ادعای مالکیت تهران در قطب جنوب؛ چالشی مستقیم برای بایدن و معاهده بین‌المللی جنوبگان

«برنامه‌های آینده جمهوری اسلامی ایران برای حضور نظامی در قطب جنوب نقض کنوانسیون‌های چند‌جانبه و نشان‌دهنده روند تجاوزگری آن در سراسر جهان است.»

تصویری از کوه‌یخ در قطب جنوب - Canva

شبکه خبری فاکس با اشاره به سخنان شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران که در پاییز گذشته ادعا کرده بود جمهوری اسلامی در قطب جنوب «مالکیت» دارد و در آنجا به ایجاد پایگاه نظامی اقدام خواهد کرد، نوشته است تهاجم شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی در خاورمیانه که چند هفته پیش باعث کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن شد، باعث شد توجه‌ها به ماجراجویی‌های نظامی تهران جلب شود. 

فاکس در گفت‌وگو با سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده درباره احتمال این‌که آیا آزادسازی شش میلیارد دلار سرمایه ایران در قطر می‌تواند برای ایجاد پایگاه نظامی جمهوری اسلامی در قطب جنوب مصرف شود، صحبت کرده است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال فاکس گفت: «خیر، وجوهی که در قطر نگهداری می‌شود نمی‌تواند برای هیچ‌گونه فعالیتی در قطب جنوب مورد استفاده قرار گیرد.» او افزود: «این بودجه فقط می‌تواند برای خرید کالاهای بشردوستانه یعنی خوراک، دارو، تجهیزات پزشکی و محصولات کشاورزی استفاده شود.»

شبکه خبری فاکس نوشت که علی‌رغم فعالیت‌های خصمانه رژیم جمهوری اسلامی در خاورمیانه و جهان، ناظران و تحلیلگران مسائل ایران می‌گویند که دولت بایدن شش میلیارد دلار را قبل از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل آزاد کرد. طی حمله این گروه شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران در غزه به اسرائیل، ۱۲۰۰ نفر کشته شدند که بیش از ۳۰ نفرشان آمریکایی بودند. 

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تحریم شده بود، محدودیت‌های دولت بایدن در استفاده از شش میلیارد دلار را به چالش کشید و خطاب به کاخ سفید گفت جمهوری اسلامی «در هر کجا که لازم ببیند» پول نقد تزریق خواهد کرد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

یونا جرمی باب، نویسنده کتاب «تهرن را هدف بگیر» و تحلیلگر ارشد نظامی و اطلاعاتی اورشلیم‌پست، می‌گوید: «برنامه‌های آینده جمهوری اسلامی ایران برای گسترش حضور و نفوذ نظامی در قطب جنوب نه‌تنها نقض کنوانسیون‌های چند‌جانبه است، بلکه نشان‌دهنده روند تجاوزگری آن رژیم در سراسر جهان است.» 

او گفت: «جمهوری اسلامی ایران چه از طریق تروریسم در همه قاره‌ها و چه از طریق دزدی دریایی افسارگسیخته، همچنان خطرناک بودنش برای ثبات جهانی را به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که چرا نقش اسرائیل و موساد در دست نیافتن این کشور به سلاح اتمی حیاتی است.»

جرمی باب افزود: «هر بار که تهران شاخک‌هایش را در یک منطقه جدید گسترش می‌دهد تا نظم مبتنی بر قوانین مدون غرب را بر‌هم بزند، ایالات متحده و متحدانش فرصت بیشتری پیدا می‌کنند تا تهدید اتمی تهران را جدی‌تر قلمداد کنند. قطب جنوب ممکن است تهدیدی دور به نظر برسد، اما اگر غرب مانند زمانی که تهران بازرسان بین‌المللی را از ایران اخراج کرد ضعیف عمل کند، جمهوری اسلامی در دیگر مسیرها جسورتر خواهد شد.»

فاکس نیوز در فوریه ۲۰۲۳ گزارش داده بود که ایالات متحده اعلان‌های جنگ‌طلبانه فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر قصد تهران به حضور نظامی در پاناما را دنبال می‌کند. جمهوری اسلامی دسامبر گذشته نیز ادعا کرد که در حال ساخت موشک‌های کروز «هوشمند» برای زرادخانه نیروی دریایی‌اش است. 

جنیفر دایر، فرمانده بازنشسته اطلاعات نیروی دریایی ایالات متحده، به فاکس گفت: «این یک موضوع سری است، اما بین سواحل ایران در خارج از خلیج فارس و نیمکره شرقی قطب جنوب فاصله کمی است.» 

او گفت: «از نظر تئوری، ایران می‌تواند مانند هند، استرالیا، نیوزیلند یا شیلی (یا کشورهایی چون بریتانیا و فرانسه) که در نیمکره جنوبی پایگاه‌ دارند، در مورد قطب جنوب ادعای منافع داشته باشد.»

دایر گفت: «می‌توانم بگویم که برافراشتن پرچم در قطب جنوب هیچ پیامدی در حقوق بین‌الملل ندارد. پیمان قطب جنوب (که در ۱۹۶۱ اجرایی شد) یک ماده خاص دارد که می‌گوید هیچ اقدامی از سوی هیچ کشوری پس از سال ۱۹۶۱ نمی‌تواند مبنای ادعای ارضی در این قاره باشد.»

دایر افزود که ایران از امضاکنندگان این معاهده نیست و ممکن است تلاش کند که در قطب جنوب دست به کارهای خطرناک بزند و کشورهای دیگر این گونه کارها را دست‌کم در شرایط فعلی به رسمیت نخواهند شناخت. ایالات متحده، بریتانیا، آلمان، فرانسه، ژاپن، هند، چین، برزیل، آرژانتین، شیلی، استرالیا، نیوزیلند و روسیه همگی این معاهده‌ را امضا کرده‌اند.

فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، نیز پیش‌تر در سال ۲۰۲۱ با بیان اینکه باید بازدارندگی به خارج از کشورهای همسایه برده شود نه خارج از مرزها، اظهار داشت: «بازدارندگی ایران در اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه و قطب جنوب است و به همین دلیل بایستی روی پیشران‌های هسته‌ای کار کنیم.»