در پی سفر شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، که روز پنجشنبه ۲۸ فروردین در راس هیئتی رسمی وارد تهران شد، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان از این اتفاق به‌عنوان «سفری فراتر از معمول» نام برد.
به گزارش رسانه‌های داخلی، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در نشست خبری روز سه‌شنبه با اشاره به سفر فرستاده ویژه پادشاه عربستان سعوی به ایران، گفت: «این سفر از جهات مختلف اهمیت ویژه‌ای برای ما دارد، زیرا ایشان حامل پیغام پادشاه عربستان سعودی بود.»
او با تاکید بر اینکه «این سفر از یک سفر معمولی فراتر بود» افزود: «در جریان این سفر، گفتگوهای مهمی صورت گرفت که نشان‌دهنده عزم جدی و اراده ریاض برای تقویت و تعمیق همکاری‌ها با تهران است.»
در جریان سفر شاهزاده خالد بن سلمان به ایران، محمد بن سعید آل جابر، سفیر عربستان سعودی در یمن، نیز حضور داشت؛ موضوعی که نشان می‌داد پرونده حوثی‌ها و کشور یمن بخش مهمی از دستور کار مذاکرات در تهران است. برخی رسانه‌های عربی نیز در گزارش‌هایشان درباره سفر وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران نوشتند که این سفر در راستای ادامه تلاش‌ها با هدف کاهش تنش‌های منطقه‌ای، هم‌زمان با دور جدید مذاکرات حساس هسته‌ای در رم، انجام شد.
خبرگزاری ایسنا نیز پیش از این سفر نوشته بود که وزیر دفاع عربستان سعودی به دعوت محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، به تهران خواهد آمد. بر اساس آن گزارش، «توسعه مناسبات دفاعی و همکاری‌های منطقه‌ای برای تقویت صلح و ثبات در منطقه، در کنار موضوع مبارزه با تروریسم» از جمله محورهای گفتگوی مقام‌های ارشد دفاعی ایران و عربستان سعودی در نظر گرفته شده بود.
گفتگوها درباره مبارزه با تروریسم با مقام‌های جمهوری اسلامی از آنجا اهمیت دارد که ایران در دهه‌های اخیر، بارها به حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی که در فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده و کشورهای همسایه ایران حضور دارند، متهم شده است.
با این حال، مهاجرانی سفر نماینده ریاض به تهران را به توانایی‌های دولت پزشکیان مرتبط دانست و گفت که «این سفر نشان می‌دهد توانستیم در معادلات منطقه‌ای نقش مهمی را ایفا کنیم».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سخنگوی دولت پزشکیان همچنین با تاکید بر اینکه «رابطه ایران و عربستان سعودی می‌تواند تاثیرات خوبی داشته باشد» مدعی شد: «اولویت سیاست خارجی دولت چهاردهم توسعه و تعمیق روابط سیاسی دیپلماتیک با کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان است.»
ادعای نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در معادلات منطقه‌ای در حالی است که طی هفته‌های اخیر، شمار زیادی از مقام‌های کشورهای حوزه خلیج فارس، به جمهوری اسلامی درباره دوری از تنش‌های هسته‌ای و قطع حمایت‌ها از گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه هشدار داده‌اند.
از سوی دیگر، عربستان سعودی طی دو سال اخیر بارها به صورت علنی و از طریق مجامع بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای تهران، فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه و حمایت جمهوری اسلامی از گروه‌هایی نظیر حوثی‌های یمن که در همسایگی عربستان سعودی قرار دارند، ابراز نگرانی کرده است.
شبکه العربیه نیز روز ۱۸ فروردین گزارش داد که شاهزاده خالد بن سلمان در تماسی تلفنی با پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا، به بررسی تحولات جاری در منطقه، از جمله وضعیت امنیتی دریای سرخ پرداخت و آ‌ن‌ها درباره اقدام‌های ایالات متحده برای مقابله با تهدید حوثی‌های یمن که تحت حمایت مستقیم جمهوری اسلامی ایران است، گفتگو کردند.
شاهزاده خالد بن سلمان در سفر به تهران با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هم دیدار کرد و نامه ملک سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، را به او تحویل داد. با این حال در مورد محتوای این نامه خبری منتشر نشد و سخنگوی دولت نیز در اظهاراتش به این موضوع اشاره‌ای نکرد.
تنها اشاره به این موضوع خبر منتشرشده در وب‌سایت رهبر جمهوری اسلامی بود که نوشت خامنه‌ای در این دیدار گفت: «اعتقاد ما این است که ارتباط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای هردو کشور مفید خواهد بود و دو کشور می‌توانند تکمیل‌کننده یکدیگر باشند.»
