شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین، در دیداری که ۲۳ مه ۲۰۲۴ با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در مسکو داشت، درباره روابط کشورش با جمهوری اسلامی ایران صحبت کرد و گفت: «ما در گذشته با جمهوری اسلامی ایران مشکلاتی داشتیم اما در حال حاضر هیچ مشکلی وجود ندارد. بر این اساس هیچ دلیلی برای به تعویق افتادن عادی‌سازی روابط با جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد.»

حمد بن عیسی آل خلیفه ضمن اشاره به موضع آشکار منامه، افزود که سیاست کشورش بر پایه سیاست حسن همجواری با کشورهای همسایه استوار است و منامه همواره برای برقراری روابط دیپلماتیک و توسعه روابط تجاری و فرهنگی با کشورهای همسایه تلاش کرده است.

هرچند اقدام صریح بحرین در قبال جمهوری اسلامی ایران که می‌توان آن را از لحاظ سیاسی «اقدامی شجاعانه» توصیف کرد، ممکن است بسیاری از ناظران را به تعجب واداشته باشد، با نگاهی کوتاه به تحولات سیاسی اخیر در بحرین، می‌توان به این نتیجه رسید که دولت این کشور با برنامه‌های جدی و صریح به سمت «تشنج‌زدایی»، «حل مشکلات» و ارائه ابتکارات داخلی و خارجی با هدف پایان دادن به چالش‌های گذشته و تمرکز بر روند نوسازی و ایجاد اصلاحات اقتصادی، اجتماعی و اداری در ساختارهای دولتی و بهبود عملکرد وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف گام برمی‌دارد.

این فرایند به‌رغم پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن با دقت و آرامش زیر سایه قانون و از درون نهادهای دولتی در حال اجرا است، بدون اینکه بر دستاوردهای آن‌ها اثر منفی به‌ جا گذارد. البته ایجاد اصلاحات در نهادهای دولتی و خصوصی که برای رفاه مردم، ارتقای سطح درآمد ملی و بهبودی کیفیت زندگی شهروندان تلاش می‌کنند، به زمان کافی نیاز دارد تا به ظهور چالشی جدید منجر نشود.

برای درک بهتر ابتکار بحرین، باید به تحولات داخلی و خارجی اخیر در این کشور توجه کرد. به‌ویژه اینکه منامه در چند ماه اخیر تحولات متعددی را شاهد بوده که هدف از آن‌ها ایجاد فضای مساعد برای دستیابی به صلح و یافتن راه‌حل‌های عملی‌ــ‌حقوقی برای حل پرونده‌های مشکل‌ساز ناشی از بحران‌های پس از سال ۲۰۱۱ است که بحرین و خاورمیانه را دستخوش ناآرامی‌های امنیتی و سیاسی کرده است.

از سوی دیگر، حمد بن عیسی آل خلیفه، در ماه آوریل یک هزار و ۵۸۴ نفر را که با اتهامات جنایی و شورش مواجه بودند، عفو کرد. این اقدام با استقبال گرم محافل مردمی و شخصیت‌های ملی و مذهبی مواجه شد. افزون بر آن، برنامه «زندان‌های باز» و برنامه «مجازات جایگزین» که می‌تواند شامل آزادی جزئی یا حتی ترک کلی زندان باشد، اقدام‌ دیگری است که شمار زیادی از محکومان واجد شرایط در بحرین از آن بهره برده‌اند.

بحرین چندی پیش هم میزبان سی‌وسومین نشست سران کشورهای عربی بود. در این نشست، پادشاه بحرین خواستار برگزاری کنفرانس بین‌المللی صلح برای یافتن راه‌حل‌های عملی به منظور توقف جنگ غزه و تاسیس کشور مستقل فلسطینی در مرزهای پیش از جنگ سال ۱۹۶۷ با پایتختی بیت‌المقدس شرقی شد.

سپس چهارشنبه گذشته (۲۲ مه ۲۰۲۴) عبداللطیف الزیانی، وزیر خارجه بحرین، به منظور شرکت در مراسم تشییع ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری پیشین جمهوری اسلامی ایران، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و هیئت همراه که در سانحه سقوط هلی‌کوپتر جان باختند، وارد تهران شد.

یک روز پس از برگزاری مراسم تشییع رئیسی، حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین، درباره جمهوری اسلامی ایران و لزوم برقراری روابط حسنه میان دو کشور صحبت کرد. پادشاه بحرین این ابتکار را در بهترین زمان مناسب مطرح کرد تا در راستای تلاش‌های متعدد و جدی که بحرین برای حفظ صلح و آرامش در سطوح مختلف انجام می‌دهد، گام مهم دیگری بردارد.

اکنون با توجه به موارد یادشده و ابتکاری که بحرین برای حسن همجواری و از سرگیری روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده است، انتظار می‌رود جمهوری اسلامی ایران با این ابتکار به‌طور جدی برخورد کند و به دنبال آغاز گفت‌وگوهای جدی و مستقیمی باشد که نقشه راه مرحله بعدی را بر اساس اصل احترام به حاکمیت دو کشور ترسیم کند.

جمهوری اسلامی ایران باید از مداخله در امور داخلی بحرین دست بردارد و حمایت‌های لجستیکی، مادی و رسانه‌ای سپاه پاسداران از گروه‌های مخالف دولت بحرین را متوقف کند. تردیدی نیست که در صورت اتخاذ اقدام‌های لازم، در آینده نزدیک، روابط سازنده‌ای میان بحرین و جمهوری اسلامی ایران ایجاد خواهد شد که نه‌تنها به نفع مردم دو کشور است، بلکه به سود همه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خواهد بود.