نشریه نیوزویک در گزارش تازه‌ای نوشت که اطلاعات فاش‌شده از شرکت روستک (Rostec)، شرکت دفاعی دولتی بزرگ روسیه، نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ممکن است در حال آماده شدن برای خرید ده‌ها فروند جنگنده سوخو۳۵ از مسکو باشد؛ اتفاقی که اگر رخ دهد، یک معامله تاریخی محسوب می‌شود و یکی از بزرگ‌ترین صادرات تسلیحاتی روسیه از زمان حمله به اوکراین خواهد بود.

اسنادی که نیوزویک به آن‌ها استناد کرده و پس از درز کردن، به صورت آنلاین منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که تهران قصد دارد ۴۸ فروند از این جنگنده‌های پیشرفته روسی را خریداری کند.

این اقدام که می‌تواند همکاری نظامی بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه را به طور قابل‌توجهی عمیق‌تر کند، در شرایطی خواهد بود که تهران از سویی با بازگشت تحریم‌های بین‌المللی مواجه است و از سوی دیگر  حمله ایالات متحده و اسرائیل را همچنان محتمل می‌بیند

فایل‌های فاش‌شده شرکت روستک که طبق گزارش‌ها، گروه هکری «بلک میرر» (Black Mirror) دوم اکتبر منتشر کرد، حاوی بیش از ۳۰۰ سند داخلی است که جزئیات قراردادهای صادراتی، قیمت‌گذاری و برنامه‌های تحویل را شرح می‌دهد.

برخی وب‌سایت‌های نظامی تخصصی گزارش داده‌اند که این اسناد نشان می‌دهد «کد ۳۶۴» مربوط به جمهوری اسلامی است و به خریدی ۶۸۶ میلیون دلاری اشاره دارد که بر اساس آن، تحویل‌ها قرار است در مراحلی طی ۱۶ تا ۴۸ ماه انجام شود؛ به این معنی که اولین هواپیما می‌تواند تا اوایل سال ۲۰۲۶ و دسته نهایی تا سال ۲۰۲۸ به تهران برسد.

در حالی که صحت این افشاگری به طور مستقل تایید نشده است، تحلیلگران می‌گویند که محتوای آن با گزارش‌های قبلی در مورد مذاکرات صادراتی مسکو مطابقت دارد.

سوخو۳۵ یک جنگنده چندمنظوره دوموتوره است که قدرت مانورپذیری بالایی دارد و آن را معادل جنگنده اف۱۶ آمریکا در نظر می‌گیرند. این جنگنده راداری دارد که می‌تواند چندین هدف را هم‌زمان ردیابی کند و تا هشت هزار کیلو موشک و بمب حمل کند.

سوخو۳۵ که برای رقابت با جنگنده‌های مدرن نسل چهارم و نسل‌های بعدی غربی طراحی شد، به عنوان سنگ بنای نیروی هوایی روسیه و برنامه‌های صادراتی آن عمل می‌کند. این جنگنده که در سازمان ناتو با نام  فلانکر-ئی (E) شناخته می‌شود، می‌تواند در کمتر از پنج ثانیه سرعتش را به صفر برساند و کاملا تغییر جهت دهد. همچنین می‌تواند از فاصله ۳۰۰ کیلومتری موشک‌های هوا‌به‌هوا یا کروز شلیک کند.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که سوخوهای سفارش جمهوری اسلامی به سامانه‌های اویونیک و جنگ الکترونیک هم مجهز خواهند بود و این یعنی تهران قصد دارد خود را برای حملات آتی هرچه بیشتر آماده کند.

فروش احتمالی سوخو۳۵ به تهران پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی با اسرائیل و حملات هوایی بعدی ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای صورت می‌گیرد که به‌وضوح نشان داد ناوگان هوایی فرسوده ایران چه محدودیت‌هایی دارد و به رغم ادعاهای سران حکومت، تا چه میزان ناکارآمد است.

با توجه به تجربه ناموفق جمهوری اسلامی در مقابله با حملات اسرائیل، به نظر می‌رسد تهران قصد دارد با تهیه جنگنده‌های مدرن سوخو۳۵، توانایی‌اش را در جلوگیری از حملات آینده و دفاع از سایت‌های کلیدی به میزان زیادی افزایش می‌دهد.

