بحران بنزین در ایران؛ انکار دولت برابر شرایط سخت مردم

وزیر نفت دولت رئیسی با رد احتمال گران‌ شدن و سهمیه‌بندی سوخت، مدعی شد بیش از ۱۵۰ میلیون لیتر بنزین ذخیره در کشور وجود دارد

جواد اوجی، وزیر نفت دولت ابراهیم رئیسی با رد اخبار و گزارش‌ها درباره احتمال گران‌ شدن سوخت در روز‌های آتی و سهمیه‌بندی آن، مدعی است بیشتر از ۱۵۰ میلیون لیتر ذخیره بنزین در ایران وجود دارد.

او صبح چهارشنبه ۲۵ مرداد در حاشیه جلسه هیئت دولت، بار دیگر شایعات مبنی افزایش قیمت بنزین و کمبود آن را تکذیب کرد و گفت: «دولت برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد.»

اوجی دو هفته قبل هم اخبار مربوط به کمبود بنزین و برداشت از ذخایر راهبردی را رد کرده بود. با این حال در این مدت اخبار منتشرشده از کمبود سوخت در ایران و صف‌های طولانی جلو پمپ‌بنزین‌ها خلاف ادعای او را اثبات کرد.

وزیر نفت دولت سیزدهم دلیل صف‌های شکل‌گرفته مقابل جایگاه‌های عرضه سوخت را کاهش تعداد کارت سوخت جایگاه‌داران دانست اما تاکید کرد کارت جایگاه‌داران حذف نشده بلکه تنها تعداد آن کاهش‌ یافته است تا مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی ملزم شوند. به گفته اوجی، در آغاز کار، مردم ۱۷ درصد از کارت شخصی استفاده می‌کردند اما امروز بیش از ۷۰ درصد آن‌ها از کارتشان استفاده می‌کنند و این یک تکلیف قانونی بوده که مجلس به دولت محول کرده است.

اوجی سپس با رد شایعه بحران تامین سوخت به سبب توقف واردات بنزین از روسیه مدعی شد: «ما از روسیه واردات بنزین نداریم.»

وزیر نفت جمهوری اسلامی در حالی واردات بنزین از روسیه را انکار می‌کند که سایت تجارت‌نیوز فروردین ۱۴۰۲ به نقل از رویترز اعلام کرده بود روسیه صادرات سوخت به ایران از طریق راه‌آهن را آغاز کرده است.

خبرگزاری رویترز ادعا کرده بود از طریق سه منبع مطلع شده که پس از امتناع مشتریان از تجارت با مسکو، روسیه صادرات سوخت به ایران از طریق ریلی را آغاز کرده است. به گفته رویترز، دو‌ منبع تایید کرده‌اند که روسیه در ماه‌های بهمن و اسفند ۱۴۰۱، حدود ۳۰ هزار تن بنزین و گازوئیل به ایران صادر کرده است، اما منبع سوم با وجود تایید معامله، نتوانست حجم مبادله را مشخص کند.

اردیبهشت ۱۴۰۲، علی زیار، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی هم درباره واردات بنزین از روسیه به خبرگزاری ایلنا گفته بود که این واردات بسیار کم است.

احمد معروف‌خانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت ایران، نیز فروردین ۱۴۰۲ با تایید واردات بنزین از روسیه تصریح کرد ترکمنستان و ازبکستان در صادرات بنزین روسیه به ایران نقش دارند.

