، اما آپارتمان کرایه‌ای خودشان را منفجر کردند.

جمهوری اسلامی ایران از آنان در فرودگاه مانند قهرمان استقبال کرد.