در حالی که تنها یک سال از توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله در نوامبر ۲۰۲۴ می‌گذرد، تنش‌ها در مرز لبنان دوباره شدت گرفته است. سخنان تازه اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل درباره «احتمال اجتناب‌ناپذیر جنگ جدید» در صورت عدم تحویل سلاح از سوی حزب‌الله، فضای منطقه را وارد مرحله‌ای جدیدی از تقابل کرده است که از نگاه تحلیلگران، می‌تواند این‌بار جمهوری اسلامی را نیز مجددا به شکل مستقیم درگیر کند.
کاتز روز چهارشنبه ۲۶ نوامبر (۵ آذر) در جلسه علنی کنست، پارلمان اسرائیل اعلام کرد این کشور قصد دارد در توافق مرزی دریایی با لبنان بازنگری کند؛ توافقی که او آن را «دارای نقاط ضعف و مسائل ابهام‌آلود» توصیف کرد. وزیر دفاع اسرائیل همچنین گفت: «آمریکا حزب‌الله را ملزم کرده تا پایان امسال سلاح خود را تحویل دهد... اما من باور ندارم حزب‌الله چنین کاری را داوطلبانه انجام دهد.» او هشدار داد: «اگر این اتفاق نیفتد، هیچ گریزی از اقدام نظامی دوباره در لبنان نخواهد بود.»
این هشدار درست چند روز پس از ترور هيثم علی طباطبایی، فرمانده اصلی نیروهای نظامی حزب‌الله در حمله هوایی اسرائیل در ضاحیه جنوبی بیروت مطرح شده است. این حمله پنج عضو دیگر این گروه را نیز کشت و به سرعت رقابت امنیتی میان دو طرف را وارد سطح جدیدی کرد. اسرائیل می‌گوید این عملیات بخشی از استراتژی وسیع‌تری برای جلوگیری از «بازسازی قدرت حزب‌الله» است.
در سمت مقابل، مقام‌های ایران و جمهوری اسلامی لبنان، روایت کاملا متفاوتی ارائه می‌دهند و تاکید دارند که «تهدید اصلی برای منطقه، نه حزب‌الله، بلکه دولت اسرائیل است.»
علی‌اکبر ولایتی، مشاور علی خامنه‌ای در امور بین‌الملل، امروز در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی گفت: «وجود حزب‌الله از نان شب هم برای لبنان واجب‌تر است.» او با اشاره به ترور هيثم طباطبایی، این حمله را «نقض آشکار حاکمیت لبنان» توصیف کرد و گفت ایران همچنان «از حزب‌الله و جبهه مقاومت حمایت کرده و خواهد کرد.»
ولایتی همچنین مدعی شد اسرائیل با نقض مکرر آتش‌بس نشان داده که «خلع‌سلاح حزب‌الله چه پیامدهای خطرناکی برای لبنان خواهد داشت» و افزود که مردم لبنان «به خوبی می‌دانند حزب‌الله بارها آنان را از تجاوزات اسرائیل نجات داده است.»
در تهران، علی لاریجانی که پس از پایان جنگ ۱۲ روزه دوباره به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شده نیز موضع مشابهی گرفت و با اشاره به ترور طباطبایی نوشت: «نتانیاهو به ماجراجویی ادامه می‌دهد، تا آنجا که همه دریافته‌اند راهی جز مقابله با اسرائیل باقی نمانده است.»
لاریجانی توضیح نداد منظور او از «همه»، چه کشور یا گروهی است، اما بیان این جمله در شرایطی که توافق رسمی میان حزب‌الله و اسرائیل برقرار است، نشان‌دهنده شکاف آشکار در دیدگاه تهران و بیروت درباره آینده این توافق و مسیر جنگ احتمالی است.
اختلاف بر سر اجرای توافق ۲۰۲۴
توافق آتش‌بس سال ۲۰۲۴ که با میانجیگری آمریکا و فرانسه امضا شد، بر خروج حزب‌الله از جنوب لبنان و عقب‌نشینی آن به شمال رود لیطانی، استقرار ارتش لبنان در مناطق مرزی و خروج نیروهای اسرائیلی از نقاط اشغالی تاکید داشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مقام‌های لبنانی در ماه اوت گذشته طرحی را نیز برای «انحصار سلاح در دست دولت» تصویب کردند و ارتش را مامور اجرای آن کردند. اما لبنانی‌ها می‌گویند اسرائیل با حملات تقریبا روزانه، «اجازه استقرار کامل ارتش» در جنوب را نمی‌دهد.
در مقابل، اسرائیل می‌گوید حملاتش «پاسخ به بازسازی توان نظامی حزب‌الله» است و عقب‌نشینی را مشروط به «خلع‌سلاح واقعی» این گروه می‌کند. تل‌آویو همچنان از خروج از بیش از پنج منطقه داخل خاک لبنان که در اشغال دارد، خودداری کرده است.
آیا جنگ جدید حتمی است؟
ترور طباطبایی، تهدیدهای وزیر دفاع و نخست‌وزیر اسرائیل در هفته‌های اخیر، مواضع تند مقام‌های جمهوری اسلامی و همچنان امتناع حزب‌الله و مقامات تهران از خلع سلاح این گروه لبنانی، همگی نشان می‌دهد که احتمال آغاز جنگ تازه، اکنون «بسیار بالا» ارزیابی می‌شود.
بخشی از تحلیلگران بین‌المللی هشدار می‌دهند که هرگونه جنگ گسترده میان اسرائیل و حزب‌الله، این‌بار می‌تواند جمهوری اسلامی را وارد رویارویی گسترده‌تری کند؛ به‌ویژه پس از آنکه اسرائیل در جریان جنگ ۱۲روزه خرداد امسال، برای نخستین‌بار اهداف و مقامات ارشد نظامی جمهوری اسلامی را در داخل خاک ایران هدف قرار داده و عملا نشان داد که آسمان ایران نیز دیگر مصونیتی در برابر جنگنده‌های اسرائیلی ندارد.
در این میان، اصرار تهران بر ادامه سیاست‌های هسته‌ای و موشکی و امتناع علی خامنه‌ای از حل‌وفصل پرونده هسته‌ای با دولت ترامپ، به باور برخی ناظران، دست نتانیاهو را برای یک حمله غافلگیرانه دیگر باز می‌گذارد. هم‌زمان، شب گذشته رسانه‌های دولتی ایران از ورود یک جنگنده اسرائیلی به خاک عراق خبر دادند و ساعاتی بعد نیز مشخص شد که رهبر جمهوری اسلامی، برخلاف برنامه‌ریزی‌های قبلی، ناگهان از حضور در مراسم روز بسیج در حسینیه بیت رهبری انصراف داده است.
مقام‌های آمریکایی در هفته‌های اخیر نگرانی خود را از «سرریز شدن درگیری به جبهه‌های جدید» اعلام کرده‌اند، اما اسرائیل می‌گوید بدون خلع‌سلاح حزب‌الله، امنیت مرزهای شمالی «قابل تضمین نیست.»
در لبنان نیز با آنکه دولت و ارتش خواستار کاهش تنش هستند، اما توان عملی آنها برای جلوگیری از ورود حزب‌الله و اسرائیل به جنگ محدود است. بحران اقتصادی شدید، ضعف زیرساخت‌های نظامی دولت و وابستگی کامل بخشی از مناطق جنوب به حزب‌الله، همه شرایط را برای شعله‌ور شدن درگیری مساعد کرده است.
