دونالد ترامپ با اتکا به اعتماد عمومی به توانایی‌اش در مدیریت اقتصاد، در حالی وارد کاخ سفید شد که تورم در بالاترین سطح در چهار دهه گذشته قرار داشت و رای‌دهندگان از وضعیت اقتصادی کشور نارضایتی عمیقی داشتند.

نشریه هیل در مقاله‌ای به مهم‌ترین ویژگی‌های اقتصادی شش ماه نخست دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ‌ــ شامل مالیات‌ها، تعرفه‌ها، کسری بودجه، بازار و ارزش دلار‌ــ و تاثیر این موارد بر زندگی روزمره آمریکایی‌ها می‌پردازد.

جنگ تجاری ۲

ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش تنظیم مجدد سیاست تجاری آمریکا را با شدت بیشتری دنبال کرده است؛ مسیری که از دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ آغاز شده بود. 

هرچند اعمال تعرفه‌های هدفمند دولت ترامپ تا اول اوت به تعویق افتاده‌اند و پیش‌نویس‌هایی از توافق‌های دوجانبه با برخی کشورها از جمله چین، ژاپن، ویتنام، اندونزی و بریتانیا اعلام شده است، سطح کلی تعرفه‌های آمریکا در بالاترین حد در یک قرن اخیر قرار دارد، که بیشتر به‌دلیل تعرفه‌های سنگین بر واردات از چین است. 

برآوردها نشان می‌دهد که نرخ تعرفه بر چین اکنون حدود ۵۰ درصد است که نگرانی‌هایی درباره «جدایی اقتصادی» آمریکا و چین، دو اقتصاد بزرگ جهان، ایجاد کرده است.

بر اساس داده‌های مرکز پژوهشی ییل باجت لب، سطح کلی تعرفه‌های آمریکا به ۲۰.۲ درصد رسیده است و فیچ ریتینگ نیز آن را ماه گذشته ۱۴.۱ درصد اعلام کرد. 

این تعرفه‌ها در حال تاثیرگذاری بر شاخص قیمت مصرف‌کننده‌ است، که در ژوئن به ۲.۷ درصد افزایش پیدا کرده است. اقتصاددانان، از جمله کارشناسان بانک مرکزی، این روند را رکود تورمی توصیف کرده‌اند. در همین حال، رشد دستمزدها کاهش یافته و اشتغال در بخش تولید از فوریه در سطح ۱۲.۸ میلیون نفر ثابت مانده است.

کاهش مالیاتی ۲

اوایل ماه جاری، ترامپ لایحه‌ای شامل ۴.۵ تریلیون دلار کاهش مالیاتی را امضا کرد که بخش عمده آن تمدید کاهش‌هایی است که در سال ۲۰۱۷ تصویب کرده بود. تصویب این لایحه یک پیروزی بزرگ برای ترامپ و حزب جمهوری‌خواه محسوب می‌شود و سریع‌تر از آنچه تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند از کنگره عبور کرد.

با این حال، این کاهش‌ها هزینه‌برند و پیش‌بینی می‌شود بدهی ملی را افزایش دهند. بدون در نظر گرفتن بهره، این قانون در ۹ سال آینده ۳.۴ تریلیون دلار به بدهی آمریکا اضافه می‌کند که در حال حاضر حدود ۳۶ تریلیون دلار است. 

قانون جدید همچنین سقف بدهی را ۴.۱ تریلیون دلار افزایش داده و فعلا موضوع را از درگیری‌های سیاسی دور کرده است.

این هزینه‌ها ممکن است در آینده با کاهش در برنامه‌های رفاهی جبران شود. در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰ میلیون آمریکایی از بیمه سلامت عمومی حذف شدند.

در حالی که کاهش مالیات معمولا محرک رشد اقتصادی تلقی می‌شود، پیش‌بینی سنا از رشد حاصل از این طرح ۱.۸ درصد است. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد افزایش واقعی دستمزدها پس از قانون ۲۰۱۷ حدود ۱.۲ درصد بوده است.

کاهش ارزش دلار

در ماه‌های اخیر، ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزها کاهش پیدا کرده و برخلاف دیدگاه‌های سنتی اقتصادی عمل کرده است. شاخص دلار آمریکا از ۱۰۹.۴ در روز تحلیف ترامپ به ۹۷.۳ رسیده است که کاهشی ۱۱ درصدی را نشان می‌دهد، حتی در شرایطی که تعرفه‌ها به بالاترین سطح تاریخی نزدیک شده‌اند.

این کاهش تحلیلگران را سردرگم کرده است. با اینکه کاهش ارزش دلار قدرت خرید خارجی را پایین می‌آورد، می‌تواند تولید صنعتی آمریکا و صادرات را تقویت کند. ترامپ هفته گذشته در این مورد گفت: «من به دلار قوی علاقه دارم، اما دلار ضعیف پول خیلی بیشتری نصیبت می‌کند.»

مشاوران اقتصادی کاخ سفید نیز مزایای دلار ضعیف را مطرح کرده‌اند. برخی تحلیلگران این وضعیت را با توافق پلازا در سال ۱۹۸۵ مقایسه کرده‌اند، توافقی ارزی که ارزش دلار و کسری تجاری را کاهش داد.

حملات به بانک مرکزی

در شش ماه نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، حملات شدید و مکرر به بانک مرکزی (فدرال رزرو) به یکی از محورهای اصلی سیاست اقتصادی دولت تبدیل شده است. گزارش‌ها حاکی از آن بود که ترامپ حتی پیشنهاد برکناری جروم پاول، رئیس بانک مرکزی، را به قانون‌گذاران جمهوری‌خواه داده بود، هرچند بعد گفت این اقدام «بسیار بعید» است.

با اینکه بانک مرکزی همچنان کاهش نرخ بهره را متوقف کرده است، موضع تهاجمی ترامپ بر بازارهای مالی تاثیر گذاشته و بحث درباره سیاست پولی را تغییر داده است.

یکی از نگرانی‌ها تحمل‌پذیری بیشتر مقابل تورم است که می‌تواند به «سرکوب مالی» منجر شود؛ وضعیتی که نرخ تورم از نرخ بهره بالاتر می‌رود و بازده سرمایه‌گذاری بلندمدت منفی می‌شود. 

سقوط بازارها، صعود بازارها

بازارهای سهام در آغاز جنگ تجاری ترامپ سقوط کردند اما با اعلام توافق‌ها، به‌ویژه با چین، دوباره اوج گرفتند و شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ (S&P 500) به بالاترین سطح رسید. با این حال، بازار سهام عمدتا در دست ثروتمندترین آمریکایی‌ها است و نیمه پایین جمعیت فقط ۱ درصد بازار را در اختیار دارند.

رشد شدید بازار سهام با نوسان‌های بازار اوراق قرضه همراه بوده است؛ جهش بازده در آوریل باعث عقب‌نشینی کاخ سفید در تعرفه‌ها شد. 

طبق شاخص دانشگاه میشیگان، اطمینان مصرف‌کننده افزایش پیدا کرده اما هنوز از سطح پیش از همه‌گیری کرونا پایین‌تر است. 

روحیه کسب‌وکار نیز در نظرسنجی‌ها ضعیف باقی مانده و در گزارش‌های میدانی بانک مرکزی از بلاتکلیفی سیاستی شکایت شده است. 

بازارها هم‌زمان در حال واکنش به قوانین جدید ارزهای دیجیتال‌اند که به‌عنوان ابزار پرداخت طبقه‌بندی شده‌اند، نه دارایی.