رهبر جمهوری اسلامی همچنین گفت که گسترش روابط دو کشور دشمنانی دارد و «باید بر این انگیزه‌های خصمانه فائق آمد و ما در این خصوص آماده‌ایم».
بر اساس همان خبر، شاهزاده خالد بن سلمان هم به علی خامنه‌ای گفت: «من با دستور کار گسترش روابط با ایران و همکاری در تمام زمینه‌ها به تهران آمده‌ام و امیدواریم گفتگوهای سازنده انجام شود و روابطی قوی‌تر از گذشته را میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران فراهم کند.»
جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در اسفند ۱۴۰۱ و پس از هفت سال، با میانجی‌گری چین روابطشان را از سر گرفتند.
روزنامه الریاض در گزارشی درباره عادی‌سازی روابط تهران و ریاض و سفر وزیر دفاع عربستان سعودی به ایران نوشت: «این سفر زمینه‌سازی گشایش در پرونده‌های گوناگون از جمله اقتصادی و سیاسی و امنیتی شده است. این دیدار همچنین تحکیم روابط میان ریاض و تهران و حرکت به سمت مسیرهای دیگر به‌ویژه مسائل امنیتی و فعالسازی توافق‌های سال‌های ۱۹۹۷ و ۲۰۰۱ بین دو کشور را به همراه دارد که توافق اولی به امنیت اقتصادی مشترک میان ریاض و تهران و دومی به همکاری‌های امنیتی منجر می‌شود.»
علیرضا عنایتی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در عربستان سعودی هم در گفتگویی با شبکه العربیه یادآور شد: «توافق‌نامه جامع ۱۹۹۷ میان ایران و عربستان سعودی هنوز معتبر است.»
عنایتی تاکید کرد: «منطقه به همکاری میان کشورها به‌ویژه ایران و عربستان سعودی نیاز دارد و روابط ما بر اساس توافق‌نامه‌ای که با میانجی‌گری پکن میان تهران و ریاض امضا شد، در حال گسترش است.»
نقش روسیه در مذاکرات ایران و آمریکا
فاطمه مهاجرانی در بخش دیگری از اظهارات روز سه‌شنبه خود، در پاسخ به پرسشی درباره احتمال نقش‌آفرینی روسیه در زمینه پیشبرد مذاکرات ایران و آمریکا گفت: «نقش روسیه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت برای ما مهم است و همکاری‌های هسته‌ای نزدیکی هم بین ایران و روسیه وجود دارد که نقش روسیه را پررنگ‌تر می‌کند.»
او با این ادعا که «جمهوری اسلامی از مذاکرات فرسایشی استقبال نمی‌کند»، گفت: «دور دوم مذاکرات خوب بود و در فضای سازنده شکل گرفت. ما به دنبال یک توافق خوبیم که منافع ملی مردم ما را حفظ کند. در زمان تعجیل نداریم، اما اعتقاد داریم رسیدن به یک توافق خوب در کوتاه‌مدت مقدور است.»
سخنگوی دولت در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌ها در خصوص انتقال اورانیوم غنی‌شده از خاک ایران، گفت: «این موضوع جزو خط قرمزهای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود و قابل مذاکره نیست».
در همین حال، روز سه‌شنبه اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در گفتگویی، گزارش‌های رسانه‌ای درباره میانجی‌گری عربستان سعودی در مذاکرات تهران و واشینگتن را رد کرد.
به گزارش خبرگزاری ریانووستی، بقایی در گفتگو با این رسانه، درباره نقش مسکو در این مذاکرات گفت: «ما بر این باوریم که روسیه در آینده به ایفای نقش مهم در مسئله هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد. در حال حاضر در مراحل اولیه مذاکرات ایران‌ــ‌آمریکا قرار داریم و هنوز با واشینگتن وارد جزئیات نشده‌ایم، اما فکر می‌کنیم که دوستان روسمان آماده‌اند نقش سازنده خود را ایفا کنند.»
مقام‌های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی از حدود دو هفته پیش و هم‌زمان با آغاز مذاکرات مسقط، از موضع قبلی علی خامنه‌ای که مذاکره با دولت آمریکا را «غیرعاقلانه و غیرشرفتمندانه» توصیف کرده بود، عقب‌نشینی کردند. در همین راستا، رسول سنایی‌راد، معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا، روز سه‌شنبه دوم اردیبهشت به خبرگزاری ایلنا گفت که سپاه از تیم مذاکرات با آمریکا حمایت می‌کند.
