بهترین کشورهای جهان برای زندگی زنان کدام‌اند؟

در این ارزیابی،ایران به‌عنوان یکی از بدترین کشورهای جهان برای زندگی زنان مطرح شده است

نویسنده به قانون حجاب اجباری و گشت ارشاد در ایران به‌عنوان تبعیض علیه نیمی‌از جمعیت، اشاره می‌کند- ATTA KENARE/ AFP

تای حقی در گزارشی که روز شنبه، ۲۲ بهمن‌ماه، در یاهو نیوز منتشر شد، ۲۳ کشور جهان را به‌عنوان بهترین کشورها برای زندگی زنان معرفی کرد. 

نویسنده برای تهیه این فهرست از داده‌های «شاخص صلح و امنیت زنان» استفاده کرده که براساس میزان سال‌های آموزش برای زنان، درصد اشتغال زنان، میزان مشارکت زنان در پارلمان، فقدان تبعیض حقوقی و احساس امنیت اجتماعی برای زنان تنظیم شده است. این شاخص را برای کشورهای مختلف، «موسسه زنان، صلح و امنیت جرج‌تاون» در دانشگاهی به همین‌نام در واشنگتن محاسبه می‌کند که روز جمعه میزبان نشست تاریخی نیروهای اپوزیسیون ایران بود. 

نویسنده در ابتدای مقاله از ایران به‌عنوان نمونه‌ای منفی یاد می‌کند. او با اشاره به قانون حجاب اجباری و گشت ارشاد می‌‌نویسد، وضعیت بد زنان در ایران «باعث می‌شود که این کشور برای رقابت دربرابر سایر کشورها مشکلات بسیاری داشته باشد، چراکه تبعیض علیه نیمی از جمعیت فاجعه‌بار است.» او در ادامه یادآوری می‌کند که اوضاع قاره آفریقا درحال بهبود است، اما همچنان با مشکلات بسیاری روبه‌رویند. واقعیت انکارناپذیر این است که به‌طور عمومی کشورهای اروپایی در این زمینه وضع بهتری از بقیه جهان دارند. 

هر پنج کشوری که در بالای فهرست این نویسنده قرار گرفته‌اند، از کشورهای اسکاندیناوی‌اند. ایسلند در صدر قرار دارد. در این کشور ۶۵درصد دانشجویان زن‌اند، رقمی که خیلی با ایران تفاوت ندارد، اما تفاوت آشکار در نرخ اشتغال زنان دو کشور است. درحالی‌که در ایران نرخ اشتغال زنان پایین است، در ایسلند ۸۸درصد زنان شاغل‌اند. دو سال پیش نرخ مشارکت زنان در مجلس این کشور ۴۷.۶ درصد بود و تا یک‌قدمی این رفت که اولین کشور اروپایی باشد که اکثریت پارلمانش زن بودند. در سال ۱۹۸۰ ایسلند اولین کشور جهان شد که یک زن را به ریاست جمهوری انتخاب کرد. اولین نخست‌وزیران زن جهان البته دهه‌ها پیش در کشورهای سری‌لانکا، هند و اسرائیل برسر کار‌آمده بودند که مورد توجه نویسنده «یاهو نیوز» قرار نگرفته است. در واقع آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا همه پیش از اروپایی‌ها رئیس دولت زن داشتند و اولین رئیس دولت زن اروپایی مارگارت تاچر بود که در سال ۱۹۷۹ نخست‌وزیر بریتانیا شد. اما پیشرفت اروپا سریع‌ بود و امروز کمتر کشوری در این قاره وجود دارد که در تاریخ خود رهبر زن نداشته باشد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

نروژ، فنلاند، دانمارک و سوئد در جایگاه‌های دوم تا پنجم فهرست «یاهو نیوز» قرار دارند. درمورد نروژ اشاره شده است که موج اول فعالیت فمینیستی در این کشور در دهه ۱۸۴۰ بوده، اولین قانون مجاز شدن سقط جنین در سال ۱۹۶۴ تصویب شده است و قانون دسترسی رایگان به آن، در سال ۱۹۷۸. فنلاند در سال ۱۹۰۶ اولین کشور اروپایی بود که به زنان حق رای داد. امید به زندگی در این کشور برای زنان قریب ۸۵ سال است، یعنی حدود شش سال بیشتر از مردان. هلیسنکی امروز هم به‌‌دلیل سانا مارین، زن جوان ۳۴ ساله‌ای که در جایگاه نخست‌وزیر سوسیال-دموکرات این کشور قرار گرفته، معروف است. 

