دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز یکشنبه در گفتگو با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سیبیاس، ضمن اظهارنظر درباره مسائل مهم جهان، به جمهوری اسلامی ایران هم اشاره کرد و در این مصاحبه با نورا اودانل که در عمارت مارالاگو انجام شد، گفت: «جمهوری اسلامی به دنبال توافق با آمریکا است، هرچند آن را نمیگوید.»
رئیسجمهوری آمریکا تاکید کرد: «ما تهران را بهشدت تحت فشار قرار دادیم و بعد که دیگر لزومی برای فشار بیشتر وجود نداشت، متوقف شدیم. اما آنچه واضح است، این است که ایران میخواهد توافق کند. البته آنها این را نمیگویندــ و احتمالا نباید هم بگویندــ چون هیچ معاملهگر خوبی این کار را نمیکند، اما جمهوری اسلامی واقعا میخواهد توافق کند.»
او با اشاره به عملیات مشترک اسرائیل و آمریکا در حمله به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی، از بین بردن توان هستهای بالقوه تهران را «کلید صلح در خاورمیانه» توصیف کرد و افزود: «کلید صلح در خاورمیانه همین بود؛ از بین بردن کامل توان هستهای احتمالی ایران. من صلح خاورمیانه را ایجاد کردم. وقتی بمبافکنهای زیبای بی۲ ما به آنجا رفتند و آن مراکز بالقوه ساخت سلاحهای هستهای را منفجر کردند، ما به هدفمان رسیدیم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ترامپ با انتقاد از سیانان گفت: «یادم میآید شبکه اخبار جعلی سیانان گفت شاید عملیات آنقدر هم که فکر میکردیم، قدرتمند یا خوب نبود. خیر؛ معلوم شد که در واقع بهتر از تصورمان هم بود. آژانس انرژی اتمی هم این را تایید کرد و آنها اکنون دیگر توانایی هستهای ندارند.»
پیش از این، یوسی کوهن، رئیس سابق موساد، نیز در مصاحبه با فاکس، گفته بود که اطمینان دارد جمهوری اسلامی در حال حاضر، در حال غنیسازی اورانیوم نیست. با این حال علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی اخیرش، به کنایه خطاب به آمریکا گفت که «خواب نابودی برنامه هستهای را میبیند».
از طرفی، در حالی که مقامهای جمهوری اسلامی تا چند روز پیش هرگونه مبادله پیام با ایالات متحده را تکذیب میکردند، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، روز یکشنبه یازدهم آبان، اعلام کرد وزارت امور خارجه پیامهایی را برای ازسرگیری مذاکرات دریافت کرده است. او افزود که دولت در «فرصت مناسب»، درباره محتوای این پیامها توضیح خواهد داد.
این اظهارات تنها یک روز پس از آن بیان شدند که برخی چهرههای سیاسی با انتقاد از سیاست انکار وزارت امور خارجه درباره سفر فوری و یکروزه مجید تختروانچی به مسقط، این پرسش را مطرح کردند که اگر دولت خبرهای دریافت پیام از سوی آمریکا را رد میکند، توضیح دهد سفر ناگهانی تختروانچی به عمان با چه هدفی انجام شد.
تختروانچی در گزارش خود از این سفر، بدون اشاره به هرگونه تبادل پیام گفت: «با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، و خلیفه الحارثی، معاون او، درباره مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالمللی جلسات مفیدی داشتم. برای مشورتهای منظم با برادرانمان در عمان ارزش بسیار قائلیم.»
انتشار خبر دریافت این پیام ابتدا از رسانههای عربی آغاز شد. وقتی روزنامه بغداد الیوم در گزارشی به نقل از منابع دیپلماتیک ایرانی، نوشت که دولت آمریکا از طرف دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، پیامی رسمی به تهران فرستاده است. بنابر ادعای این روزنامه، پیام از طریق پادشاهی عمان منتقل شده و حاوی پیشنهاد ازسرگیری مذاکرات هستهای بود که بهمدت چندین ماه متوقف مانده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، هم چندی پیش هرگونه گفتگو با آمریکا را «بیفایده» دانسته بود. این اظهارات او پس از آن مطرح شد که روزنامه الجریده کویت از هماهنگی برای دیدار پنهانی عراقچی با ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ، خبر داده بود. عراقچی شانزدهم مهر در واکنش به این گزارشها تصریح کرد: «هیچ پیامی با ویتکاف مبادله نشده است.»
با این حال، تحلیلگران سیاسی معتقدند چنین تکذیبهایی معمولا بخشی از ترفند تهران برای مدیریت افکار عمومی است و تجربه مذاکرات پیشین نشان میدهد که جمهوری اسلامی گاه برای کسب امتیاز سیاسی، پیش از هر گفتگو، مسیر تکذیب و انکار را برمیگزیند.
از سوی دیگر، اظهارات بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، در کنفرانس گفتگوی منامه، هم بار دیگر نقش میانجیگرانه مسقط را پررنگ کرد. او گفته بود: «امیدواریم از سر گیری مذاکرات بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا را شاهد باشیم.»
در کارنامه ۴۵ ساله خصومتورزی جمهوری اسلامی با ایالات متحده، نرمش در پس پرده لفاظی و رجزخوانی، سابقهای طولانی دارد. از ماجرای مکفارلین در دوران روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، که آمریکا را «شیطان بزرگ» و «جنایتکار» لقب داد و مدعی بود «نمیتواند هیچ غلطی بکند»، تا جانشین او، علی خامنهای، که اواخر دهه ۱۳۶۰، تعامل با آمریکا را به «آدم شدن» آن مشروط کرد، اما در دهه ۱۳۸۰ در حالی که جمهوری اسلامی در فهرست «محور شرارت» از نظر آمریکا قرار گرفت، نمایندگانش نخست درباره افغانستان و سپس در مورد عراق، با آمریکاییها پای میز مذاکره نشستند و همکاری هم کردند. در همان زمان، موضع علنی خامنهای این بود که مذاکره با آمریکا خلاف «مصالح و امنیت ملی» است.
لحن او در سالهای منتهی به توافق هستهای برجام به «مصلحت» مذاکره با «شیطان» برای رفع شر، تغییر کرد. پس از لغو تحریمها، مذاکره با آمریکا «سم مهلک» شد، در دولت ترامپ، ادعای «جنگ نمیشود و مذاکره هم نمیکنیم» جایگزین شد و در دولت بایدن، به میز مذاکره بازگشت.
