در ادامه واکنش مقام‌های جمهوری اسلامی به تصمیم سه کشور اروپایی عضو برجام برای فعالسازی مکانیسم ماشه، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، روز سه‌شنبه یازدهم شهریور پیش از جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی، خبر داد که «تصمیم واحد نظام برای اقدام بازدارنده در مقابل فعالسازی مکانیسم ماشه به‌زودی اعمال و اعلام خواهد شد».
قالیباف در جریان سخنرانی در صحن علنی مجلس، ادعا کرد که بازگشت تحریم‌ها «بر اقتصاد ایران تاثیری نخواهد داشت». همچنین گفت که فعال شدن مکانیسم ماشه خطر آغاز دوباره جنگ با اسرائیل را افزایش نخواهد داد.
ادعای قالیباف درباره اینکه مکانیسم ماشه نمی‌تواند اقتصاد ایران را دستخوش تغییر کند، در حالی بیان می‌شود که تنها با گذشت چند روز از تصمیم برای اجرایی شدن این مکانیسم و بازگشت تحریم‌ها، قیمت ارز در ایران روزانه و حتی لحظه‌ای، رکوردشکنی می‌کند و نگرانی‌های مردم را از آنچه در روزهای آتی متحمل خواهند شد، شدت بخشیده است.
از منظر اقتصادی، شوک ناشی از بازگشت تحریم‌ها به سقوط بیشتر ارزش پول و افزایش تورم، بیکاری و فقر منجر می‌شود؛ پیامدی که آثارش در همین روزهای اخیر نیز نمایان شده است.
جلسه مجلس در حالی پشت درهای بسته برگزار شد که از اعلام سه عضو اروپایی برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) درباره تصمیم به فعال کردن مکانیسم ماشه، پنج روز می‌گذرد. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون در واکنش به این اقدام که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را به همراه خواهد داشت، هشدارها و تهدیدهای مختلفی را مطرح کرده‌اند، اما تهران تاکنون واکنش رسمی به این موضوع نشان نداده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
افزایش غنی‌سازی اورانیوم، کاهش بیشتر همکاری با آژانس و خروج از معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (ان‌پی‌تی) از جمله تهدیدهایی بوده‌اند که مقام‌های وزارت امور خارجه یا نمایندگان مجلس مطرح کردند. با این حال، عباس گودرزی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، روز سه‌شنبه گفت که طرح خروج ایران از معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (ان‌پی‌تی) در مجلس بررسی شد و«فعلا تصمیمی در این مورد اتخاذ نشد».
او افزود: «گر قرار به خروج از ان‌پی‌تی باشد، مجلس شورای اسلامی با هماهنگی همه ارکان نظام از جمله شورای عالی امنیت ملی قانون وضع خواهد کرد.»
پیش‌تر، علی اکبر صالحی، وزیر سابق امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی، تاکید کرده بود که خروج از ان‌پی‌تی فقط در حیطه اختیارات خامنه‌ای است. صالحی در گفتگو با انتخاب و در پاسخ به سوالی در مورد طرح خروج از ان‌پی‌تی در مجلس، گفت: «این موضوع یک وجه شرعی دارد و یک وجه حکومتی. بنابراین سخن گفتن در این خصوص فقط در حیطه اختیارات رهبر جمهوری اسلامی است و افراد یا ارگان‌های حکومتی مانند مجلس نمی‌توانند در چنین اموری نظر خودشان را بیان کنند.»
بر اساس روند اجرایی مکانیسم ماشه، بازگرداندن تحریم‌ها ۳۰ روز طول خواهد کشید و در صورت نهایی شدن، تمامی محدودیت‌های مالی، بانکی، دفاعی و نفتی که در چارچوب برجام در سال ۲۰۱۵ تعلیق شدند، مجددا برقرار می‌شوند. اروپایی‌ها می‌خواهند این روند پیش از آنکه روسیه در ماه اکتبر ریاست شورای امنیت سازمان ملل را برعهده بگیرد، به پایان برسد و در سوی دیگر، جمهوری اسلامی تلاش دارد از بازگشت تحریم‌ها جلوگیری کند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، روز سه‌شنبه گفت که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صرفا برای نظارت بر روند بارگذاری سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر وارد ایران شدند و و پس از آن کشور را ترک کردند و دیگر بازرسی در ایران حضور ندارد.
بقایی که هم‌زمان با جلسه غیرعلنی مجلس برای بررسی واکنش به فعال شدن مکانیسم ماشه صحبت می‌کرد، درباره کم‌و‌کیف ادامه همکاری با آژانس گفت: «تا الان دو دور مذاکره در سطح معاون مدیر کل آژانس با حضور نمایندگان وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی برگزار شده است، اما تا الان به نتیجه مشخص و نهایی نرسیده‌ایم.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره اعلام آمادگی وزیر خارجه آمریکا برای گفتگوی مستقیم با جمهوری اسلامی، گفت: «ما در ادامه یک روند مذاکراتی بودیم که هدف حمله اسرائیل و آمریکا قرار گرفتیم. ضمن آنکه برجام وجود داشت، اما ایالات متحده یک‌جانبه از آن خارج شد. از این رو نمی‌توانیم به گذشته نگاه نکنیم.»
او مدعی شد: «بیانیه وزیر خارجه آمریکا و استقبال از آغاز فرایند مکانیسم ماشه نشان می‌دهد برنامه ایالات متحده از همان ابتدای ورود دولت جدید به کاخ سفید، به هم زدن برجام و تحمیل فشار علیه ایران بوده است.»
سه کشور عضو برجام با تاکید بر اینکه راه دیپلماسی برای جمهوری اسلامی باز است، اعلام کرده‌اند که تعویق مکانیسم ماشه به سه اقدام مشخص مشروط است: ازسرگیری مذاکرات جامع، پایبندی به تعهدات به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفع نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده. آن‌ها افزودند این پیشنهاد همچنان روی میز است، اما در صورتی که تهران همچنان به بی‌عملی ادامه دهد، راهی جز فعالسازی مکانیسم ماشه وجود نخواهند داشت.
بقایی روز سه‌شنبه درباره این پیشنهادها گفت: «ما در طرح شروط سه گانه سه کشور اروپایی برای تعویق مکانیسم ماشه هیچ حسن نیتی نمی‌بینیم.»
یک روز پیش از این اظهارات، روزنامه گاردین نوشت که بقایی در گفتگو با این رسانه از پایین بودن اعتماد میان جمهوری اسلامی ایران و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز نگرانی کرده و هشدار داده است که داده‌های جمع‌آوری‌شده می‌تواند به اسرائیل منتقل شود.
به گفته او، تهران همچنان خواهان دستیابی به توافقی است که بازگشت بازرسان آژانس را ممکن کند و آماده است سطح غنی‌سازی اورانیوم را دوباره به ۳.۶۷ درصد بازگرداند، مشروط بر اینکه حق غنی‌سازی در داخل ایران حفظ شود.
روز دوشنبه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، نیز در سخنرانی در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای مدعی شد که تهران همواره برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز برنامه هسته‌ای از مسیر دیپلماسی آماده بوده است. او توسل آمریکا و اسرائیل به گزینه نظامی را «ناکام» خواند و هشدار داد که فعالسازی مکانیسم ماشه فقط به تنش بیشتر منجر خواهد شد.
