یک سال پس از پیوستن گسترده دانش‌آموزان ایران به خیزش علیه نظام جمهوری اسلامی و به‌ویژه اقدام دانش‌آموزان دختر در برداشتن حجاب اجباری، وزارت آموزش‌و‌پرورش افزایش تبلیغات مذهبی و ایدئولوژک در مدارس را در دستورکار خود قرار داده است و اینک در تازه‌ترین نمونه، با ابلاغ بخشنامه «تقویت و توسعه فرهنگ اقامه نماز»، برگزاری «زنگ نماز» را «در متن برنامه رسمی روزانه مدارس در تمامی دوره‌ها و پایه‌های تحصیلی  به مدت ۳۰ دقیقه» اجباری کرده است.

در این بخشنامه آمده است که «زنگ نماز» برای پاسخ به «منویات مقام رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر لزوم برجسته کردن ارزش‌های معنوی و رشد شعور معنوی و وجدان اخلاقی در جامعه و امر به ترویج ایمان و امید در کشور»،  و در راستای «عملیاتی کردن راهکار ۳ـ۱ سند تحول بنیادین» و «ماموریت‌های ابلاغی رئیس‌ جمهوری»، به برنامه درسی دانش‌آموزان افزوده شده است.

در بخشی از «راهکار ۳ـ۱ سند تحول بنیادین» در این بخشنامه، از جمله آمده است که «مدرسه جلوه‌ای است از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضه خدمات و فرصت‌های تعلیم و تربیتی»، و [برای]«تکوین و تعالی پیوسته هویت دانش‌آموزان براساس نظام معیار اسلامی» [ضروری] است.

وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران همچنین اجباری شدن «ساعت نماز» را در مدارس، از نتایج «تفاهم‌نامه منعقدشده با ستاد مرکزی اقامه نماز کشور» و اقدامی در مسیر «برنامه فراگیر پرورشی» برای «تقویت و توسعه فرهنگ اقامه نماز» به مثابه اولویت پرورشی مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۲ـ ۱۴۰۳ دانسته است. 

در این بخشنامه تاکید شده است که معاونت‌های آموزشی اداره‌های کل آموزش‌وپرورش در تمام شهرها و مناطق کشور باید برای «اقامه نماز جماعت در مدارس»، به تعیین «زنگ نماز در متن برنامه رسمی روزانه مدارس» برای تمامی دوره‌ها و پایه‌های تحصیلی اقدام کنند و مدت این زنگ نیز ۳۰ دقیقه، هنگام «وقت شرعی» برای نماز است.

این بخشنامه هرگونه تغییر کاربری «نمازخانه‌های مدارس» را ممنوع، و اعلام کرده است که اداره‌های آموزش‌و‌پرورش و مدارس باید برای «جذب و هدایت خیرین برای ساخت و تجهیز نمازخانه و اقامه نماز» اقدام کنند.

در یکی از بندهای این بخشنامه نیز بر «جلب مشارکت سازمان تبلیغات اسلامی، ستاد رسیدگی به امور مساجد، ستاد اقامه نماز، کانون‌های فرهنگی هنری مساجد» و «معتمدان محلی در تعیین و به‌کارگیری امام جماعت در مدارس» تاکید شده است.

بر این مبنا، در این بخشنامه افزون بر «اجباری شدن ساعت نماز»، به ادارات آموزش و پرورش و مدارس دستور داده شده است که باید برای ساخت و توسعه «نمازخانه» در مدارس اقدام کنند و همه مدارس باید «امام جماعت» نیز داشته باشند.

این در حالی است که به گفته حسین ملانوری، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه کشور، آموزش‌و‌پرورش با همکاری حوزه‌های علمیه در اجرای «طرح امین»، در حال حاضر «۲۱ هزار طلبه» را برای تبلیغ و تحمیل ایدئولوژی حکومتی به دانش‌آموزان استخدام کرده است.

مقام‌های حکومتی و وزارت آموزش‌وپرورش هزینه‌ای را که اجباری شدن «ساعت نماز» و ساخت یا توسعه «نمازخانه‌ها» و استخدام  طلاب و روحانیان را برای «امامت نماز جماعت» بر این وزارت و مدارس تحمیل می‌کند، اعلام نمی‌کنند.