پس از این پنج کشور حوزه اسکاندیناوی، بقیه فهرست نیز بیشتر به کشورهای غربی تعلق دارد. در واقع از ۲۳ کشور صدرنشین همگی اروپایی‌اند، مگر شش کشور: کانادا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکا که در جایگاه‌های دوازدهم، سیزدهم و بیست‌ویکم و بیست‌ودوم قرار گرفته‌اند؛ و تنها دو کشور غیرغربی که به این فهرست راه پیدا کردند: امارات متحده عربی و سنگاپور، به‌ترتیب در جایگاه‌های هفدهم و هجدهم. جالب این‌جا است که هر دوی این کشورها غیردموکراتیک‌اند اما پیش‌ بودنشان در برخی زمینه‌ها باعث شده است که در این فهرست جایگاه بالایی بگیرند. مثلا حضور بالای زنان در پارلمان امارات متحده عربی باعث شده دومین مقام بالا در جهان را در این زمینه داشته باشد و میزان احساس امنیت اجتماعی زنان نیز در این کشور، ۹۸.۵درصد عنوان شده است. نویسنده تاکید می‌کند که امارات متحده عربی در سایر زمینه‌ها نمره قبولی ندارد، اما به‌دلیل موفقیت در این زمینه، در این جای فهرست قرار گرفته تا بالاتر از کشورهایی مثل آمریکا و استرالیا باشد. جایگاه نسبتا پایین آمریکا در این فهرست البته عموما به‌دلیل لغو حق آزادی سقط جنین است که به‌تازگی با تصمیم دیوان‌عالی این کشور صورت گرفت.

سنگاپور نیز به کشوری معروف است که سازوکارهای دموکراتیک و آزادی‌های سیاسی و مدنی ندارد، اما رفاه بالا و پیشرفت در برخی موازین باعث شده است که در فهرست‌های این‌چنینی گاه موفق عمل کند. ازجمله نکات سنگاپور که مورد اشاره مثبت نویسنده قرار گرفته، این واقعیت است که دستمزد زنان در آن تنها ۴.۳درصد پایین‌تر از مردان است، رقمی که در بسیاری کشورهای غربی به‌دست نیامده است. 

سایر کشورهای اروپایی که در این فهرست آمده‌اند، به ترتیب جایگاه عبارت‌اند از لوکزامبورگ، بریتانیا، اتریش، سوئیس، آلمان، هلند، استونی، لتونی، ایرلند، پرتغال، فرانسه و اسلوونی. با این حساب دو کشور که قبلا بخشی از اتحاد شوروی بودند (استونی و لتونی) و یک کشور که پیش‌تر بخشی از یوگسلاوی کمونیست بود (اسلوونی)‌ در این فهرست جای گرفته‌اند. 

جالب است که از میان ثروتمندترین کشورهای جهان (براساس سرانه تولید ناخالص داخلی با احتساب قدرت خرید) بسیاری کشورها جایی در این فهرست نداشته‌اند؛ از این جمله‌اند، قطر، برونئی و کویت که همگی جزو ثروتمندترین کشورهای جهان محسوب می‌شوند (قطر طبق بسیاری محاسبات در صدر جدول ثروت قرار دارد) اما در زمینه برابری زنان وضعیت مناسبی ندارند. به شاخص جرج‌تاون که توجه کنیم می‌بینیم قطر در جایگاه ۹۷ و کویت در جایگاه ۱۲۳ قرار دارد (برونئی جزو ۱۷۰ کشور این فهرست نیست). ایران اما در جایگاه ۱۲۵ قرار دارد، درحالی‌که افغانستان قعرنشین است و در جایگاه ۱۷۰ قرار دارد.

بیشتر از جهان