نصب هزاران دوربین امنیتی در کابل در حکومت طالبان که با کمک شرکت فناوری هواوی چین صورت گرفته است نگرانی‌ها را از تلاش برای ردیابی و آزار و شکنجه اویغورهای ساکن افغانستان افزایش داده است. اوایل مرداد امسال، طالبان اعلام کردند که در کابل بیش از ۶۰ هزار دوربین امنیتی نصب کرده‌اند که از آن‌ها برای تامین امنیت شهر استفاده می‌شود. هنوز میزان کارایی این دوربین‌ها در مهار حمله‌های داعش خراسان و فعالیت جبهه‌های نظامی مخالف طالبان مشخص نشده است، اما نگرانی‌ها از نقض آزادی‌های فردی شهروندان، نظارت جمعی بر مردم، و همچنین ردیابی و شناسایی اویغورهایی که در ۵۰ سال گذشته در پی شکنجه و آزار حزب کمونیست چین به افغانستان پناه آورده‌اند افزایش یافته است.
مجله د چاینا پروجکت در مطلبی نوشت حدود ۳هزار اویغور در افغانستان زندگی می‌کنند که بیشتر آنان با اتهام همکاری با داعش خراسان مواجه‌اند. شماری از اویغورهای ساکن افغانستان در نزدیک به ۳۰ سال گذشته در چهارچوب حزب حرکت اسلامی ترکستان فعالیت می‌کنند که برخی از رهبران آن، از جمله عبدالسلام ترکستانی، در شمال آن کشور حضور دارد. اما در دو سال گذشته، گزارش‌هایی منتشر شده است که نشان می‌دهد شماری از اعضای این سازمان به داعش خراسان ملحق شده‌اند و علیه طالبان می‌جنگند.
جولی میلسپ، مدیر روابط دولتی در پروژه حقوق بشر اویغور، ضمن ابراز نگرانی از وضع اویغورهای ساکن افغانستان، گفت: «هرگونه همکاری بیشتر یا روابط اقتصادی بین چین و رژیم طالبان زنگ خطر را برای جامعه [اویغور] به صدا در خواهد آورد، زیرا به اویغورها به‌ناحق برچسب تروریست زده شده است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در دو سال گذشته، داعش خراسان در چند حمله انتحاری از شهروندان تاجیکستان به‌عنوان مهاجم استفاده کرد، اما تا کنون رد پای اویغورهایی که گفته می‌شود به این گروه ملحق شده‌اند در حمله‌های انتحاری دیده نشده است.
به ادعای نهادهای امنیتی کشورهای منطقه، از جمله روسیه، داعش خراسان حدود ۶ هزار عضو در افغانستان دارد. اما در یک گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد شمار این افراد در حدود ۲ هزار نفر برآورد شده است. طالبان ضمن اینکه در مورد شمار اعضای داعش خراسان صحبتی نکرده‌اند، مدعی‌اند که این گروه در افغانستان بسیار ضعیف شده است.
با وجود ادعاهای طالبان در مورد تامین امنیت در افغانستان و مهار کردن تهدیدهای ناشی از فعالیت داعش خراسان و جبهه‌های مخالف این گروه، که متشکل از جهادی‌های سابق و نظامیان دولت پیشین افغانستان است، در دو سال گذشته آن کشور شاهد حمله‌های انتحاری و انفجار و درگیری‌های رودررو بوده است.
زینب، زن اویغوری که در کابل زندگی می‌کند، به مجله «د چاینا پروجکت» گفت: «ما هر روز صبح خداحافظی می‌کنیم بی آنکه بدانیم دوباره عزیزانمان را خواهیم دید یا نه. از این زندگی خسته شده‌ایم.»
این مجله افزود که شرکت هواوی فناوری تشخیص چهره بر اساس ویژگی‌های نژادی در اختیار دارد که حزب کمونیست چین از آن برای شکار کردن اویغورها استفاده می‌کند. این اقدام حزب کمونیست چین از سال ۲۰۱۶ آغاز شد که کارزار دستگیری‌های جمعی اویغورها به نام امنیت صورت گرفت.
در کارزار دستگیری جمعی اویغورها، بیش از یک میلیون اویغور بازداشت و به اردوهای بازآموزی- که با محدودیت‌های شدید برپا شده‌اند- فرستاده شدند.
مجله د چاینا پروجکت در مورد شیوه استفاده حزب کمونیست چین از فناوری شرکت هواوی برای ردیابی و شناسایی افراد، به‌ویژه اعضای قوم اویغور، نوشت: «در ابتدا، دوربین‌های هواوی فعالیت‌های خیابانی از اورومچی تا کاشغر و شهرهای دیگر چین را زیر نظر داشتند. در پی آشکار شدن سیاست‌های چین، دستگاه‌های ردیابی ساده به فناوری پیشرفته‌تری با قابلیت‌های تشخیص چهره تبدیل شدند و به‌تدریج در ورودی‌های مجتمع‌های مسکونی، در فرودگاه‌ها، در مکان‌های عبادت، داخل اتوبوس‌ها و تاکسی‌های شخصی، و حتی در مسیرهای کوهستانی و استراحتگاه‌ها نصب شدند.»
براساس دریافت‌های این مجله مستقر در آمریکا، چین از طریق فناوری شرکت هواوی همه اویغورها را زیر نظر گرفت و اکنون این کار به کمک طالبان در افغانستان انجام می‌شود.
با وجود آنکه شرکت هواوی فعالیت در ردیابی و تشخیص چهره اویغورها را انکار می‌کند، یک گروه پژوهشی صنعت و امنیت مستقر در پنسیلوانیا در سال ۲۰۲۱ فاش کرد که هواوی اختراع‌هایی را برای بررسی و تحلیل و تشخیص ویژگی‌های نژادی اویغورها به ثبت رسانده است.
گروه پژوهشی صنعت و امنیت فاش کرد که هواوی برای آزمایش و تایید تشخیص چهره اویغورها با شرکت چینی هوش مصنوعی (MEGVII) همکاری کرده است و فناوری‌اش را در اختیار پلیس چین گذاشته است.
مجله د چاینا پروجکت نوشت که همکاری نزدیک میان طالبان و شرکت هواوی اویغورهای ساکن افغانستان را بیش از هر زمان دیگری نگران کرده است. این مجله به‌نقل از زینب، زن اویغوری که سال‌ها است در افغانستان زندگی می‌کند، نوشت: «در تمام این سال‌ها با ما خوب رفتار شده است، اما اکنون که طالبان برگشته‌اند، ما وحشت‌زده‌ایم.»
زینب نگرانی‌اش از اقدام‌های حزب کمونیست چین علیه اویغورها را چنین بیان کرد: «می‌دانیم که در سین کیانگ بر برادران و خواهرانمان چه می‌گذرد. تصور اینکه نفوذ چین با استفاده از فناوری ممکن است به اینجا بیاید وحشتناک است.»
طالبان پس از بازگشت به قدرت در افغانستان روابط نزدیکی با دولت چین برقرار کردند. این گروه که مرتب به وقایع فلسطین و کشمیر و دیگر کشورها و مناطق مسلمان‌نشین واکنش نشان می‌دهد، در مورد سرکوب شدید مسلمانان در چین سکوت کرده است.