فقط در یک نمونه از این هزینه‌ها، می‌توان به نامه چندی پیش رئیس ستاد اقامه نماز به رئیس مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که در آن، حتی خواهان تعیین بودجه و پرداخت «هزینه ایاب‌و‌ذهاب» به «۲۰ هزار طلبه» شده است که «با هدایت این ستاد، روانه مدارس کشور می‌شوند تا نماز جماعت را اقامه ‌کنند».

هزینه‌های مالی «اجباری کردن ساعت نماز» در حالی به مدارس و اداره‌های آموزش‌و‌پرورش تحمیل می‌شود که در سال تحصیلی کنونی به دلیل کمبود معلم و مشکلات و کمبودهای دیگر، ادامه فعالیت بسیاری از کلاس‌های مدارس کشور مختل شده است.

حمیدرضا حاجی‌بابایی، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی و وزیر اسبق آموزش‌وپرورش، یک سال پیش با صراحت اعلام کرد که «آموزش‌وپرورش با کمبود ۳۰۰ هزار معلم مواجه است». او گفت: «اگر می‎‌‌‌خواهیم یک آموزش‌و‌پرورش با نشاط داشته باشیم، باید از طریق دانشگاه و فرهنگیان، ۳۰۰ هزار معلم تربیت کرده و راهی کلاس‌‎های درس کنیم.»

با این حال، مقام‌های آموزش‌و‌پرورش در عمل به جای استخدام معلم و تامین نیاز آموزشی مدارس و دانش‌آموزان، تلاش و اولویت خود را افزایش فعالیت‌های تبلیغاتی و ایدئولوژیک در مدارس برای تاثیر‌گذاری بر دانش‌آموزان و کنترل آنان متمرکز کرده‌اند.

بخش عمده‌ای از اقدامات آموزش‌و‌پرورش، از جمله در استخدام طلاب و اجباری کردن ساعت نماز، واکنشی است به حضور گسترده دانش‌آموزان در جریان خیزش سراسری.

صدها مدرسه در شهرهای مختلف ایران و هزاران دانش‌آموز، به ویژه دانش‌آموزان دختر، در جریان اعتراضات سراسری در سال تحصیلی گذشته، به اعتراضات مردمی پیوستند و بسیاری از مدارس را به کانون‌های اعتراض تبدیل کردند.

گزارش‌ها، تصاویر و ویدیوهای منتشرشده از مدارس در جریان خیزش سراسری، نشان داد که هزاران دختر دانش‌آموز با برداشتن «حجاب اجباری»، به شعارنویسی و سردادن شعار علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، به ویژه روح‌الله خمینی، بنیانگذار، و علی خامنه‌ای، رهبر فعلی این نظام، پرداختند.

ابعاد اعتراضات دانش‌آموزان چنان گسترده بود که نیروهای امنیتی و سرکوبگر جمهوری اسلامی به ده‌ها مدرسه یورش بردند و بسیاری از دانش‌آموزان را بازداشت کردند و در جریان این حمله‌ها، بسیاری از دانش‌آموزان مصدوم شدند و چند دانش‌آموز نیز در انتقال به بیمارستان در شهرهای مختلف جان خود را از دست دادند.

علی خامنه‌ای دوشنبه، ۱۱ مهر ۱۴۰۱، (سوم اکتبر ۲۰۲۲)، به موضوع اعتراضات دانش‌آموزان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: «برخی جوانان و نوجوانانی‌اند که بر اثر هیجان ناشی از ملاحظه یک برنامه اینترنتی به خیابان می‌آیند و چنین افرادی را می‌توان با یک تنبیه متوجه کرد که اشتباه می‌کنند.»

از آذر ۱۴۰۱ نیز مسموم‌سازی مشکوک دانش‌آموزان مدارس، به ویژه مدارس دخترانه قم، آغاز شد و در ادامه به شهرهای بروجرد و تهران و پس از آن به سراسر کشور گسترش یافت و در جریان آن، صدها دانش‌آموز دختر دچار مسمومیت‌ شدند و آسیب دیدند.

در پی اعتراضات دانش‌آموزان در طول سال گذشته، مقام‌های حکومتی همزمان ارعاب دانش‌آموزان، بر دامنه  تبلیغات ایدئولوژیک و مذهبی در مدارس افزوده‌اند.

در سال جاری تحصیلی، این اقدامات از جمله شامل افزایش حضور طلاب در مدارس، به‌ویژه طلاب زن در مدارس دختران، و انواع برنامه‌های مذهبی است و در کنار آن، اقداماتی مانند نصب دوربین‌های امنیتی و برخوردهای انضباطی را نیز تشدید کرده‌اند.