از طرفی، وزیر نفت در حالی تاکید می‌کند ذخایر راهبردی بنزین ایران در شرایط مطلوب است که مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ۲۲ مرداد اعلام کرده بود به منظور توزیع مداوم بنزین در جایگاه‌های سوخت و جلوگیری از تعطیلی جایگاه‌ها، مردم در هر نوبت می‌توانند تنها بین ۳۰ تا ۴۰ لیتر بنزین برداشت کنند و فاصله آن تا نوبت بعد هم حداقل باید هشت ساعت باشد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

تعطیلی برخی جایگاه‌ها و کمبود بنزین به شکل‌گیری مجدد پدیده بازار سیاه سوخت در کلان‌شهرها منجر شده است. همان‌طور که در آغاز سهمیه‌بندی بنزین در سال ۱۳۸۶، افرادی در اطرف جایگاه‌های عرضه سوخت بنزین را بالاتر از نرخ رسمی به خریداران عرضه می‌کردند. در دو روز گذشته نیز انتشار تصاویر افرادی با دبه‌های پلاستیکی در حوالی جایگاه‌های سوخت برای مردم ایران یادآور روزهای ابتدایی سهمیه‌بندی بنزین است‌.

در این‌ بین، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، و روزنامه اعتماد، نزدیک به اصلاح‌طلبان در ایران، طی دو گزارش جداگانه به ترتیب هفت و پنج عامل برای صف‌های طولانی جلو جایگاه‌های سوخت برشمرده‌‌اند.

در این گزارش‌ها، خرابی نازل‌‌ها، کمبود کارت سوخت و اخبار گرانی بنزین عوامل اصلی به وجود آمدن وضع فعلی دانسته شده‌اند. البته خبرگزاری فارس افزایش سفرهای تابستانی و عرضه خودرو خودروسازان در ماه‌های اخیر و تفاوت پیک مصرف در شهرهای مختلف را نیز از عوامل شلوغی جایگاه‌ها معرفی کرده است. فارس ادعا می‌کند کارت سوخت خودروهای جدید هنوز صادر نشده و به دلیل کاهش کارت سوخت جایگاه‌داران، روند سوخت‌گیری کندتر از پیش شده است.

فارس و اعتماد هر دو به مسئله محدودیت سوخت‌گیری در هر نوبت اشاره کردند و مدعی شدند مصرف بالای تاکسی‌ها و تاکسی‌های اینترنتی که باید روزی چندبار به جایگاه‌ها مراجعه کنند، یکی از دلایل افزایش ازدحام در روزهای اخیر است.

فارس سخنان برخی نمایندگان مجلس در خصوص احتمال گرانی بنزین را هم موجب التهاب روانی جامعه دانسته و آن‌ها را در راستای اهداف رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران توصیف کرده است.

روزنامه اعتماد هم در گزارشش تاکید کرد حدود ۵۸ هزار نازل سوخت‌گيری در جايگاه‌های عرضه بنزين سراسر كشور وجود دارد كه از اين تعداد دو هزار و ۹۰۰ دستگاه از مدار خارج‌اند. این در حالی مطرح می‌شود که کاربران در رسانه‌های اجتماعی می‌گویند نازل‌های غیرفعال در طول روز تغییر می‌کنند که نشان می‌دهد ادعای خرابی آن‌ها صحت ندارد. کارگران جایگاه‌‌ها هم نبود بنزین کافی را دلیل غیرفعال‌ شدن بخشی از نازل‌ها دانسته‌اند.

تحلیلگران اعتقاد دارند افزایش مصرف سوخت و ناترازی میزان تولید و تقاضا، محدودیت منابع مالی برای واردات بنزین و قطع واردات از روسیه باعث بروز بحران بنزین در ایران شده است و در این شرایط، دولت جز کنترل مصرف از طریق کاهش عرضه، محدودکردن سهمیه و گران‌ کردن قیمت سوخت راهکاری ندارد.

با وجود ادعای مکرر وزیر نفت در خصوص نبود هیچ‌گونه محدودیت و مشکلی برای تامین بنزین در ایران، به نظر می‌رسد دولت در گام اول امیدوار است محدودیت سهمیه و کاهش عرضه به کاهش مصرف بنزین منجر شود تا بتواند تصمیم سخت گران کردن بنزین را به پس از شهریور و سالگرد آغاز خیزش مردمی ایران موکول کند.