تغییرات ساختاری مغز با مصرف ماری‌جوانا؛ یک بار مصرف هم خطرناک است؟

با توجه به افزایش مصرف ماری‌جوانا در سطح جهان و قانونی شدن استفاده‌ پزشکی و تفریحی آن در برخی کشورها، درمورد اثرات بلندمدت این ماده بر مغز نگرانی‌هایی وجود دارد

تصویر تزئینی از یک محقق در محل پرورش گیاه ماری جوانا/canva

تحقیق جدید محققان دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که حتی مصرف کم ماری‌جوانا (cannabis) در ساختار و عملکرد مغز تغییرات قابل‌توجهی ایجاد می‌کند. این پژوهش، که در مجله‌ «منتال هلث بی‌ام‌جِی» (BMJ Mental Health) منتشر شده است، تاثیر انواع مشتقات ماری‌جوانا، ازجمله دود کردن برگ‌ها و حشیش (عصاره‌ روغنی)، بر مغز افراد را بررسی و مشخص کرده است که این تغییرات به‌ویژه در زنان گسترده‌تر و چشمگیرتر است.

محققان دانشگاه آکسفورد اسکن‌های مغزی افرادی را که ماری‌جوانا یا مشتقات گیاه شاهدانه را مصرف کرده بودند بررسی کردند و دریافتند که این ماده با چندین تغییر ساختاری و عملکردی مغز مرتبط است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

با توجه به افزایش مصرف ماری‌جوانا در سطح جهان و قانونی شدن استفاده‌ پزشکی و تفریحی آن در برخی کشورها، درمورد اثرات بلندمدت این ماده بر مغز نگرانی‌هایی وجود دارد. در این مطالعه، محققان داده‌های بیش از ۱۶ هزار بریتانیایی را بررسی کردند که از میان آن‌ها، حدود سه هزار و ۵۰۰ نفر در طول عمرشان حداقل یک بار مشتقات ماری‌جوانا را مصرف کرده بودند. این گروه با عنوان «مصرف‌کنندگان مادام‌العمر» طبقه‌بندی شدند و براساس میزان مصرف به دو گروه تقسیم شدند: کسانی که کمتر از ۱۰ بار و کسانی که بیش از ۱۰ بار مصرف کرده بودند.

گروه کنترل، شرکت‌کنندگانی که هرگز از ماری‌جوانا استفاده نکرده بودند، نیز بررسی و اسکن‌های مغزی این دو گروه با یکدیگر مقایسه شدند. محققان همچنین عواملی مانند سن، وضعیت اقتصادی، مصرف سیگار و الکل، فشار خون و وزن را نیز در نظر گرفتند تا تاثیرات بالقوه را به‌دقت ارزیابی کنند.

حتی با در نظر گرفتن این عوامل، یافته‌ها نشان داد که مصرف ماری‌جوانا با کاهش یکپارچگی ماده سفید مغز همراه است؛ ماده‌ای که در یادگیری، توانایی حل مسئله، تعادل و هماهنگی حرکتی نقشی کلیدی دارد. این تحقیق نشان داد که مصرف ماری‌جوانا ارتباطات در ماده سفید مغز به‌ویژه بین نیمکره‌های راست و چپ را کاهش می‌دهد و این ارتباطات ضعیف بر عملکرد شناختی و حافظه تاثیر منفی دارد. همچنین، در بخش‌هایی از مغز که در خیال‌پردازی و فعالیت‌های ذهنی فعال‌اند، اتصال عصبی کاهش می‌یابد. این مناطق با گیرنده‌های کانابینوئید پر شده‌اند که به ماده فعال ماری‌جوانا واکنش نشان می‌دهند.

یکی از نتایج جالب توجه این تحقیق این است که مدت زمان پرهیز از ماری‌جوانا یا دفعات مصرف آن، با تغییرات مشاهده‌شده در مغز ارتباط قوی‌ای ندارد؛ به عبارت دیگر، حتی یک بار مصرف نیز این تغییرات را در مغز ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر، این مطالعه تفاوت‌های مهمی را میان زنان و مردان نشان داد. تغییرات مرتبط با ماری‌جوانا در مغز مردان به شش ناحیه خاص محدود می‌شود، اما این تغییرات در زنان به ۲۴ ناحیه گسترش یافته است، که بیانگر تفاوت‌های جنسیتی در واکنش مغز به این ماده است.

به‌رغم این یافته‌ها، محققان تاکید کردند که برای تایید قطعی این نتایج و درک بهتر مکانیسم‌های تاثیر ماری‌جوانا بر مغز، به تحقیقات بیشتری نیاز است. آن‌ها اذعان کردند که ممکن است عوامل دیگری نیز در این تغییرات مغزی نقش داشته باشند که هنوز مشخص نشده‌اند. این نتایج می‌تواند زمینه‌ساز مطالعات و سیاست‌های بهداشتی آینده در خصوص مصرف ماری‌جوانا باشد.

بیشتر از زندگی