مشاهده تغییرات جزئی در حافظه یا سرعت تفکر در اثر بالا رفتن سن چیز عجیبی نیست و فراموش کردن اسامی، گم کردن وسایل یا دشواری در به یاد آوردن اطلاعات اغلب بخشی از فرایند طبیعی پیری تلقی می‌شود. با این حال دانشمندان دانشگاه پزشکی آنشوتز در کلرادو احتمال می‌دهند به دلیل اصلی این تغییرات در مغز پی برده باشند و می‌گویند که همه‌چیز زیر سر یک پروتئین خاص است.
این پروتئین سی‌ای‌ام‌کی۲ (CaMKII) نام دارد و در یادگیری و حافظه نقشی کلیدی دارد. پژوهشگران در مطالعه جدیدی که در نشریه «سیگنال علمی» (Science Signaling) منتشر شد، نشان دادند که وقتی این پروتئین به شکل خاصی تغییر می‌کند، می‌تواند باعث مشکلاتی در حافظه و یادگیری شود که بسیار شبیه به آن چیزی است که در فرایند پیری طبیعی دیده می‌شود.
این پژوهش زیر نظر پروفسور اولی بایر و تیم تحقیقاتی او، بر فرایندی به نام نیتروزیلاسیون اس (S-nitrosylation) تمرکز داشت؛ یک واکنش شیمیایی طبیعی در بدن که طی آن مولکولی به نام نیتریک اکسید به پروتئین‌ها متصل می‌شود و به عملکرد صحیح آن‌ها کمک می‌کند. با افزایش سن، سطح نیتریک اکسید در بدن کاهش می‌یابد و در نتیجه نیتروزیلاسیون اس نیز کم می‌شود. یکی از پروتئین‌هایی که تحت تاثیر قرار می‌گیرد، همین سی‌ای‌ام‌کی۲ است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وقتی نیتروزیلاسیون اس سی‌ای‌ام‌کی۲ کاهش پیدا می‌کند، عملکرد این پروتئین در مغز هم مختل می‌شود. تیم پژوهشی دریافت که همین موضوع به‌تنهایی برای ایجاد اختلال در پلاستیسیته سیناپسی (توانایی مغز برای ایجاد ارتباطات جدید و ذخیره خاطرات) کافی است.
به گزارش نوریج، پژوهشگران در آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام شد، توانستند این فرایند را شبیه‌سازی کنند و دریافتند که حیوانات دچار مشکلات حافظه‌ای شدند که شبیه به مشکلات رایج در پیری طبیعی انسان بود.
پروفسور بایر توضیح داد: «تغییر در پروتئین سی‌ای‌ام‌کی۲ به‌تنهایی برای ایجاد همان نوع مشکلات حافظه‌ای که در سالمندان مشاهده می‌کنیم، کافی است.»
خبر خوب این است که این کشف می‌تواند راه را برای درمان‌های جدیدی باز کند که به حفظ حافظه و توانایی‌های شناختی در افراد مسن کمک می‌کنند. از آنجا که می‌توان سی‌ای‌ام‌کی۲ را با دارو هدف قرار داد، دانشمندان معتقدند ممکن است بتوان داروهایی تولید کرد که با افزایش نیتروزیلاسیون اس، عملکرد این پروتئین را بهبود بخشند یا احیا کنند.
البته این نوع درمان نمی‌تواند بیماری‌های جدی‌تری مانند آلزایمر یا زوال عقل را درمان کند، با این حال ممکن است به کاهش یا کند شدن افت طبیعی حافظه ناشی از افزایش سن کمک کند. به گفته پروفسور بایر، «ما می‌دانیم که این پروتئین قابل هدف‌گیری است و معتقدیم که می‌توان این کار را از طریق دارو انجام داد. گام منطقی بعدی این است.»
اگر پژوهشگران بتوانند برای بهبود عملکرد سی‌ای‌ام‌کی۲ داروهایی بسازند، ممکن است برای محافظت از مغز در برابر افت شناختی ناشی از افزایش سن روش‌های جدیدی در دسترس قرار گیرد و این می‌تواند به حفظ توانایی ذهنی افراد برای مدت طولانی‌تر کمک کند.
در این میان، مراقبت از سلامت مغز همچنان مهم است. فعالیت‌هایی مانند ورزش منظم، تعاملات اجتماعی، خواب کافی و مصرف غذاهای مفید برای مغز که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌اند، همگی با سلامتی بهتر مغز در ارتباط اند. پژوهش‌های جدید همچنین نشان داده‌اند که برخی خوراکی‌ها هم ممکن است خطر مشکلات عروقی مغز را کاهش دهند و بعضی عادات روزانه حتی می‌توانند در برابر آلزایمر محافظت ایجاد کنند.
برای اینکه درمان‌هایی بر پایه این کشف جدید به مرحله اجرا برسند، تحقیقات بیشتری لازم است. با این حال این یافته گامی امیدبخش در درک دلایل تغییرات مغز در اثر افزایش سن و چگونگی کند کردن روند آن به شمار می‌رود.
