بسته دوم تحریم های آمریکا علیه ایران که در 5 نوامبر 2018 به اجرا درآمد، توانست در مدت یک سال گذشته ضربه ای شدیدی به اقتصاد ایران وارد کند و این کشور را در تمام عرصه های در آمد به ویژه در فروش نفت به شدت ناتوان کند. در نتیجه عملی شدن بسته دوم تحریم ها، فروش نفت ایران به صورت قانونی به صفر نزدیک شده است در حالی که قاچاق نفت از طریق برخی از کشورهای منطقه تا هنوز به گونه محرمانه جریان دارد.

تحریم های آمریکا آن چنان ایران را دچار چالش اقتصادی کرده است که تأثیر آن در تمام بخش های مالی و اقتصادی نمایان است، کمبود دلار در بازارهای ایران منجر به کاهش شدید نرخ ارز شده و مانع ورود کالاهای اساسی و مواد اولیه لازم برای صنایع داخلی شده است. پس از این که فشارهای اقتصادی فراتر از تحمل شد، رژیم ایران برای کاهش این فشارها، از گروه های سیاسی و شبه نظامیان وابسته به خود در کشورهای منطقه خواست تا تمام امکانات و سهولت های مالی موجود در کشورهای خود را در خدمت منافع  ایران قرار دهند.

بنا به گفته ای کارشناسان اقتصادی، دولت ایران با استفاده از همکاری گروه های سیاسی و نظامی وابسته به خود در خاورمیانه توانست، نخستین سال تحریم ها را پشت سر گذارد. ایجاد شبکه های مالی جعلی با پیوندهای نامشخص که در همکاری با گروه های وفادار به ایران راه اندازی شده بود، تهران را قادر به انجام معاملات مالی و تجاری بزرگی کرد و رژیم ایران با همین شیوه توانست تا حدی تحریم ها را دور بزند و اقتصاد خود را از ورشکستگی کامل نجات دهد. البته حزب الله لبنان نقش بسیار عمده ای در این راستا داشت و با بهره برداری از سیستم بانکی و سهولت های اقتصادی در لبنان صدها میلیون دلار را در اختیار دولت ایران قرار داد.

در پیوند به همین موضوع، منابع دیپلماتیک تأیید کردند که کاهش دلار در بانک ها و بازارهای لبنان که چندی پیش منجر به بحران اقتصادی در لبنان شد، به دلیل انتقال گسترده ای دلار از لبنان به ایران بود. بازرگانان و صاحبان نهادهای مالی وابسته به ایران، ارز خارجی به ویژه دلار آمریکا را از لبنان به ایران انتقال می دادند. منابع یاد شده تأکید کردند که حضور اقتصادی سپاه پاسداران در لبنان، تهدید بزرگی برای اقتصاد لبنان بوده و منجر به آشفتگی اوضاع سیاسی در این کشور می شود، زیرا گروه های وابسته به ایران با سوء استفاده از نام شخصیت ها و شرکت های لبنانی، عربی و بین المللی به سود ایران فعالیت می کنند.

در همین راستا، منابع آگاه در بخش پولی و بانکی در لبنان می گویند که دلار به صورت منظم از لبنان به کشورهای منطقه از جمله عراق، سوریه، ترکیه و ایران قاچاق می شود. قاچاق ارز خارجی به ویژه دلار از زمانی آغاز شد که بانک جمال تراست لبنان در لیست تحریم های آمریکا قرار گرفت و همین روند منجر به کاهش شدید دلار در بازار لبنان شد. افزون برآن، شمار زیادی از سرمایه داران لبنانی وابسته به حزب الله، پول های خود را از بانک های لبنان به بانک های عراقی که به سود ایران فعالیت می کنند، انتقال دادند و طبق برخی گزارش ها، حدود 6 میلیارد دلار از بانک های لبنانی به بانک های عراقی منتقل شده است.

منابع یاد شده افزودند در جریان سه ماه گذشته، شبکه های سازماندهی شده در تلاش برای جمع دلار و انتقال آن به خارج از کشور بودند، اعضای این شبکه، نخست وجوه نقدی را به پول محلی در دستگاه های خودپرداز واریز می کردند، سپس این مبالغ را از طریق بانک ها به صورت دلار به دست می آوردند. مبالغ برداشت شده با این شیوه حدود یک میلیاد دلار تخمین زده می شود.

این منابع خاطر نشان کردند که تاجران و شرکت های لبنانی وابسته به حزب الله، اقدام به بستن قرادادهای بزرگی برای وارد کردن مواد اولیه و کالاهای مصرفی برای بازار لبنان کردند، اما بعدها معلوم شد که قراردادهای انجام شده بالاتر از نیاز بازار لبنان است. سپس کالاهای تجاری یاد شده از طریق 136 گذرگاه مرزی غیر قانونی میان لبنان و سوریه وارد کشور شده و مجددا قاچاق می شد، تداوم همین روند منجر به کاهش شدید دلار در بانک های لبنان شد. سرانجام بانک مرکزی لبنان برای کنترل اوضاع، اقدامات خاصی را روی دست گرفت تا از خروج غیر قانونی دلار جلوگیری کند. البته بازداشت یک صراف در لبنان که در هر 24 ساعت، حدود 1.3 میلیون دلار را به خارج از کشور قاچاق می کرد، حاکی از عمق فاجعه است. گزارش های که از طریق سرویس های امنیتی به دست رسیده است نشان می دهد که قاچاق پول به ایران از طریق شماری از کشورها از جمله ترکیه صورت می گیرد و برخی نهادهای اقتصادی در ترکیه در این معاملات همکاری دارند. شماری از کارشناسان اقتصادی بدین باور اند که ایران، لبنان را به عنوان حیاط خلوت اقتصادی خود می داند و با بهره برداری از اقتصاد آزاد این کشور، دست به انجام فعالیت های تجاری و اقتصادی می زند. کشف یک شبکه لبنانی غیر قانونی انتقال نفت که با استفاده از کشتی های کشورهای دیگر، نفت ایران را از طریق دریای مدیترانه به خارج قاچاق می کرد، مصداق این مدعا است و نشان می دهد که گروه های وابسته به ایران در منطقه نقش موثری در دور زدن تحریم ها علیه ایران دارند.  

کارشناسان معتقدند که سپرده های بزرگ بانکی در لبنان که حدود 172 میلیارد دلار تخمین زده می شود، اهمیت زیادی برای شبکه اقتصادی وابسته به سپاه پاسداران ایران در منطقه دارد و ایران می تواند با نفوذ گسترده ای که در لبنان دارد، از این منبع اقتصادی بزرگ، بهره برداری کند. البته ایران، تنها به سود خود می اندیشد و در تلاش است تا از این ویژگی اقتصادی به هر شیوه ای که ممکن باشد بهره برداری کند، صرف نظر از این که عملکرد ایران می تواند اقتصاد لبنان را با چه سرنوشت ناگواری رو به رو کند. در این میان، حزب الله که تمام فعالیت های آن بر محور منافع ایران می چرخد، در تلاش برای آسیب رساندن به سیستم بانکی لبنان است. مخالفت حزب الله با بانک های لبنان نه تنها به خاطر تعهد به رعایت تحریم های ایالات متحده بوده بلکه حزب الله در تلاش است تا با ایجاد اقتصاد موازی، بانک های لبنان را با خطر فروپاشی رو به رو کند. تلاش حزب الله برای ایجاد وحشت در بازار لبنان که هدف از آن وا داشتن مردم به برداشت سپرده های بانکی و نگهداری آن ها در خانه ها می باشد، نشان از این واقعیت تلخ دارد.

https://www.independentarabia.com