جمهوری اسلامی ماه گذشته مجموعه‌ای از جنگنده‌های روسی میگ‌۲۹ را تحویل گرفت که قابلیت‌های هوایی آن را افزایش می‌دهد. این معاملات هم‌زمان با پیمان اخیر جمهوری اسلامی و روسیه در مورد مشارکت جامع راهبردی است که اوایل امسال میان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، امضا شد. این پیمان که از این ماه لازم‌الاجرا است، به دنبال تقویت روابط دوجانبه در بخش‌های دفاعی، انرژی و اقتصادی است.

اگرچه هنوز نه تهران و نه مسکو قرارداد ادعایی سوخو۳۵ را تایید نکرده‌اند، در صورت اذعان این کشورها به چنین قراردادی، این توافق می‌تواند بابی جدید در همکاری راهبردی روسیه و جمهوری اسلامی باز کند.

طبق گزارش بنیاد جیمزتاون، یک اندیشکده در واشینگتن دی‌سی، میزان صادرات تسلیحات نظامی روسیه بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴، به میزان ۹۲ درصد کاهش یافت و تنها ۱۲ خریدار فعال باقی مانده‌اند. با توجه به تمرکز تولید نظامی روسیه بر جنگ اوکراین، قراردادها با کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران و الجزایر برای حفظ تجارت صادرات دفاعی مسکو به طور فزاینده‌ای حیاتی به شمار می‌روند.

در سوی دیگر، چنین قراردادی برای جمهوری اسلامی هم بسیار مهم تلقی می‌شود. این کشور سال‌های زیادی در انتظار تحویل جنگنده‌های جدید برای توسعه ناوگان هوایی خود بوده است.

 انتشار این اسناد در شرایط کنونی، با واکنش رسانه‌های اسرائیلی مواجه شد و آن‌ها تجهیز جمهوری اسلامی به ناوگان هوایی جدید را تهدیدی جدید دانسته‌اند. برخی کارشناسان نظامی و رسانه‌های جمهوری اسلامی هم می‌گویند که جنگنده‌های نسل ۴ سوخو ۳۵ توان مقابله با جنگنده‌های پیشرفته اسرائیل همچون جنگنده نسل پنجمی اف۳۵ را دارد. 

با این حال شرکت لاکهید مارتین و وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا این ادعاها را بی‌پایه و اساس خوانده‌اند و می‌گویند که به استثنای اف۲۲، جنگنده اف۳۵ در نبردهای هوایی به میزان چهار برابر، از هر جنگنده دیگر روی زمین برتر است.  

در هر حال به نظر می‌رسد که تبلیغات درباره برتری سوخو۳۵ بر جنگنده‌های اف ۳۵ احتمالا برای تهران انگیزه‌های بیشتری ایجاد کرده تا بتواند خود را برای حملات احتمالی مجدد اسرائیل و آمریکا آماده کند؛ اگرچه مشخص نیست در فقدان پدافند هوایی پکپارچه و موثر در جمهوری اسلامی، برخورداری احتمالی از این جنگنده‌ها تا چه حد موثر باشد.

در جریان حمله پیشین اسرائیل که به جنگ ۱۲ روزه منجر شد، عمق ناآمادگی جمهوری اسلامی ایران با شکاف‌های گسترده در سامانه‌های دفاع هوایی و اطلاعاتی آن بیشتر آشکار شد. در آن زمان نیروهای اسرائیلی عملیاتی پیچیده و چندجانبه را در حداقل ۱۵ مکان در سراسر ایران اجرا کردند که به سامانه‌های راداری حیاتی، تاسیسات موشکی و اجزای سطحی تاسیسات هسته‌ای نطنز آسیب رساند.

طبق گزارش‌ها، این حمله با کمک هواپیماهای سرنشین‌دار و ماموران مخفی انجام شد که به خاک ایران نفوذ کردند و با استفاده از پهپادها و مهمات قاچاق‌شده، حملات داخلی را تسهیل کردند. موفقیت عملیات اسرائیل آسیب‌پذیری‌های قابل‌توجه در زیرساخت‌های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را آشکار کرد و نشان داد که سامانه‌های دفاع هوایی جمهوری اسلامی تا چد حد ضعیف عمل می‌کنند.