غیبت زنان امدادگر؛ در عملیات امداد و نجات طالبان اولویت با مردان است

ملا هبت‌الله آخندزاده در دسامبر ۲۰۲۴ با صدور فرمانی، کار زنان افغان را در سازمان‌های بین‌المللی ممنوع کرد

یکی از روستاهای زلزله‌زده استان کنر در شرق افغانستان‌ــ MJalalAf/X

در عملیات نجات و امداد طالبان برای رسیدگی به زلزله‌زدگان شرق افغانستان، هیچ امدادگر زنی حضور ندارد و بیشتر افرادی هم که در شبانه‌روز گذشته، با هلی‌کوپترهای ارتش طالبان به بیمارستان‌ها منتقل شدند، مرد بوده‌اند.

یک امدادرسان افغان که با یکی از سازمان‌های بین‌المللی کار می‌کند و بعدازظهر دوشنبه دهم شهریور در چارچوب تیم امداد به کنر اعزام شد، به شرط محفوظ ماندن نامش، به ایندیپندنت فارسی گفت که در میان تیم‌های امدادی نهادهای طالبان هیچ زنی حضور ندارد و به‌جز مردان خانواده هم مرد دیگری اجازه ندارد به زنان آسیب‌دیده کمک کنند.

این منبع افزود که در برخی روستاها در شهرستان‌های نورگل، مانوگی، چپه‌دره و وته‌پور استان کنر که بیشترین آسیب را دیده‌اند، مردان خانواده‌ نیز کشته شده‌اند و بنابراین هیچ مردی برای کمک به زنان زخمی و جست‌وجوی زنان گیرافتاده زیر آوار باقی نمانده است.

بر اطلاعات این منبع، دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در امور افغانستان از وزارت داخله (کشور) طالبان به رهبری سراج‌الدین حقانی خواسته است که به امدادگران سازمان‌های داخلی و بین‌المللی اجازه دهد به محل وقوع زلزله اعزام شوند و به امداد و نجات زنان کمک کنند.

ملا هبت‌الله آخندزاده در دسامبر ۲۰۲۴ با صدور فرمانی، کار زنان افغان را در سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد ممنوع کرد. این فرمان هرچند با اعتراض شدید مقام‌های سازمان ملل متحد مواجه شد، همچنان پابرجا ماند و در بسیاری از شهرهای افغانستان اجرایی شد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

رهبر طالبان با صدور ده‌ها فرمان دیگر، محدودیت‌های بیشتری هم بر تحصیل، کار و فعالیت زنان افغان در بیرون از خانه وضع کرد و کار زنان پزشک و فعال در امور درمان و بهداشت را نیز به همراهی یک مرد محرم شرعی مشروط کرد. این محدودیت باعث شد که بسیاری از زنان کارمند در نهادهای درمان و بهداشت، تحت فشار شدید اجتماعی و تهدید امنیتی، خانه‌نشین شوند.

رسانه‌های وابسته به طالبان و نهادهای دولتی افغانستان از صبح دوشنبه به‌صورت گسترده از جریان عملیات امداد و نجات وزارت دفاع، اداره ملی مبارزه با حوادث، وزارت صحت عامه (بهداشت) و نهادهای محلی اطلاع‌رسانی می‌کنند و عکس و ویدیو منتشر می‌کنند، اما در هیچ‌یک از این تصاویر زنان امدادرسان یا زنان مجروح و کشته‌شده به چشم نمی‌خورد.

زمین‌لرزه شب یکشنبه سومین زمین‌لرزه مرگبار در افغانستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت است. دو زمین‌لرزه ویرانگر دیگر در ژوئن ۲۰۲۲ با بیش از هزار کشته و بیش از یک هزار و ۵۰۰ زخمی و زمین‌لرزه دیگر در اکتبر ۲۰۲۳ با بیش از یک هزار و ۵۰۰ کشته و ۲۵۰۰ زخمی اتفاق افتاد که شاهدان روایات مشابهی از برخورد طالبان در جریان عملیات امداد و نجات با زنان روایت کردند.

پس از زمین‌لرزه پکتیکا به بزرگی شش، آمار ابتدایی تا دو روز نخست حدود ۵۰۰ نفر اعلام شد، اما روزهای بعد که تیم‌های نجات از سازمان‌های بین‌المللی با امدادگران زن به محل رسیدند، تعداد قربانیان افزایش یافت، زیرا طالبان به دلیل ممانعت از فعالیت امدادگران زن، مانع نجات زنان شده بودند و پس از کشف اجساد زنان و انتقال زنان زخمی به بیمارستان از سوی امدادگران زن سازمان‌های بین‌المللی، آمار واقعی قربانیان را برملا کرد.

در زمین‌لرزه مرگبار هرات به بزرگی ۶.۳ هم که در روز رخ داد، بیشترین قربانیان زنان و کودکان بودند، چون هم مردان برای کار بیرون از خانه بودند و هم پس از اولین زلزله و شلوغ شدن خیابان‌ها و کوچه‌ها، زنان از بیم طالبان از خانه‌ها خارج نشدند و با وقوع پس‌زمین‌لرزه‌ها، زیر آوار ماندند.

در زلزله اخیر هم به دلیل غیبت زنان امدادرسان در تیم‌های امداد و نجات نهادهای طالبان و همچنین کمبود شدید نیروی زن در بیمارستان‌ها، نگرانی‌ها از جان باختن زنان زخمی، نادیده گرفته شدن زنان و دختران جوان آسیب‌دیده و زنان باردار افزایش یافته است. برخی رسانه‌های افغانستان به نقل از منابع خود گزارش داده‌اند که روز دوشنبه دست‌کم پنج زن باردار در مناطق زلزله‌زده کنر به دلیل اینکه دیر به بیمارستان رسیدند، جان باختند.

گروهی از پزشکان زن در بیمارستان ننگرهار در حال رسیدگی به یکی از زلزله‌زدگان-میرویس عمرخیل/فیسبوک
 

در میان این نگرانی‌ها، انتشار عکسی از سه زن پزشک در بیمارستان ننگرهار که در حال رسیدگی به یکی از زلزله‌زدگان‌اند، با استقبال گسترده مردم مواجه شده است. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی با تحسین از این زنان، از طالبان خواسته‌اند در اجرای فرمان‌های ممنوعیت تحصیل و اشتغال زنان که ملا هبت‌الله آخندزاده صادر کرد، بازنگری کنند.

ملا هبت‌الله آخندزاده در دسامبر ۲۰۲۴ فرمانی صادر کرد که به موجب آن، زنان افغان از تحصیل در رشته‌های پزشکی از جمله مامایی، پرستاری، داروسازی و دیگر رشته‌ها منع شدند و تمامی نهادهای تحصیلی که دانشجوی زن داشتند تعطیل شدند. این فرمان رهبر طالبان با فرمان دیگر او که پزشکان مرد را از رسیدگی به بیماران زن منع می‌کند، در تضاد است، چون در صورتی که پزشکان، پرستاران و ماماهای جدید زن وارد سیستم بهداشت و درمان نشوند، زنان بیمار ناچارند به پزشکان مرد مراجعه کنند. با این حال طالبان هنوز به انتقادها و اعتراض‌ها پاسخی نداده‌اند.