ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان و از چهره‌های قدرتمند این گروه، روز چهارشنبه ۲۱ آبان، در نشستی در کابل گفت که بازرگانان افغان سه ماه مهلت دارند که با شرکای پاکستانی خود تسویه‌حساب کنند و به تجارت به پاکستان پایان دهند. معاون نخست‌وزیر طالبان همچنین به وزارت مالیه و نهادهای این گروه دستور داد که پس از پایان این مهلت، به هیچ یک از بازرگانان و شرکت‌ها اجازه واردات دارو از پاکستان را ندهند. او تصریح کرد که جست‌وجو برای مهیا کردن گزینه‌های جایگزین برای تجارت تسریع شود و در صورتی که پاکستان به بازگشایی بنادر خود با افغانستان تمایل داشته باشد، باید «تضمین قوی» دهد که دیگر در «هیچ شرایطی حتی در جنگ» بنادر را به روی افغانستان نمی‌بندد.

پس از درگیری مرگبار مرزی میان طالبان و پاکستان در اواسط اکتبر، بنادر میان دو کشور به روی کاروان‌های تجارتی مسدود شد و با گذشت بیش از یک ماه همچنان مسدود است. افزون بر این، با شکست مذاکرات طالبان و پاکستان در دوحه و استانبول، امیدواری به بهبود روابط و تسهیل تجارت میان افغانستان و پاکستان نیز کاهش یافته است.

معاون نخست‌وزیر طالبان، حکومت پاکستان را به «استفاده سیاسی از مسائل اقتصادی و اجتماعی» متهم کرد و گفت رفتار پاکستان با مهاجران افغان نیز «غیرشرعی و غیرانسانی» است.

ملا برادر افزود: «افغانستان کشوری است که برای صادرات و واردات به مسیرهای مختلف دسترسی دارد. تکیه ما تنها به یک کشور نیست. اگر یک مسیر مسدود شود، به مردم فشار اقتصادی وارد نمی‌شود، چون مسیرهای جایگزین داریم. ما سیاست اقتصاد‌محور داریم. وقتی پاکستان از فشار استفاده می‌کند، ما هم راه‌های جایگزین را پیدا می‌کنیم.»

ملا برادر تصریح کرد که پاکستان بارها بنادر خود را به بهانه‌های مختلف به روی افغانستان مسدود کرده است و این کار بیشتر در فصل برداشت میوه و محصولات باغی افغانستان انجام می‌شود. او افزود که بازرگانان افغان باید مسیرهای جایگزین برای صادرات میوه و دیگر محصولات افغانستان را بیابند تا از اقدامات پاکستان متضرر نشوند. ملا برادر همچنین به نهادهای طالبان و بازرگانان دستور داد که دیگر «صدها میلیون دلار» را صرف خرید «داروی بی‌کیفیت تولید پاکستان» نکنند و به جای آن گزینه‌های بهتر و جایگزین پیدا کنند.

آذرخش حافظی، رئیس پیشین اتاق‌های تجارت و صنایع افغانستان و کارشناس امور اقتصادی در کابل، به ایندیپندنت فارسی گفت که افغانستان به دلیل موقعیت جغرافیایی و دسترسی نداشتن به بنادر دریایی، ناچار است با همسایه‌های خود تجارت کند و پاکستان کوتاه‌ترین و ارزان‌ترین گزینه برای این کار است.

حافظی افزود که پاکستان در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳، بزرگ‌ترین شریک تجاری افغانستان بود و تا چندسال پیش حجم کالاهای تجاری پاکستان که وارد افغانستان می‌شد در سال به پنج میلیارد دلار می‌رسید، اما مسدود شدن بنادر و تنش‌های اخیر، به بازارهای هردو کشور آسیب زده است. آذرخش حافظی همچنین گفت که در پی مسدود شدن بنادر پاکستان پس از درگیری مرزی در اواسط اکتبر، دست‌کم ۱۱ هزار کانتینر حامل کالاهای تجاری متعلق به بازرگانان افغان، که بیشتر آنان از دیگر کشورها بارگیری شده‌اند، پشت مرز متوقف‌اند و اگر مرز باز نشود بازرگانان افغان میلیون‌ها دلار زیان می‌کنند.

افغانستان یک کشور مصرف‌کننده است و به دلیل نبود کارخانه‌های تولیدی، بسیاری از نیازهای مردم از بازارهای پاکستان، چین، ایران، آسیای میانه و دیگر کشورها تامین می‌شود. آذرخش حافظی گفت در حالی‌که کشورهای ایران، آسیای میانه و چین می‌توانند گزینه‌های جایگزین پاکستان برای تجارت باشند، اما بهترین گزینه سرمایه‌گذاری و تولید در داخل افغانستان است. او تصریح کرد: «وضعیتی که ما در آن قرار داریم حاصل جبر جغرافیا است و نمی‌توانیم آن را تغییر دهیم. راه‌های جایگزین فراوان است، اما بهترین آن تولید در داخل افغانستان است که نیازمند توجه، حمایت و سرمایه‌گذاری است.»

