هرانا، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در گزارشی به مجموعه موارد نقض حقوق بشر در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ پرداخت. در این گزارش به چهار مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران به‌خصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، اشاره شده است. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی که صحت آن‌ها را هرانا احراز کرده، نوشته شده است.

ایران به‌تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه اول را در دنیا دارد. در فروردین‌ماه امسال سه زندانی در زندان عادل‌آباد شیراز و یک زندانی در زندان لنگرود قم اعدام شدند. علاوه بر آن، نائب عسکری و عباس (مجاهد) کورکوری، زندانیان سیاسی‌اند که در این ماه به اتهام‌های «محاربه» و «افساد فی‌الارض» در دادگاه‌های انقلاب ارومیه و ایذه، به اعدام محکوم شدند.

پنج متهم در شهرستان مرند نیز به‌اتهام «تجاوز به عنف»، در دادگاه کیفری آذربایجان شرقی به اعدام محکوم شدند.

این در حالی است که دولت یا نهاد قضایی در‌مورد بیش از ۷۵ درصد اعدام‌های صورت گرفته در ایران، اطلاع‌رسانی نمی‌کنند و نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را «اعدام مخفیانه» می‌خوانند.

یک زندانی محبوس در زندان ارومیه، روز شنبه ۲۶ فروردین، در‌پی نبود رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داد. گزارش‌هایی نیز از محمدرضا مراد بهروزی منتشر شد که حاکی از ضرب‌و‌شتم این زندانی به دست مسئولان زندان بود. مراد بهروزی دوران محکومیت خود را در زندان قزوین سپری می‌کند.

گزارش‌هایی نیز از بلاتکلیفی و تداوم بازداشت معترضان خیزش سراسری در این گزارش ماهانه منتشر شده است. رفیق سلیمی، معترض بازداشتی اهل سنندج، با گذشت بیش از چهار ماه از زمان دستگیری، کماکان در زندان این شهر در بازداشت و بلاتکلیفی به سر می‌برد. علی احمد بریچی، از بازداشت‌شدگان خیزش سراسری، با گذشت بیش از پنج ماه از زمان دستگیری، کماکان در زندان زاهدان در بازداشت و بلاتکلیفی به سر می‌برد.

فعالان اقلیت‌های ملی و مذهبی نیز در فروردین‌ماه، با بازداشت و تهدیدهای امنیتی روبرو شدند. بر همین اساس، ابوبکر مامزاده، احمد مامزاده و رزگار بیگ‌زاده بابامیری در بوکان، عبدالحمید ریگی (ابراهیمی) در زاهدان، حافظ عمر آسکانی در راسک بازداشت شدند.

نهاله شهیدی یزدی، شهروند بهایی در کرمان و مولوی امان‌الله سعدی، روحانی اهل سنت در چابهار بازداشت شدند. همچنین حسین علیمرادی، روحانی اهل سنت، در دادگاه ویژه روحانیت همدان به دو سال حبس تعلیقی محکوم شد.

افراد دارای مشاغل کاذب نیز به قیمت جانشان و تنها به علت مشکلات اقتصادی، به فعالیت خود ادامه می‌دهند. چندین کولبر و سوخت‌بر در فروردین‌ماه جان خود را از دست دادند و یک کولبر در‌پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی «هنگه ژال» بانه زخمی شد.

در‌پی تعقیب‌و‌گریز نیروهای نظامی در رودبار جنوب، خودروی دو نوجوان سوخت‌بر واژگون شد و هر دو جان خود را از دست دادند. یک سوخت‌بر، روز دوشنبه ۱۴ فروردین، در‌پی تیراندازی نیروهای نظامی در جاده سراوان، جان خود را از دست داد. در‌پی تعقیب‌و‌گریز نیروهای نظامی در محور سوران به بمپشت، خودروی یک سوخت‌بر واژگون شد و او جانش را از دست داد.

در همین راستا بهزاد عزیزی، شهروند اهل بانه، در‌پی تیراندازی بی‌ضابطه نیروهای نظامی، جان خود را از دست داد. آزاد رضایی، شهروند اهل کرمانشاه، نیز در‌پی تیراندازی بی‌ضابطه ماموران انتظامی، جان خود را از دست داد.

هرانا در پایان گزارش ماهانه خود به این نکته اشاره کرده است که بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساسا با کم‌توجهی و بعضا بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در رسانه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده قسمتی از افکار عمومی‌اند، روبرو می‌شوند. هرانا تاکید کرد که این نوع کم‌توجهی‌های بعضا غیر‌‌تعمدی یا تبعیض‌های هدفمند، زمینه گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌کند.

بر اساس این گزارش، از مهم‌ترین خبرهایی که در فروردین‌ماه با بی‌توجهی رسانه‌ها و مردم روبرو شدند، می‌توان به مرگ یک زندانی در زندان ارومیه به‌دلیل نبود رسیدگی پزشکی و جان باختن دو سوخت‌بر نوجوان در‌پی تعقیب‌و‌گریز نیروهای نظامی اشاره کرد.

در مقابل، محکومیت فاطمه سپهری به ۱۸ سال حبس، محکومیت گلرخ ایرایی به هفت سال حبس و مجازات تکمیلی، محکومیت عباس کورکوری به اعدام، مسمومیت سریالی دانش آموزان در مدارس کشور و محکومیت حسین رزاق به چهار سال و سه ماه زندان، ازجمله موارد‌ی بودند که در رسانه‌ها و افکار عمومی فروردین‌ماه مورد توجه قرار گرفتند.