حافظی همچنین افزود، در صورتی که میان چین و افغانستان مسیر حمل‌ونقل مستقیم ایجاد شود، نیازمندی افغانستان به بندر کراچی برطرف می‌شود و بازرگانان افغان می‌توانند بخش بزرگی از نیازمندی‌های بازار افغانستان را به جای پاکستان از چین وارد کنند.

او همچنین گفت برای وارد کردن دارو و نیازمندی‌های بخش بهداشت نیز هند بهترین گزینه است، در صورتی‌که میان افغانستان و هند مسیر هوایی ایجاد شود. با مسدود شدن مرزهای پاکستان، دسترسی بازرگانان افغان به بازار هند قطع شده است.

هرچند دولت پیشین افغانستان نیز با ایجاد مسیرهای هوایی با هند، امارات متحده عربی و چند کشور دیگر در خاورمیانه و توسعه داد و ستد با چین و آسیای میانه تلاش کرد نیازمندی افغانستان را به پاکستان کاهش دهد، اما به دلیل نزدیکی پاکستان و ارزانی مواد تولید پاکستان، بازرگانان افغان همچنان تمایل دارند با این کشور تجارت کنند. این نخستین بار است که مقام‌های طالبان دستور توقف واردات دارو از پاکستان را صادر می‌کنند و همزمان  از افزایش تلاش برای یافتن راه‌های جایگزین خبر می‌دهند.

برای نخستین‌بار پس از شکست سه دور مذاکره میان طالبان افغانستان و دولت پاکستان در دوحه و استانبول، مولوی رحمت‌الله نجیب، معاون وزارت داخله (کشور) طالبان و عضو هیئت مذاکره‌کننده این گروه با پاکستان، روز چهارشنبه، در نشست خبری گفت هیئت پاکستانی در کنار دیگر درخواست‌ها، تاکید کردند که رهبری طالبان افغان باید فتوا صادر کند و جنگ جاری در پاکستان را «ناروا» بداند.

رحمت‌الله نجیب گفت جنگ در پاکستان «یک پدیده قدیمی است و در بلوچستان از ۵۰ سال پیش جریان دارد  و تحریک طالبان پاکستان هم از ۲۰ سال پیش فعال است و ارتباطی با افغانستان ندارد».

نجیب مدعی شد که هیئت پاکستان از این گروه خواسته است که اعضای تحریک طالبان پاکستان را برای پایان دادن به جنگ در این کشور، به افغانستان منتقل کنند و تحت نظارت خود نگه دارند. او افزود: «ما در پاسخ گفتیم اگر شما اعلام کنید که اینها (اعضای تحریک طالبان پاکستان) آدم‌های خوبی هستند، ما آنان را به افغانستان انتقال می‌دهیم و کمک می‌کنیم جنگ متوقف شود، اما اگر بگویید که اینها تروریست هستند این کار را نمی‌کنیم، چون می‌گویید امارت از تروریست‌ها حمایت می‌کنند.»

نجیب همچنین گفت که در پاسخ درخواست صدور فتوا گفته است دولت پاکستان باید رسما از «دارالافتا» طالبان درخواست کند و این نهاد با بررسی و مشورت، «طبق شریعت فتوا صادر خواهد کرد.» این مقام طالبان تاکید کرد که فتوا الزاما مطابق میل پاکستان نخواهد بود و اگر برخلاف توقعشان بود، «گلایه نکنند.»

دولت پاکستان معتقد است که طالبان افغان به تحریک طالبان پاکستان پناه داده است و عناصر این گروه از پناهگاه‌های امن خود در خاک افغانستان، حمله‌های مرگباری را در پاکستان راه‌اندازی می‌کنند. در آخرین مورد، روز سه‌شنبه، انفجار مهیبی در مقابل دادگاهی در اسلام‌آباد رخ داد که دست‌کم ۱۲ تن کشته و شماری دیگر زخمی شدند. تحریک طالبان پاکستان که بیشتر در ایالت خیبرپختون‌خوا فعالیت می‌کند، مسئولیت این حمله را برعهده گرفت. به دنبال این حمله، مقام‌های پاکستان ازجمله شهباز شریف، نخست‌وزیر، و خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، از مقابله با گروه‌های تروریستی خبر دادند و هشدار دادند که پاکستان علیه حامیان این گروه‌ها نیز اقدام خواهد کرد.